2-CE là gì?
Ethylene chlorohydrin (còn gọi là 2-chlorethanol, viết tắt 2-CE) là sản phẩm phụ trong quá trình khử trùng bằng ethylene oxide (viết tắt là EO). Cho đến nay, chưa có bằng chứng về việc 2-CE có thể gây ra ung thư, Thực tế, các quy định về hàm lượng 2-CE trong thực phẩm tại các quốc gia trên thế giới là khác nhau. Tại châu Á, đa phần hiện nay các quốc gia đều chưa có quy định về hàm lượng giới hạn cho thực phẩm. Do vậy, không nên lo lắng vì việc có dư lượng của 2-CE trong các thực phẩm hiện nay.
Quá trình xuất hiện của 2-CE
2-CE có công thức hóa học là C2H5ClO. Là một chlohydrin đơn giản nhất, 2-CE tồn tại dưới dạng chất lỏng không màu, mùi giống ete dễ chịu và có thể dễ dàng trộn với nước.
2-CE có trong thực phẩm là sản phẩm chuyển hóa từ EO. Với cấu trúc dạng vòng linh hoạt, EO sau khi tiếp xúc với thực phẩm dễ dàng tạo thành các chất chuyển hoá với sự có mặt của các phân tử nước, ion clorua và bromua như ethylene glycol, 2-chloroethanol (2-CE) và 2-bromoethanol tương ứng. Quá trình này có thể xảy ra ngay khi hun trùng hoặc trong suốt quá trình sản xuất và chế biến nguyên liệu.
Theo công trình nghiên cứu thực nghiệm trên động vật và thống kê dịch tễ tại Hoa Kỳ (Cơ quan Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ 2012) và Cộng hòa Liên bang Đức (DFG - Quỹ nghiên cứu Đức) đã đưa ra những nghiên cứu dài hạn trên động vật và khẳng định 2- CE không gây ung thư. Năm 2019, DFG đưa ra bảng danh mục các chất gây ung thư cũng không có 2- CE. Trong khi đó hệ thống dữ liệu về các phân tử hóa học (một phần của Viện y tế quốc gia Hoa kỳ) đã phân loại 2-CE thuộc nhóm A4, đối tượng không gây ung thư.
Quy định về hàm lượng 2-CE trong thực phẩm
Khác với các 2-CE nồng độ cao dưới dạng hóa chất gốc gặp phải do quá trình lao động hay phơi nhiễm nghề nghiệp…, 2-CE trong thực phẩm có thể hình thành trong quá trình khử trùng bằng EO và lượng sản sinh tính trên khối lượng thực phẩm rất thấp. Việc quy định hàm lượng 2-CE trong thực phẩm sẽ tùy thuộc vào mỗi quốc gia khác nhau.
Theo quy định của Hoa Kỳ và Canada, MRLs cho EO và 2-CE trong gia vị, các loại thảo mộc khô, rau khô và hạt có dầu (kể cả hạt vừng) ở mức 7 và 940ppm, tương ứng. Riêng đối với quả óc chó được quy định bổ sung với ngưỡng cho phép ở mức 50 ppm tại thị trường Hoa Kỳ. Không giống như khung tham chiếu châu Âu, Hoa Kỳ tách biệt riêng giữa EO và 2-CE chứ không quy đổi chung.
Theo quy định của EU, ngưỡng quy định mức dư lượng tối đa (MRLs) được đề xuất ra chung cho hai thành phần: tổng của EO và 2-CE được quy về EO. Theo đó, MRLs của EO tổng trong thực phẩm và hàng hóa nông nghiệp dao động từ 0,02-0,1mg/kg (Quy định 2015/868 của Ủy ban châu Âu). Đối với các thành phần, MRLs cho EO (tổng) được đặt ở mức đối với trà, ca cao và gia vị đã được hạ xuống 0,1 mg/kg; MRLs đối với các loại hạt, quả có dầu và hạt có dầu giảm xuống còn 0,05 mg/kg, và đối với trái cây, rau, cây đường, nấm và đậu, chúng được giảm xuống 0,02 mg/kg. MRLs đối với ngũ cốc và các sản phẩm có nguồn gốc động vật được giữ ở mức 0,02 mg/kg. Đối với các sản phẩm trồng trọt, MRLs mới được đặt ở mức 0,05 mg/kg.
Theo quy định tại Úc và New Zealand, MRLs cho phép tối đa là 20mg/kg đối EO và 2-CE trong thực phẩm cho đến năm 2001, tuy nhiên nó đã được dỡ bỏ dần và hiện tại chỉ áp dụng với một số lượng hạn chế các ngành công nghiệp sử dụng EO trong kỹ thuật hun trùng loại bỏ mầm bệnh từ thảo mộc và gia vị.
Theo quy định của Hàn Quốc, sau sự việc cũng liên quan đến 2-CE của Công ty Nongshim ở Châu Âu, Bộ An toàn Thực phẩm và Dược phẩm đã áp dụng tạm thời giá trị hàm lượng 2-CE đối với sản phẩm nông nghiệp, chăn nuôi, hải sản và thực phẩm chế biến là từ 30 ppm trở xuống, và giá trị tiêu chuẩn đối với các sản phẩm dùng cho trẻ sơ sinh là từ 10 ppm trở xuống.
Một số các quốc gia khác tại châu Á, không đặt ra các giới hạn rõ ràng về hàm lượng EO và 2-CE trong thực phẩm, và điều này tương tự tại Việt Nam.
Tuy nhiên, cơ thể con người sẽ không hấp thụ hoàn toàn lượng 2-CE được đưa vào, phần lớn sẽ được đào thải ra bên ngoài, mức hấp thụ hàng ngày ước tính chỉ là 0,3% đối với mọi lứa tuổi và 0,8% cho lứa tuổi từ 3-6 tuổi. Nghĩa là nếu ăn vào một lượng là 100mg 2-CE thì cơ thể chỉ hấp thụ 0,3 mg. Ngưỡng an toàn cho cơ thể người khi hấp thụ đối với 2-CE là 0,824mg/kg thể trọng mỗi ngày. Ví dụ: Một người 50kg thì ngưỡng 2-CE an toàn hấp thụ mỗi ngày là khoảng 41,2mg.
Thực tế người ta đánh giá rằng không có tác hại nào xuất hiện ngay cả khi cơ thể người hấp thụ 2-CE. Chất này chỉ ảnh hưởng đến cơ thể con người khi lượng hấp thụ vào cơ thể vượt 100% so với ngưỡng an toàn và thông thường chỉ thấy khi phơi nhiễm với hóa chất 2-CE (tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp…) ở hàm lượng rất cao, khác với 2-CE trong thực phẩm.
Tổng kết
Thực tế, các quy định về hàm lượng 2-CE trong thực phẩm tại các quốc gia trên thế giới là khác nhau. Tại châu Á, đa phần hiện nay các quốc gia đều chưa có quy định về hàm lượng giới hạn cho thực phẩm. Do vậy, không nên lo lắng vì việc có dư lượng của 2-CE trong các sản phẩm thực phẩm hiện nay.
Tài liệu tham khảo:
