Các loại thuốc nhuộm tóc
Thuốc nhuộm tóc có thành phần khác rất nhiều so với các loại hóa chất có trong mỹ phẩm trang điểm. Nhiều người tiếp xúc với các hóa chất trong thuốc nhuộm tóc qua tiếp xúc với da. Có 3 loại thuốc nhuộm tóc chính:
Thuốc nhuộm tạm thời: Những loại thuốc nhuộm này bao phủ bề mặt tóc nhưng không thấm vào sợi tóc, loại này thường phai màu sau 1 – 2 lần gội đầu.
Thuốc nhuộm bán vĩnh viễn: Những loại thuốc nhuộm này thấm vào sợi tóc. Tuy nhiên, hiệu quả thường chỉ kéo dài từ 5 đến 10 lần gội đầu.
Thuốc nhuộm tóc vĩnh viễn (oxy hóa): Gây ra những thay đổi hóa học lâu dài trong sợi tóc. Đây là những loại thuốc nhuộm tóc phổ biến nhất, bởi vì sự thay đổi màu sắc kéo dài cho đến khi tóc được thay thế bằng đoạn tóc mọc mới. Những loại thuốc nhuộm này đôi khi được gọi là thuốc nhuộm than đá vì một số thành phần trong đó tương đồng với than đá. Thuốc nhuộm này chứa các chất không màu như amin thơm và phenol. Với sự hiện diện của hydrogen peroxide, những chất này trải qua các phản ứng hóa học để trở thành thuốc nhuộm. Thuốc nhuộm tóc sẫm màu hơn có xu hướng sử dụng nhiều chất tạo màu này hơn.
Mối quan tâm về nguy cơ ung thư phần lớn chỉ giới hạn ở thuốc nhuộm bán vĩnh viễn và vĩnh viễn.
Mọi người tiếp xúc với thuốc nhuộm tóc như thế nào?
Một số hóa chất trong thuốc nhuộm tóc có thể được hấp thụ một lượng nhỏ qua da hoặc hít phải khí dung trong không khí.
Những người thường xuyên làm việc với thuốc nhuộm tóc như thợ làm tóc, nhà tạo mẫu và thợ cắt tóc, có khả năng tiếp xúc nhiều hơn những người chỉ thỉnh thoảng nhuộm tóc. Nhiều lo ngại về thuốc nhuộm tóc có thể gây ung thư tập trung vào những người thường xuyên tiếp xúc với hóa chất này.
Thuốc nhuộm tóc có gây ung thư không?
Các nhà nghiên cứu đã nghiên cứu mối liên hệ có thể xảy ra giữa việc sử dụng thuốc nhuộm tóc và ung thư trong nhiều năm. Các nghiên cứu đã xem xét chi tiết nhất các nguy cơ mắc bệnh ung thư trong đó có ung thư máu (bệnh bạch cầu và u lympho) và ung thư bàng quang.
Các nghiên cứu cho thấy gì?
Các nhà nghiên cứu sử dụng 2 loại nghiên cứu chính để cố gắng tìm hiểu xem một chất có gây ung thư hay không. (Một chất trực tiếp gây ung thư và chất tạo điều kiện giúp ung thư phát triển).
Trong các nghiên cứu được thực hiện trong phòng thí nghiệm, động vật được tiếp xúc với một chất có liều lượng rất lớn để xem liệu chất đó có gây ra khối u hoặc các vấn đề sức khỏe khác hay không. Trong các nghiên cứu tại phòng thí nghiệm, các nhà nghiên cứu có thể kiểm soát nhiều yếu tố khác có thể ảnh hưởng đến kết quả. Tuy nhiên, vì một số lý do, không phải lúc nào cũng có kết quả rõ ràng và chưa chắc chắn liệu nghiên cứu trên động vật trong phòng thí nghiệm có giống với người hay không.
Một loại nghiên cứu khác xem xét tỷ lệ ung thư ở các nhóm người khác nhau. Một nghiên cứu như vậy có thể so sánh tỷ lệ ung thư trong một nhóm tiếp xúc với một chất với tỷ lệ trong một nhóm không tiếp xúc với chất đó hoặc so sánh với tỷ lệ ung thư dự kiến trong dân số chung. Tuy nhiên đôi khi rất khó để biết kết quả của những nghiên cứu này có ý nghĩa gì, bởi vì khó có thể tính đến nhiều yếu tố khác có thể ảnh hưởng đến kết quả.
Trong hầu hết các trường hợp, không có loại nghiên cứu nào cung cấp đủ bằng chứng, vì vậy các nhà nghiên cứu thường xem xét cả nghiên cứu trên người và nghiên cứu tại phòng thí nghiệm khi cố gắng tìm ra liệu một chất gây ung thư hay không.
Việc nghiên cứu thuốc nhuộm tóc thậm chí còn phức tạp hơn vì không phải tất cả các loại thuốc nhuộm tóc đều giống nhau. Hơn hết, các thành phần trong thuốc nhuộm tóc đã thay đổi theo thời gian. Thuốc nhuộm tóc ban đầu có chứa hóa chất, bao gồm một số amin thơm, được phát hiện vào cuối những năm 1970 gây ung thư ở động vật thí nghiệm, vì vậy các nhà sản xuất thuốc nhuộm tóc đã thay đổi một số hóa chất trong sản phẩm của mình. Nghiên cứu việc tiếp xúc với thuốc nhuộm tóc từ nhiều thập kỷ trước có thể không giống như nghiên cứu mức độ phơi nhiễm hiện tại. Trên thực tế, nhiều nghiên cứu phân loại việc sử dụng thuốc nhuộm tóc cá nhân dựa trên việc thời điểm diễn ra là trước hay sau năm 1980.
Các nghiên cứu được thực hiện trong phòng thí nghiệm
Một số thành phần được sử dụng trong thuốc nhuộm tóc (bao gồm một số amin thơm) đã được chứng minh là gây ung thư ở động vật thí nghiệm, đặc biết là đối với trường hợp động vật được cho ăn một lượng lớn thuốc nhuộm trong một thời gian dài. Mặc dù các nghiên cứu đã chỉ ra rằng một số loại thuốc nhuộm thoa lên da động vật được hấp thụ vào máu, nhưng hầu hết các nghiên cứu đều không tìm thấy mối liên hệ giữa việc thoa lên da và nguy cơ ung thư.
Nghiên cứu ở người
Hầu hết các nghiên cứu xem liệu các sản phẩm thuốc nhuộm tóc có làm tăng nguy cơ ung thư hay không đều tập trung vào một số bệnh ung thư như ung thư bàng quang, u lympho không Hodgkin, bệnh bạch cầu và ung thư vú. Các nghiên cứu này đã xem xét 2 nhóm người:
- Những người sử dụng thuốc nhuộm tóc thường xuyên;
- Những người tiếp xúc với chúng tại nơi làm việc.
Ung thư bàng quang: Hầu hết các nghiên cứu về những người tiếp xúc với thuốc nhuộm tóc tại nơi làm việc, chẳng hạn như thợ làm tóc và thợ cắt tóc, đã phát hiện ra nguy cơ ung thư bàng quang tăng lên một tỉ lệ nhỏ nhưng khá ổn định. Tuy nhiên, các nghiên cứu xem xét những người nhuộm tóc đã không tìm thấy sự gia tăng nhất quán về nguy cơ ung thư bàng quang.
Bệnh bạch cầu và u lympho: Các nghiên cứu xem xét mối liên hệ có thể có giữa việc sử dụng thuốc nhuộm tóc và nguy cơ mắc các bệnh ung thư liên quan đến máu như bệnh bạch cầu và ung thư hạch đã cho kết quả khác nhau. Ví dụ, một số nghiên cứu đã phát hiện ra nguy cơ gia tăng một số loại ung thư hạch không Hodgkin ở phụ nữ sử dụng thuốc nhuộm tóc, đặc biệt nếu họ bắt đầu sử dụng trước năm 1980 hoặc sử dụng màu nhuộm tối hơn. Các loại kết quả tương tự đã được tìm thấy trong một số nghiên cứu về nguy cơ bệnh bạch cầu. Tuy nhiên, các nghiên cứu khác không tìm thấy nguy cơ gia tăng. Nếu việc sử dụng thuốc nhuộm tóc có ảnh hưởng đến các bệnh ung thư liên quan đến máu thì rất có thể là không nhỏ.
Ung thư vú: Kết quả của các nghiên cứu xem xét mối liên hệ có thể có giữa việc sử dụng thuốc nhuộm tóc cá nhân và ung thư vú đã được trộn lẫn. Nhiều nghiên cứu đã không tìm thấy sự gia tăng nguy cơ, mặc dù một số nghiên cứu gần đây đã có.
Các bệnh ung thư khác: Đối với các loại ung thư khác, có quá ít nghiên cứu được thực hiện để có thể đưa ra bất kỳ kết luận chắc chắn nào.
Hiện nay rất nhiều người sử dụng thuốc nhuộm tóc, vì vậy điều quan trọng là phải có nhiều nghiên cứu hơn được thực hiện để biết rõ hơn liệu những loại thuốc nhuộm này có ảnh hưởng đến nguy cơ ung thư hay không.
Y giới nói gì về vấn đề này?
Một số cơ quan quốc gia và quốc tế nghiên cứu các chất trong môi trường để xác định xem chúng có thể gây ung thư hay không. Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ cũng đã liên hệ với các tổ chức này để đánh giá nguy cơ dựa trên bằng chứng từ các nghiên cứu trong phòng thí nghiệm, động vật và con người.
Một số cơ quan chuyên môn đã phân loại thuốc nhuộm tóc hoặc thành phần của chúng để xem liệu chúng có thể gây ung thư hay không.
Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (IARC) là một phần của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO). IARC đã kết luận rằng việc tiếp xúc tại nơi làm việc như thợ làm tóc hoặc thợ cắt tóc là “có thể gây ung thư cho con người,” dựa trên dữ liệu liên quan đến ung thư bàng quang. (Bằng chứng cho các loại ung thư khác được coi là hỗn hợp hoặc không đầy đủ). Nhưng IARC coi việc sử dụng thuốc nhuộm tóc đối với cá nhân là “không thể phân loại được về khả năng gây ung thư đối với người”, dựa trên sự thiếu bằng chứng từ các nghiên cứu trên người.
Chương trình Độc chất Quốc gia (NTP) được thành lập từ các bộ phận của một số cơ quan chính phủ Hoa Kỳ khác nhau, bao gồm Viện Y tế Quốc gia (NIH), Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC), và Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm (FDA). NTP đã không phân loại tiếp xúc với thuốc nhuộm tóc là khả năng gây ung thư. Tuy nhiên, đã phân loại một số hóa chất được hoặc được sử dụng trong thuốc nhuộm tóc là “được dự đoán một cách hợp lý là chất gây ung thư ở người”.
Có nên hạn chế tiếp xúc với thuốc nhuộm tóc không?
Không rõ việc sử dụng thuốc nhuộm tóc cá nhân có thể làm tăng nguy cơ ung thư như thế nào, nếu có. Hầu hết các nghiên cứu được thực hiện cho đến nay đều không tìm thấy mối liên hệ chặt chẽ, nhưng vẫn cần nhiều nghiên cứu hơn nữa để giúp làm rõ vấn đề này.
Ngoài các khuyến nghị áp dụng cho tất cả mọi người (không hút thuốc, ăn uống lành mạnh, hoạt động thể chất, khám sàng lọc định kỳ, v.v.), không có lời khuyên y tế cụ thể nào cho người dùng thuốc nhuộm tóc hiện tại hoặc trước đây. Hút thuốc là một yếu tố nguy cơ gây ung thư bàng quang và một số loại bệnh bạch cầu (cũng như nhiều bệnh ung thư khác và các bệnh khác), và bỏ hút thuốc có thể cải thiện sức khỏe.
Một số người có thể muốn tránh hoặc hạn chế tiếp xúc với thuốc nhuộm tóc vì những lý do khác. Ví dụ, một số thành phần trong thuốc nhuộm tóc có thể gây ra phản ứng dị ứng nghiêm trọng ở một số người. Thuốc nhuộm tóc cũng có thể gây rụng tóc ở một số người. Một số bác sĩ khuyên phụ nữ nên tránh nhuộm tóc khi mang thai (hoặc ít nhất là cho đến sau tam cá nguyệt đầu tiên). Không đủ thông tin về việc sử dụng thuốc nhuộm tóc khi mang thai có chắc chắn gây ra các nguy cơ gì hay không, nhưng các bác sĩ thường khuyến cáo điều này nhằm mục đích an toàn.
Đối với những người muốn nhuộm tóc nhưng lo ngại về độ an toàn, FDA đã đưa ra một số gợi ý:
- Hãy nhớ thực hiện thử nghiệm miếng dán để tìm phản ứng dị ứng trước khi cho thuốc nhuộm vào tóc. Kiểm tra thông tin nhãn sản phẩm trước mỗi lần sử dụng. (Một số người trở nên dị ứng hơn với một số thành phần khi họ tiếp xúc nhiều hơn. Một người có thể không bị phản ứng dị ứng trong lần đầu tiên sử dụng sản phẩm nhưng bạn có thể bị dị ứng lần thứ hai hoặc thậm chí thứ ba, vì vậy điều quan trọng là phải tiếp tục theo dõi và kiểm tra).
- Mang găng tay khi bôi thuốc nhuộm tóc.
- Tránh thời gian để thuốc nhuộm trên tóc quá lâu.
- Gội sạch da đầu với nước sau khi sử dụng.
- Không bao giờ trộn các sản phẩm nhuộm tóc khác nhau. Điều này có thể làm tổn thương tóc và da đầu của bạn.
- Không bao giờ sử dụng thuốc nhuộm tóc để nhuộm lông mày hoặc lông mi của bạn do có thể làm tổn thương mắt của bạn.
Một số sản phẩm thuốc nhuộm tóc mới hơn có nguồn gốc từ thực vật. Các sản phẩm này có thể có một số hạn chế, chẳng hạn như không thể thay đổi màu tóc một cách rõ rệt hoặc màu bị phai màu sớm hơn so với thuốc nhuộm vĩnh viễn. Tuy nhiên chúng có thể là một lựa chọn cho một số người lo ngại về độ an toàn của thuốc nhuộm tóc.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
