Cơ chế gây bệnh viêm loét dạ dày tá tràng là do mất cân bằng giữa 2 nhóm yếu tố gây bệnh và yếu tố bảo vệ. Trong đó yếu tố gây bệnh bao gồm acid HCl và pepsin dịch vị, vi khuẩn HP (helicobacter pylori), thuốc chống viêm (steroid và không steroid), rượu và thuốc lá. Yếu tố bảo vệ bao gồm chất nhày mucin, bicarbonat, mạng lưới mao mạch của niêm mạc dạ dày cùng sự toàn vẹn lớp tế bào biểu mô dạ dày.
Cơ chế gây viêm loét dạ dày
Dựa vào cơ chế này, nguyên tắc điều trị viêm loét dạ dày tá tràng được đặt ra đó là:
Thuốc băng niêm mạc dạ dày với cơ chế tạo lớp bảo vệ niêm mạc dạ dày, băng bó ổ loét. Từ đó giúp hạn chế sự tấn công của tác nhân gây viêm loét cũng như tạo cơ hội cho dạ dày được phục hồi vết thương qua thời gian. Bên cạnh đó, thuốc bọc niêm mạc dạ dày còn có khả năng ức chế hoạt động của vi khuẩn HP gây ảnh hưởng xấu đến dạ dày.
Sucralfat – một loại thuốc bọc niêm mạc dạ dày được dùng trong điều trị viêm loét dạ dày
– Tên biệt dược: Sucralfate.
– Tác dụng: Đây là một loại muối nhôm của sulfat disacarid. Loại này được sử dụng phổ biến vì kết hợp với protein của dịch nhầy một cách chắc chắn, không bị mật phá hủy. Chúng có những tác dụng sau trong điều trị viêm loét dạ dày:
– Chỉ định:
– Chống chỉ định:
– Liều dùng và cách dùng:
– Tác dụng không mong muốn: táo bón, rối loạn tiêu hóa. Hiếm gặp hơn là đau đầu, hoa mắt, chóng mặt, buồn ngủ hay phản ứng dị ứng (ngứa, phát ban đỏ…).
Nhóm thuốc muối bismuth gồm các tinh thể muối sẽ gắn chặt với các albumin của dịch rỉ viêm và các glycoprotein. Thuốc này liên kết với pepsin và muối mật phủ lên vùng niêm mạc bị viêm. Chúng tạo thành một màng bọc có tác dụng củng cố hàng rào bảo vệ niêm mạc.
– Tác dụng trong điều trị viêm loét dạ dày:
– Tác dụng phụ: Buồn nôn, nôn, đen miệng, đen lưỡi, đi ngoài đen phân (không phải do xuất huyết tiêu hóa)
– Liều lượng và cách dùng:
Thuốc này hiện nay ít dùng. Gồm có 2 loại phổ biến là prostaglandin E1 và E2. Chúng ít được áp dụng trong chữa trị viêm loét dạ dày như các loại thuốc khác. Mà thường được dùng để phòng ngừa căn bệnh này.
– Tên biệt dược: Misoprostol, cytotec
– Tác dụng:
– Chỉ định:
– Chống chỉ định:
Tiền sử dị ứng với prostaglandin và phụ nữ có thai vì tăng nguy cơ sảy thai, đẻ non.
– Liều lượng và cách dùng:
Misoprostol (cytotec) 400 mcg – 800 mcg/ngày. Uống vào bữa ăn và uống liều cuối cùng trong ngày vào lúc đi ngủ.
– Tác dụng không mong muốn:
Ngoài các thuốc điều trị viêm loét dạ dày như thuốc bọc niêm mạc dạ dày nêu trên, người bệnh viêm loét dạ dày cần tránh dùng các thuốc gây tổn thương cho dạ dày. Như corticoid, thuốc chống viêm không steroid đặc biệt là aspirin.
Hạn chế ăn gia vị chua cay và các chất kích thích (cà phê, rượu, thuốc lá). Thêm vào đó, nên có chế độ nghỉ ngơi hợp lý. Hạn chế thức khuya và tránh tối đa các yếu tố gây stress. Vì chúng sẽ thúc đẩy bệnh viêm loét dạ dày tiến triển nặng hơn.
Xem tiếp: Điều trị viêm loét dạ dày: Thuốc kháng acid và thuốc làm giảm tiết acid
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh