U xơ tuyến tiền liệt, hay còn gọi là tăng sản lành tính tuyến tiền liệt (Benign Prostatic Hyperplasia – BPH), là bệnh lý phổ biến ở nam giới trung niên và cao tuổi. Đây là tình trạng tuyến tiền liệt tăng sinh kích thước một cách lành tính, gây chèn ép vào niệu đạo và ảnh hưởng đến chức năng tiểu tiện.
Tuyến tiền liệt là cơ quan chỉ có ở nam giới, nặng khoảng 10–20g, nằm dưới bàng quang và bao quanh đoạn đầu niệu đạo. Tuyến này có vai trò sản xuất tinh dịch và hỗ trợ khả năng sinh sản.
Tỷ lệ mắc BPH tăng theo tuổi, ước tính khoảng 50% nam giới từ 50–60 tuổi và gần 100% ở tuổi trên 80 có biểu hiện phì đại tuyến tiền liệt.
U xơ tuyến tiền liệt nếu không được điều trị sẽ gây nhiều biến chứng nguy hiểm
Mặc dù là bệnh lý lành tính, u xơ tuyến tiền liệt nếu không điều trị kịp thời có thể gây ra nhiều biến chứng, bao gồm:
Rối loạn tiểu tiện: tiểu khó, tiểu rắt, tiểu nhiều lần, tiểu đêm.
Bí tiểu cấp tính hoặc mạn tính.
Sỏi và túi thừa bàng quang.
Nhiễm khuẩn tiết niệu, viêm tuyến tiền liệt.
Ứ nước thận – thận ứ nước ngược dòng, nguy cơ suy thận.
Tăng nguy cơ ung thư tuyến tiền liệt hoặc làm nặng thêm các bệnh toàn thân.
Tùy theo mức độ triệu chứng và kích thước tuyến tiền liệt, phương pháp điều trị được cá thể hóa:
Áp dụng với các trường hợp có triệu chứng nhẹ đến trung bình, chưa xuất hiện biến chứng:
Thuốc chẹn α-adrenergic (alpha-blockers): như tamsulosin, alfuzosin… giúp giãn cơ trơn cổ bàng quang và tuyến tiền liệt, cải thiện dòng tiểu.
Tác dụng phụ: hạ huyết áp tư thế, chóng mặt, rối loạn xuất tinh.
Thuốc ức chế 5-alpha-reductase: như finasteride, dutasteride… làm giảm kích thước tuyến tiền liệt bằng cách ức chế chuyển testosterone thành dihydrotestosterone.
Tác dụng phụ: giảm ham muốn, rối loạn cương, xuất tinh bất thường.
Chữa u xơ tuyến tiền liệt bằng thuốc thường được chỉ định khi bệnh chưa gây những triệu chứng và biến chứng nghiêm trọng
Điều trị hỗ trợ: bổ sung thảo dược, điều chỉnh lối sống (tránh rượu bia, cafein, uống nước hợp lý, tránh nhịn tiểu…).
Lưu ý: Việc sử dụng thuốc cần có chỉ định và theo dõi sát của bác sĩ chuyên khoa tiết niệu để tránh biến chứng.
Chỉ định khi:
Điều trị nội khoa không hiệu quả.
Tuyến tiền liệt quá lớn (thường >70g).
Có biến chứng: bí tiểu hoàn toàn, sỏi bàng quang, túi thừa, nhiễm trùng tiết niệu tái phát.
Phẫu thuật nội soi qua đường niệu đạo (TURP):
Phẫu thuật cắt bỏ một phần tuyến tiền liệt bằng dụng cụ nội soi đưa qua niệu đạo.
Ưu điểm: xâm lấn tối thiểu, không vết mổ ngoài da, thời gian hồi phục nhanh.
Nhược điểm: có thể gây xuất tinh ngược, tiểu không kiểm soát thoáng qua.
Phẫu thuật mổ mở:
Chỉ định khi khối u lớn hoặc có sỏi, túi thừa đi kèm.
Can thiệp qua vết mổ ở bụng dưới.
Nhược điểm: đau nhiều hơn, thời gian hồi phục lâu hơn, nguy cơ biến chứng cao hơn.
Duy trì thói quen tiểu tiện hợp lý: tránh nhịn tiểu, không uống quá nhiều nước vào buổi tối.
Chế độ ăn khoa học: nhiều rau xanh, chất xơ, hạn chế thịt đỏ, thức ăn cay nóng, dầu mỡ.
Lối sống lành mạnh: tăng cường vận động thể lực, tránh ngồi lâu, hạn chế rượu bia, thuốc lá.
Quan hệ tình dục đều đặn và phù hợp độ tuổi.
Tầm soát định kỳ: đặc biệt ở nam giới trên 50 tuổi để phát hiện sớm các bệnh lý tuyến tiền liệt.
U xơ tuyến tiền liệt là bệnh lý thường gặp, tiến triển chậm nhưng có thể gây nhiều biến chứng ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe nam giới nếu không được điều trị kịp thời. Tùy theo từng giai đoạn, bệnh nhân có thể được chỉ định điều trị nội khoa, ngoại khoa hoặc kết hợp. Việc chẩn đoán và điều trị cần được thực hiện tại cơ sở y tế chuyên khoa, dưới sự hướng dẫn và theo dõi của bác sĩ tiết niệu.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
facebook.com/BVNTP
youtube.com/bvntp
facebook.com/BVNTP
youtube.com/bvntp
