Theo Hiệp hội Vật lý trị liệu Hoa Kỳ (APTA), nhà trị liệu vật lý là một chuyên gia y tế được đào tạo và cấp phép có kinh nghiệm chẩn đoán các bất thường về thể chất, giúp phục hồi chức năng vận động, duy trì chức năng thể chất và thúc đẩy hoạt động, chức năng thích hợp.
Chức năng của vật lý trị liệu
Vật lý trị liệu có thể giúp nhiều đối tượng ở mọi lứa tuổi với nhiều các tình trạng bệnh lý khác nhau.
Một nhà trị liệu vật lý giúp chăm sóc bệnh nhân trong tất cả các giai đoạn chữa bệnh, từ chẩn đoán ban đầu cho đến giai đoạn phục hồi và ngăn ngừa tái phát. Vật lý trị liệu có thể là một liệu pháp độc lập hoặc hỗ trợ các phương pháp điều trị khác.
Kiểm tra về tập trị liệu
Đây là một cuộc kiểm tra và đánh giá thể chất, bao gồm nghiên cứu tiền sử bệnh lý và các quy trình kiểm tra nhất định, bao gồm đánh giá về tư thế vận động, tính linh hoạt và hiệu suất của cơ, khớp.
Nhận chẩn đoán lâm sàng, tiên lượng, kế hoạch chăm sóc và các mục tiêu điều trị ngắn hạn và dài hạn
Nhận điều trị và can thiệp vật lý trị liệu dựa trên đánh giá và chẩn đoán của nhà trị liệu
Những hoạt động tổng quát
Các nhà vật lý trị liệu có thể điều trị hoặc hỗ trợ điều trị một loạt các bệnh lý, tùy thuộc vào chuyên môn được đào tạo như:
-
Tình trạng tim phổi, chẳng hạn như bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), xơ nang và nhồi máu sau cơ tim.
-
Trị liệu cơ học cho các tình trạng như hội chứng ống cổ tay và ngón tay cò súng.
-
Rối loạn chức năng cơ xương như đau lưng, viêm gân chóp xoay và rối loạn khớp thái dương hàm (TMJ).
-
Các bệnh lý thần kinh như đột quỵ, vẹo cổ, chấn thương cột sống, bệnh Parkinson, đa xơ cứng, rối loạn chức năng tiền đình và chấn thương sọ não.
-
Các bệnh lý nhi khoa như chậm phát triển, bại não và loạn dưỡng cơ.
-
Chấn thương liên quan đến thể thao, chẳng hạn như chấn động và chứng khuỷu tay quần vợt (tenis elbow)
-
Sức khỏe của phụ nữ và rối loạn chức năng sàn chậu như tiểu tiện không tự chủ và phù bạch huyết.
-
Các trường hợp khác mà vật lý trị liệu có thể hỗ trợ điều trị bao gồm bỏng, chăm sóc vết thương và loét do tiểu đường.
Lợi ích của vật lý trị liệu
Tùy thuộc vào mục đích điều trị, lợi ích của vật lý trị liệu bao gồm:
-
Kiểm soát đau mà giảm dần việc sử dụng thuốc giảm đau opioid
-
Tránh phẫu thuật
-
Cải thiện khả năng vận động và di chuyển
-
Phục hồi sau chấn thương.
-
Phục hồi sau đột quỵ hoặc tê liệt
-
Cải thiện cân bằng
-
Phòng ngừa các tình trạng sức khỏe liên quan đến tuổi.
Các chuyên gia vật lý trị liệu thể thao có thể giúp một vận động viên đạt được thành tích tối đa thông qua việc tối ưu hóa hoạt động các bộ phận cụ thể của cơ thể và sử dụng cơ bắp theo những cách tốt nhất.
Các loại vật lý trị liệu
Vật lý trị liệu có thể giúp bệnh nhân lấy lại sự vận động hoặc sức mạnh sau khi bị chấn thương hoặc bệnh tật. Tương tự như với bất kỳ các phương pháp điều trị y tế khác, việc lựa chọn phương pháp điều trị tùy thuộc theo bệnh lý và mục đích. Tùy vào sự phát triển của ngành y tế tại mỗi địa phương mà quyết định đến sự phong phú của các hình thức trị liệu:
Vật lý trị liệu chỉnh hình điều trị chấn thương cơ xương, liên quan đến các cơ, xương, dây chằng, mô liên kết và gân cho các tình trạng như gãy xương, bong gân, viêm gân, viêm bao hoạt dịch, các bệnh lý mãn tính và phục hồi sau phẫu thuật chỉnh hình. Bệnh nhân có thể điều trị bằng vận động khớp, trị liệu cơ học, rèn luyện sức mạnh, rèn luyện khả năng vận động và các phương thức trị liệu khác.
Vật lý trị liệu lão khoa có thể giúp những bệnh nhân lớn tuổi mắc các bệnh ảnh hưởng đến khả năng vận động và thể chất bao gồm viêm khớp, loãng xương, bệnh Alzheimer, thay khớp háng nhân tạo, rối loạn thăng bằng và không tự chủ. Loại vật lý trị liệu này nhằm mục đích khôi phục khả năng vận động, giảm đau và tăng mức độ các hoạt động thể lực.
Vật lý trị liệu thần kinh có thể giúp những người bị rối loạn thần kinh và các bệnh như Alzheimer, chấn thương não, bại não, đa xơ cứng, bệnh Parkinson, chấn thương cột sống và đột quỵ. Điều trị có thể tăng phản xạ chân tay, điều trị tê liệt và tăng sức mạnh cơ bắp, giảm tình trạng teo cơ.
Phục hồi chức năng tim mạch và phổi cải thiện chức năng tim phổi cho những người đã trải qua các cuộc phẫu thuật.
Vật lý trị liệu nhi khoa nhằm mục đích chẩn đoán, điều trị và cải thiện các tình trạng ở trẻ sơ sinh, trẻ em và thanh thiếu niên, bao gồm: chậm phát triển, bại não, tật nứt đốt sống, trẹo cổ và các tình trạng khác ảnh hưởng đến hệ thống cơ xương khớp.
Liệu pháp chăm sóc vết thương có thể giúp đảm bảo rằng vết thương đang lành sẽ được cung cấp đủ oxy và máu bằng cách cải thiện lưu thông tuần hoàn. Vật lý trị liệu có thể bao gồm việc sử dụng các liệu pháp cơ học, kích thích điện, trị liệu nén và chăm sóc vết thương.
Liệu pháp tiền đình nhằm mục đích điều trị các vấn đề cân bằng mà nguyên nhân có thể xuất phát từ các rối loạn ở tai trong. Vật lý trị liệu tiền đình bao gồm một số bài tập và kỹ thuật có thể giúp bệnh nhân lấy lại thăng bằng và phối hợp các hoạt động một cách bình thường.
Điều trị thông mũi có thể giúp thoát dịch ở bệnh nhân bị phù bạch huyết và các bệnh lý khác liên quan đến tích tụ dịch bên trong cơ thể.
Phục hồi sàn chậu có thể giúp điều trị tiểu tiện không tự chủ hoặc đại tiện, bí tiểu, đau vùng chậu ở nam giới và phụ nữ do chấn thương, phẫu thuật, hoặc do một số tình trạng khác.
Ngoài thao tác vật lý cơ học, các phương pháo điều trị hỗ trợ có thể bao gồm:
-
Siêu âm kết hợp để thúc đẩy lưu lượng máu và chữa lành bằng cách làm nóng gân, cơ và các mô.
-
Siêu âm trị liệu: sử dụng siêu âm như một steroid tại chỗ. Điều này có thể làm giảm sự hiện diện của viêm.
-
Kích thích điện sử dụng các điện cực tại chỗ trên da để giảm đau và tăng hoạt động chức năng.
-
Nhiệt trị liệu, nhiệt ẩm và trị liệu lạnh;
-
Quang trị liệu: Ánh sáng và laser đặc biệt được sử dụng để điều trị một số bệnh trạng
Tùy thuộc vào từng bệnh lý cụ thể, các nhà trị liệu sẽ đề nghị phương pháp điều trị thích hợp nhất.
Chuyên gia vật lý trị liệu có thể hoạt động trong các lĩnh vực như:
-
Sức khỏe tim mạch và phổi
-
Điện sinh lý lâm sàng
-
Sức khỏe cho người già
-
Thần kinh, chỉnh hình, nhi khoa, vật lý trị liệu thể thao và sức khỏe phụ nữ.
Theo Liên đoàn Vật lý trị liệu thế giới, các loại điều trị này không chỉ tập trung mang lại lợi ích cho cơ thể mà còn có lợi trong việc tối đa hóa chất lượng cuộc sống, tiềm năng vận động, phòng ngừa, điều trị, can thiệp, chữa bệnh và phục hồi chức năng. Điều này bao gồm cả sức khỏe thể chất, tâm lý, cảm xúc và xã hội.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
