Rau củ khởi là dược liệu có tính bình, vị ngọt, chủ trị suy yếu cân gốt, đau lưng, giảm thị lực, tiểu đường. Dưới đây là đặc điểm, tác dụng và cách sử dụng cây thuốc chữa bệnh.
Tên gọi khác: Cây khủ khởi, cây rau khỉ, cây rau khởi
Tên gọi khoa học: Lycium ruthenicum Murray Mill
Họ: Cà
Mô tả về rau củ khởi
+ Đặc điểm thực vật
Rau củ khởi là thực vật thân nhỏ, phân nhánh. Lá cây màu xanh, mọc so le trên các cành nhỏ, đầu lá nhọn, có cuống ngắn. Cây thường được người dân trồng làm hàng rào, đồng thời thu hái đọt non và lá để nấu canh hay chế biến thành các món ăn bài thuốc chữa bệnh.
Rau củ khởi là vị thuốc có nhiều tác dụng chữa bệnh quý
+ Phân bố
Ở nước ta, rau củ khởi được trồng chủ yếu ở các tỉnh miền núi phía Bắc. Đây được xem là loại rau đặc sản của các tỉnh Sa Pa, Lào Cai.
+ Thu hái:
Lá cây có thể thu hái quanh năm. Dược liệu được đem về rửa sạch và thường dùng ngay ở dạng tươi.
+ Thành phần hóa học
Trong lá rau củ khởi chứa các thành phần gồm:
Nước
Protein
Glucid
Chất xơ, tro
Caroten
Vitamin C,…
Vị thuốc rau củ khởi
+ Tính vị
Tính bình
Vị ngọt
+ Quy kinh
Chưa thấy tài liệu ghi nhận
+ Rau củ khởi có tác dụng gì?
Nhuận phổi
Mát gan
Bổ thận
Ích khí
Sinh tinh
Trợ dương
Bổ hư lao
Mạnh gân cốt
khử phong độc
Chữa tiểu đường
Làm sáng mắt, lợi ruột
Trị khô khát
+ Độc tố:
Rau củ khởi không có độc
Món ăn bài thuốc chữa bệnh có rau củ khởi
1. Điều trị gân cốt suy yếu
Chẩn bị nguyên liệu gồm 10 gram rau củ khởi tươi, 1 lạng thịt trâu
Rau nhặt và rửa vài lần nước cho sạch. Thịt trâu băm nhuyễn
Bỏ cả hai vào nấu thành canh rồi nêm nếm cho vừa miệng
Thường xuyên sử dụng món ăn này giúp gân cốt chắc khỏe hơn.
2. Bài thuốc bổ hư, ích tinh, cải thiện thị lực, giảm căng thẳng, chữa đái tháo đường, cao huyết áp, chống xơ cứng động mạch, giảm mỡ máu
Chuẩn bị 1/2 bát gạo tẻ, 100 gram rau củ khởi
Gạo vo sạch, bảo vào nồi nấu chín nhừ thành cháo
Rau củ khởi rửa sạch, thái nhỏ rồi cho vào nồi cháo
Nêm nếm gia vị, chia ăn 1 – 2 lần trong ngày cho hết
Rau củ khởi được chế biến thành các món ăn bài thuốc chữa bệnh
Chuẩn bị 100 gram rau củ khởi tươi và 100 gram thịt dê
Thịt dê rửa sạch, thái miếng vừa ăn, tẩm ướp gia vị và để trong 15 phút cho ngấm
Xào thịt chín rồi bỏ rau vào xào chung
Sử dụng món ăn này vào bửa trưa trong vài ngày liên tục
*Lưu ý: Thịt dê có tính nóng. Người hỏa vượng chỉ nên dùng khoảng 60 – 70 gram thịt dê để chế biến món ăn.
4. Bài thuốc bổ hư, giải nhiệt, ích tinh, cải thiện thị lực
Dùng cho các trường hợp bị bệnh tiểu đường, sốt do suy nhược, quáng gà hoặc thường xuyên bị hoa mắt, chóng mặt.
Chuẩn bị 50 gram gạo nếp, 100 gram lá củ khởi và một ít đường cát trắng
Rau củ khởi sau khi rửa sạch bỏ vào trong ấm nấu với 300ml nước cho cạn còn 200ml. Vớt bỏ bã
Tiếp tục cho gạo nếp vào nồi nước rau nấu cho gạo chín nhừ thành cháo
Chia làm 2 lần dùng vào buổi sáng và buổi tối. Nên ăn khi cháo còn nóng.
5. Bài thuốc điều trị chứng miệng khô khát, háo nước
Chuẩn bị 100 gram thịt bò và 100 gram rau củ khởi
Thịt bò bằm nhỏ đem nấu với rau thành canh
Ăn liên tục vài ngày các triệu chứng trên sẽ được cải thiện đáng kể
6. Điều trị chứng “trường bế” cho các trường hợp bị nhiệt độc tích tụ, tắc nghẽn ruột, đại tiểu tiện không thông
Dùng 1 nắm rau khởi tươi đem rửa sạch, cẩn thận ngâm với nước muối pha loãng
Vớt rau ra rổ, để ráo nước
Dùng ăn sống hoặc nấu canh chung với cá mòi trong vài ngày liên tục
7. Bài thuốc bổ thận, tráng dương, mạnh gân cốt, trừ phong, làm mắt sáng, trị quáng gà, váng đầu
Dùng cật lợn sơ chế sạch sẽ, bỏ màng, thái miếng mỏng, đem trộn chung với một ít bột đậu ướt
Đun sôi 500ml nước rồi bỏ cật lợn vào luộc
Đun sôi trở lại, bỏ rau củ khởi vào
Nêm thêm ít xì dầu, muối, hạt nêm cho vừa miệng, dùng làm canh trong bữa ăn
8. Trị hư nhược, suy giảm thị lực, ra nhiều khí hư màu trắng hoặc vàng, tỳ thận bất túc
Dùng 200 gram lá rau củ khởi non và 1 quả trứng gà ta
Rửa sạch rau, thái nhuyễn, đập trứng gà vào đảo đều
Dùng dầu cải xào chín hỗn hợp trên lửa lớn
Ăn mỗi ngày 1 lần khi đói bụng
Dùng trong 10 ngày liên tục
9. Điều trị bệnh tiểu đường do can âm hư, giảm thị lực, căng thẳng, dễ cáu gắt, ngủ hay mơ, khát nước, cơ thể gầy yếu
Chuẩn bị 60 gram cà rốt, 60 gram câu khởi, 100 gram thịt trai
Cà rốt gọt vỏ, thái miếng vừa an đem ninh chung với thịt trai trong 1 tiếng
Thêm rau củ khởi vài nấu thêm 10 phút nữa
Nêm nếm gia vị, dọn ăn kèm với cơm.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh