Malassezia là gì?
Malassezia đề cập đến một nhóm nấm men (basidiomycetous) thuộc giống Malassezia, có nhiều loài khác nhau. Tên loài bao gồm:
- M. dermatis
- M. Equi
- M. furfur
- M. globosa
- M. Obusa
- M. pachydermatis
- M. limiteda
- M. slooffiae
- M.honyodialis
- M. ovalis (còn được gọi là Pityrosporum ovale)
Các bệnh da da liên quan đến nhiễm Malassezia
Những bệnh da gây ra bởi malassezia hoặc trở nên trầm trọng hơn do nhiễm malassezia bao gồm:
- Bệnh lang ben – hầu hết thường do M. globosa, M. evalodialis và M. furfur
- Viêm nang lông Malassezia do nấm men phát triển trong các nang lông, nơi chúng gây ra viêm
- Mụn trứng cá do corticoid
- Viêm da tiết bã, gàu, vảy nến tiết bã và vảy nến ở mặt hoặc da đầu - thường do M. limiteda và M. globosa.
- Mụn mủ ở trẻ sơ sinh, một dạng phát ban mụn mủ ở trẻ nhỏ giống mụn trứng cá ở trẻ sơ sinh
- Có thể có một số trường hợp phát ban papilloma dạng lưới và hợp lưu, một đợt phát ban sắc tố xảy ra chủ yếu trên ngực, lưng và cổ của trẻ em gái vị thành niên.
- Một số bệnh viêm da cơ địa ở mặt; trong trường hợp này có thể có các kháng thể IgE đặc hiệu chống lại Malassezia và test lẩy da dương tính với bào tử nấm.
- Hiếm khi xảy ra tình trạng phát ban nấm men ở những người bị suy giảm miễn dịch.
Các bệnh da liên quan đến nhiễm Malassezia được chẩn đoán như thế nào?
Những bệnh da liên quan đến nhiễm malassezia thường được chẩn đoán dựa vào lâm sàng. Nhưng xét nghiệm cạo tìm nấm thấy mallassezia giúp khẳng định chẩn đoán. Soi malassezia dưới kính hiển vi, sử dụng KOH (potassium hydroxide) cho thấy các cụm bào tử nấm và các sợi nấm dài. Hình ảnh được so sánh giống như “mỳ ý và thịt viên”. Các sợi nấm từng được gọi là “Malassezia” và các dạng nấm men được gọi là “Pityrosporum”, nhưng các nhà nghiên cứu về nấm dần nhận ra rằng đó là các dạng khác nhau của cùng một thực thể đa hình.
Các loài malassezia khó phát triển trong môi trường phòng thí nghiệm nên các mẫu cạo nấm được báo cáo là “âm tính trên nuôi cấy”. Nấm men phát triển tốt nhất khi thêm chất béo như dầu olive vào môi trường nuôi cấy thạch Littman.
Nấm men có thể được phát hiện trong lớp sừng trên hình ảnh mô bệnh học của mẫu da sinh thiết. Quan sát rõ nhất bằng cách nhuộm PAS (periodic acid-Schiff)
Các yếu tố nào tạo điều kiện cho sự tăng trưởng của malassezia?
Các loài malassezia cư trú trên da của khoảng 90% người trưởng thành mà không gây hại gì. Ở một số người, nấm men ngăn cản các phản ứng miễn dịch của cơ thể, cho phép nó phát triển và gây ra rối loạn da, thường rất ít có phản ứng viêm. Khi malassezia đi kèm với viêm da, người ta cho rằng các chất chuyển hóa gây kích ứng của nấm men là nguyên nhân (các axit béo tự do bị thủy phân từ triglycerides).
Các yếu tố thuận lợi cho các bệnh da malassezia bao gồm:
- Độ ẩm cao
- Đổ mồ hôi- do đó bệnh lang ben thường gặp ở các vùng nhiệt đới.
- Da dầu (tiết bã nhờn)- do đó bệnh thường tìm thấy chủ yếu ở da đầu, mặt và thân trên.
- Mụn và điều trị mụn bằng kháng sinh uống, ví dụ tetracyclines
- Suy giảm miễn dịch (ví dụ nhiễm HIV), dùng corticosteroids toàn thân, hoặc sử dụng các thuốc ức chế miễn dịch.
Nấm men sản xuất các chất hóa học làm giảm sắc tố trên da, tạo ra các mảng trắng. Các chất này gồm axit azelaic, pityriacitrin and malassezin. Axit azelaic là một phương pháp điều trị hiệu quả cho một số bệnh da như mụn và trứng cá đỏ.
Malassezia có thể phát huỳnh quang khi chiếu ánh sáng cực tím (đèn Wood) do một chất hóa học có tên là pityrialactone.
Điều trị các bệnh da liên quan đến nhiễm malassezia
Thông thường, nhiễm malassezia được điều trị với các thuốc kháng nấm tại chỗ hoặc uống, ví dụ dầu gội ketoconazole, fluconazole uống. Viêm da tiết bã có thể điều trị bằng steroid tại chỗ.
Xem thêm: Bệnh nấm da do Dermatophyte ở trẻ em có nguy hiểm không?
Giới thiệu Đơn vị Da liễu - Thẩm mỹ da Bệnh viện Nguyễn Tri Phương
Đơn vị Da liễu - Thẩm mỹ da Bệnh viện Nguyễn Tri Phương được triển khai dịch vụ thăm khám, chăm sóc và điều trị các tình trạng về da như mụn, sẹo, nám, tàn nhang… với tiêu chí đem lại sự thay đổi tích cực về diện mạo cũng như sự hài lòng của khách hàng sau khi sử dụng dịch vụ.
Với nguồn nhân lực chất lượng có chuyên môn cao là các Phó giáo sư, tiến sĩ, bác sĩ đến từ Bộ môn Da liễu - Đại học Y Dược TPHCM & Bệnh viện Nguyễn Tri Phương có kinh nghiệm nhiều năm trong giảng dạy, nghiên cứu và điều trị Da liễu – Thẩm mỹ da; sẽ trực tiếp thăm khám, lên phác đồ điều trị và trực tiếp trị liệu cho bệnh nhân, đảm bảo hiệu quả cao nhất.
Thông tin liên hệ
- Đơn vị da liễu – Thẩm mỹ da Bệnh viện Nguyễn Tri Phương.
- Số 468 Nguyễn Trãi, Phường 8, Quận 5, Tp.Hồ Chí Minh.
- Hotline tư vấn đặt lịch Bác sĩ: 0899777709 / Zalo/Viber: 0899777709
- Facebook Fanpage: Thẩm mỹ da - BV Nguyễn Tri Phương
