NGUYÊN TẮC
Hòa tan có chọn lọc là cơ chế mà nhờ nó các phẩm nhuộm được phân tán trong dung môi lại có khả năng hòa tan mạnh hơn khi đi vào thành phần mô, trong khi mức độ hòa tan của chúng trong dung môi lại yếu hơn. Cơ chế này lần đầu tiên được sử dụng để phát hiện các lipid trên các mảnh cắt lạnh.
Độ cồn thích hợp nhất cho phẩm nhuộm lipid là 70%. Tuy nhiên, ở độ cồn này, một số lipid trung tính có thể bị mất trong quá trình nhuộm nhưng chỉ ở mức tối thiểu, nên không ảnh hưởng tới vị trí, kích thước của tổn thương. Kỹ thuật nhuộm dầu đỏ O cho phép nhuộm cả nhân của tế bào tổn thương, nên rất có lợi cho việc nhận định cấu trúc mô học.
CHUẨN BỊ
Người thực hiện
Bác sĩ giải phẫu bệnh - tế bào bệnh học: 01
Kỹ thuật viên giải phẫu bệnh - tế bào bệnh học: 01
Phương tiện, hoá chất
Máy cắt lạnh đã ở trạng thái sẵn sàng hoạt động
Dao sắc, thớt nhựa sạch, phẳng
Bộ dụng cụ phẫu tích bệnh phẩm
Phiến kính, lá kính sạch
Bút chì mềm (để ghi tên tuổi người bệnh, mã số tiêu bản trên phiến kính).
Giấy thấm, gạc sạch
Găng tay, khẩu trang, mũ, kính bảo vệ mắt và quần áo bảo hộ.
Chổi lông mềm
Gel cắt lạnh
Gắn lá kính: glycerogel hoặc sirô Apathy.
Cồn tuyệt đối
Phẩm nhuộm (hoặc dùng phẩm nhuộm có sẵn của các): dầu đỏ O, cồn isopropyl tuyệt đối, dextrin, Gill II hematoxylin.
CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH
Chuẩn bị
Bệnh phẩm sau khi lấy ra từ người bệnh được gửi ngay đến khoa giải phẫu bệnh - tế bào bệnh học.
Kỹ thuật viên tiếp nhận, ghi các thông tin về người bệnh vào sổ đăng ký và mã số Người bệnh.
Ghi mã số của người bệnh vào phiến kính và dán mã số vào hộp đựng bệnh phẩm.
Cắt lọc bệnh phẩm
Bác sĩ giải phẫu bệnh - tế bào bệnh học quan sát bệnh phẩm, mô tả kỹ về loại bệnh phẩm, số lượng, đo kích thước, màu sắc, tính chất, mặt cắt… của bệnh phẩm, xác định vùng tổn thương cần lấy mẫu cắt lạnh.
Động tác lấy bệnh phẩm phải nhẹ nhàng, tránh gây dập nát hay biến đổi do tác động cơ học.
Không kẹp vào vùng định lấy mẫu xét nghiệm, không rửa mẫu mô.
Dùng dao sắc cắt theo một hướng, sao cho đường cắt gọn, không bị dập nát.
Kích thước của mảnh mô được cắt tùy theo kích thước của vật gá mẫu bệnh phẩm của máy cắt lạnh, thông thường kích thước 1 x 1 x 0,2cm. -Số lượng mảnh cắt tuỳ từng trường hợp.
Làm lạnh mẫu bệnh phẩm và cắt mảnh mô
Đặt mẫu bệnh phẩm vào gá đúc lạnh rồi đưa ngay vào vị trí tương ứng trên thanh làm lạnh (Cryobar) trong buồng làm lạnh của máy, phủ gel cắt lạnh, xoay khối Head tracter đặt lên trên khuôn đúc chứa bệnh phẩm rồi đóng kín cửa kính phía trên buồng máy, chờ cho đến khi khối bệnh phẩm đông cứng (có màu trắng).
Mẫu mô sau khi đã đông cứng được cắt thành những lát thật mỏng. Bắt đầu cắt thô với độ dày từ 10-15 micromet để tạo mặt phẳng. Sau đó điều chỉnh độ dày lát cắt từ 2-5 micromet. Quay máy cắt với nhịp độ vừa phải.
Kết hợp với chổi lông mềm dàn mảnh mô lên phiến kính.
Cố định mảnh mô: (để cấu trúc mô và tế bào giữ nguyên hình dáng và bắt màu thuốc nhuộm), sau khi lát cắt được dàn lên phiến kính, phải được cố định ngay bằng cồn tuyệt đối 95-960 hoặc cồn acetic-formol trong 20 giây.
Nhuộm mảnh cắt
Chuẩn bị phẩm nhuộm
Dung dịch dầu đỏ O
|
Dầu đỏ O: Cồn isopropyl tuyệt đối: |
0,5g 100 ml |
Để dung dịch này qua đêm.
Dung dịch dextrin
Dextrin: 1g
Nước cất: 100ml
Dung dịch nhuộm
Dầu đỏ O được lưu trữ: 60 ml
Dextrin: 40 ml
Có thể giữ dung dịch này trong 1 tháng và lọc trước khi sử dụng
Tiến hành kỹ thuật
Đặt các mảnh cắt lạnh trực tiếp vào dung dịch dầu đỏ O – dextrin 0,5% khoảng 20 giây.
Rửa nhẹ nhàng, nhanh, trong nước chảy.
Nhuộm đối màu bằng Gill II hematoxylin x 20 – 30 giây
Rửa nước nhẹ nhàng, làm xanh và gắn trong môi trường nước.
KẾT QUẢ
Lipid: đỏ rực rỡ
Nhân: xanh
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
