✴️ Tại sao ngày 5 đến ngày 10 lại quan trọng khi bị mắc Covid?

Theo dõi các triệu chứng hàng ngày của bạn có thể giúp bạn và bác sĩ của bạn đưa ra quyết định tốt hơn về việc có cần đến bệnh viện hay không.

Khi một người thân của bạn bị ốm nặng có vẻ như là do nhiễm coronavirus, câu hỏi đầu tiên đặt ra là về thời gian. Các triệu chứng của họ bắt đầu xuất hiện cách đây bao nhiêu ngày?

Đánh dấu mốc thời điểm khi có dấu hiệu đầu tiên của bệnh, đồng thời theo dõi cơn sốt và nồng độ oxy của bệnh nhân, là những bước quan trọng trong việc theo dõi bệnh. Thuốc kháng virus và các phương pháp điều trị bằng kháng thể đơn dòng cho những bệnh nhân có nguy cơ cao cũng phải được sử dụng sớm khi bị bệnh để có hiệu quả.

Chúng ta đa phần không thể đoán trước được những triệu chứng mà Covid-19 có thể gây ra. May mắn thay, hầu hết các trường hợp nhiễm trùng do biến thể Omicron mới gây ra có vẻ tương đối nhẹ. Nhưng khi bệnh trở nên nặng nề hơn, nó thường tuân theo một mô hình nhất quán.

Trong khi hầu hết bệnh nhân hồi phục trong khoảng một tuần, một số ít bệnh nhân khác lại chuyển biến nặng nề thứ phát, theo phân tích của Tiến sĩ Ilan Schwartz, trợ lý giáo sư về bệnh truyền nhiễm tại Đại học Alberta, cho biết.

Mặc dù mỗi bệnh nhân có một biểu hiện khác nhau, nhưng các bác sĩ nói rằng những ngày từ 5 đến 10 của đợt bệnh thường là thời gian đáng lo ngại nhất đối với các biến chứng hô hấp của Covid-19, đặc biệt đối với những bệnh nhân lớn tuổi và những người có bệnh lý nền như tăng huyết áp, béo phì hoặc tiểu đường. Ở những bệnh nhân nhỏ tuổi, các biến chứng có thể bắt đầu phát triển muộn hơn chút, muộn nhất là từ ngày 10 đến ngày 12. Hầu hết những người đạt đến ngày 14 mà không có bất kỳ triệu chứng đáng lo ngại nào (ngoài cảm giác đau người và mệt mỏi) có khả năng đang trong giai đoạn hồi phục.

Tiến sĩ Leora Horwitz, phó giáo sư y học và sức khỏe dân số tại N.Y.U. Langone Health cho biết, “Với những bệnh nhiễm trùng khác, hầu hết mọi người đều cảm thấy tốt hơn sau khoảng  1 tuần. Tuy nhiên,  Covid-19, tôi luôn nhắc nhở mọi người chú ý đến cảm giác của mình trong khoảng 1 tuần đó. Đừng tự mãn và cảm thấy như mọi chuyện đã kết thúc.”

Điều quan trọng là gọi bác sĩ nếu bạn bị khó thở hoặc bất kỳ triệu chứng liên quan nào bất kể bạn đang bị bệnh vào ngày thứ mấy. Và cũng đừng hoảng sợ nếu bạn vẫn cảm thấy buồn nôn sau một tuần mắc bệnh. Không có gì lạ khi các triệu chứng Covid kéo dài khiến bạn cảm thấy không khỏe trong hơn một tuần và điều đó không phải lúc nào cũng có nghĩa là bạn cần điều trị y tế.

Tuy nhiên, việc theo dõi các triệu chứng và đặc biệt chú ý khi bệnh gần đến tuần thứ hai đã trở nên cấp thiết hơn vì ngày càng có nhiều bác sĩ phát hiện bệnh nhân đến bệnh viện với một dạng viêm phổi ngấm ngầm. Trên phim chụp cắt lớp, những bệnh nhân bị viêm phổi Covid có một phát hiện gọi là "Hình ảnh kính mờ" - xuất hiện đám mờ ở phần dưới của cả hai phổi. Nồng độ oxy có thể giảm chậm đến mức bệnh nhân thậm chí không nhận thấy - một tình trạng được gọi là thiếu oxy thầm lặng. Thường thì phải đến khi độ bão hòa oxy xuống mức thấp nguy hiểm, gây khó thở nghiêm trọng, họ mới tìm đến sự chăm sóc.

Cách tốt nhất để theo dõi sức khỏe của bạn trong thời gian này là sử dụng máy đo Sp02. Nồng độ oxy bão hòa bình thường là khoảng 96 - 99%. Nếu chỉ số oxy trong máu của bạn giảm xuống khoảng 92%, thì đã đến lúc bạn nên gọi bác sĩ. Các thiết bị này không phải lúc nào cũng đáng tin cậy, đặc biệt là ở những bệnh nhân da sẫm màu. Tất cả các bệnh nhân, đặc biệt là những người có làn da sẫm màu, nên chú ý đến bất kỳ xu hướng giảm nào của các chỉ số oxy, thay vì chỉ tập trung vào một chỉ số cụ thể. Nếu bạn bị ốm ở nhà do Covid-19 và khả năng đọc bình thường của bạn giảm từ bốn điểm trở lên, đó là lý do chính đáng để gọi cho bác sĩ của bạn.

Thời kỳ đầu của đại dịch, Tiến sĩ Anna Marie Chang, phó giáo sư y học cấp cứu và giám đốc nghiên cứu lâm sàng tại Đại học Thomas Jefferson, đã mắc bệnh khoảng một tuần trước khi nồng độ oxy của cô giảm xuống 88% vào ngày thứ chín của bệnh. Cô đã đến bệnh viện, được điều trị bằng oxy hỗ trợ và nghỉ ngơi chủ yếu trong tư thế nằm sấp trong bốn ngày để hồi phục.

Tiến sĩ Chang nói, “Đầu tiên, cơ thể bạn phát triển các phản ứng miễn dịch và cố gắng chống lại tác nhân bên ngoài xâm nhập. Hệ thống đó có thể bị kích thích quá mức, và đó dường như là nguyên nhân khiến bệnh trầm trọng hơn. Chúng tôi nhận thấy điều đó vào khoảng ngày 7 đến ngày 10 ”.

Theo các bác sĩ, vấn đề là hướng dẫn y tế công cộng cho đến nay là khuyên bệnh nhân nên điều trị ở nhà và đi khám hoặc chỉ quay lại nếu họ bị khó thở nghiêm trọng. Do đó, có quá nhiều bệnh nhân chờ đợi quá lâu trước khi liên hệ với bác sĩ, khiến cho việc điều trị bệnh trở nên chậm trễ.

Dưới đây là lịch trình của các triệu chứng Covid. Mặc dù đây có thể là một hướng dẫn chung, nhưng các triệu chứng có thể xuất hiện bất cứ lúc nào. Hãy luôn lắng nghe cơ thể và tham khảo ý kiến của bác sĩ để được hướng dẫn về trường hợp cụ thể của bạn.

Ngày 1 đến ngày 3

Các triệu chứng ban đầu của Covid-19 rất đa dạng.:

• Cảm giác ngứa trong cổ họng, ho hoặc đau họng, sốt, đau đầu và cảm thấy như gió hoặc chỉ hơi nặng ngực 
• Tiêu chảy
• Cảm thấy mệt mỏi, mất khứu giác và vị giác. 
• Nhiều người có một số triệu chứng nhưng không sốt
• Một số bệnh nhân có các triệu chứng tiêu hóa tiếp tục phát triển các triệu chứng hô hấp sau đó

Điều quan trọng là bệnh nhân lớn tuổi hoặc những người có bệnh lý tiềm ẩn nên hỏi ý kiến bác sĩ sớm trong quá trình bệnh. Liệu pháp kháng thể đơn dòng cần được đưa ra càng sớm càng tốt sau khi các triệu chứng bắt đầu (lý tưởng là trong vòng 4 đến 7 ngày kể từ ngày khởi phát.) Trong đợt gia tăng ca nhiễm Omicron, phương pháp điều trị hiệu quả nhất đang thiếu hụt, thuốc kháng virus mới cũng phải được sử dụng sớm để có hiệu quả, thường trong vòng năm ngày kể từ ngày khởi phát triệu chứng.

Ngày 4 đến ngày 6

Một số bệnh nhân có các triệu chứng nhẹ không tiến triển nặng lên, hoặc không có triệu chứng nào.

Ngược lại, những người khác bắt đầu cảm thấy khủng khiếp, với một cơn sốt liên tục, đau nhức, ớn lạnh, ho và không thể cảm thấy thoải mái. Một số trẻ em và người lớn hơn mắc bệnh nhẹ có thể phát ban, bao gồm các mảng đỏ ngứa, sưng tấy hoặc phồng rộp trên ngón chân hoặc ngón tay, tương tự như bỏng lạnh. Thời gian chính xác không rõ ràng và triệu chứng có thể xuất hiện sớm khi mới nhiễm trùng hoặc sau khi đã qua khỏi. Đó là những gì đã xảy ra với Tiến sĩ Schwartz, người đã phát triển các triệu chứng về đường hô hấp và sau đó bị phồng rộp ở chân. Ông nói: “Có vẻ như rất nhiều người trong số những người này, bao gồm cả tôi, đều cho kết quả âm tính” trong các test nhanh Coronavirus. “Tôi cho rằng đó là âm tính giả. Có thể những gì chúng ta đang thấy là một hiện tượng miễn dịch học xảy ra sau khi đợt nhiễm trùng ban đầu được chữa khỏi.”

Đối với những bệnh nhân bị bệnh nhẹ, điều tồi tệ nhất sẽ kết thúc sau chưa đầy một tuần, mặc dù các bác sĩ cho biết bạn nên tiếp tục sử dụng máy đo SpO2 trong vài ngày ngay cả khi bạn cảm thấy tốt hơn. Hướng dẫn từ CDC nói rằng những bệnh nhân không có triệu chứng hoặc những người không bị sốt trong 24 giờ mà các triệu chứng đang thuyên giảm có thể dừng cách ly sau năm ngày, nhưng nên tiếp tục đeo khẩu trang xung quanh những người khác trong năm ngày nữa.

Ngày 7 đến ngày 8

Sau một tuần, một số bệnh nhân đang trong trạng thái bệnh nặng có thể chuyển nặng hơn. Và một số bệnh nhân có thể bắt đầu cảm thấy tốt hơn trong một thời gian ngắn sau đó chuyển sang trạng thái xấu hơn. Bệnh nhân nên theo dõi nồng độ oxy và đến bác sĩ kiểm tra nếu họ bắt đầu cảm thấy không khỏe.

Ngày 8 đến ngày 12

Cần tiếp tục theo dõi trong tuần thứ hai của bệnh. Bệnh nhân có thể cảm thấy ngủ ngon hơn khi nằm nghiêng hoặc nằm sấp.

Tiến sĩ Charles A. Powell, Giám đốc Viện Hô hấp Sức khỏe Người Do Thái Mount Sinai-National Do Thái, cho biết: “Từ ngày 8 đến ngày 12 là lúc chúng ta có thể đánh giá khá rõ bệnh nhân sẽ tiến triển tốt hay xấu hơn. Điều chúng tôi lo lắng chính là tình trạng bệnh trở nên nặng hơn sau 8 đến 12 ngày - khó thở và ho tăng lên.” Tiến sĩ Powell cho biết máy theo dõi oxy tại nhà có thể báo hiệu nếu ai đó cần đến, nhưng bệnh nhân cũng nên chú ý đến cảm giác của họ...

Tiến sĩ Powell nói: “Nếu việc để bệnh nhân điều trị ở nhà là khó khăn, bác sĩ sẽ đề nghị bệnh nhân đến viện để theo dõi.”

Ngày 13 đến ngày 14

Bệnh nhân bị nhẹ có thể hồi phục sức khỏe tốt. Những bệnh nhân có các triệu chứng tồi tệ hơn nhưng vẫn duy trì mức oxy bình thường sẽ cảm thấy hầu như hồi phục sau hai tuần, mặc dù nhiều bệnh nhân gặp phải trạng thái mệt mỏi kéo dài và các vấn đề khác. Các bác sĩ khuyên bạn nên hoạt động từ từ trở lại, ngay cả khi bạn bị bệnh nhẹ hoặc trung bình. Những bệnh nhân có triệu chứng nghiêm trọng và những người cần điều trị hỗ trợ vì nồng độ oxy thấp có thể vẫn cảm thấy mệt mỏi và mất nhiều thời gian hơn để hồi phục.

Nguồn: The New York Times.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

  facebook.com/BVNTP

  youtube.com/bvntp