Triệu chứng chốc đầu ở trẻ em
Bệnh chốc đầu ở trẻ em là nhiễm trùng nông ở da gây nên bởi tụ cầu, liên cầu hoặc cả hai loại vi khuẩn cùng kết hợp gây bệnh.
Triệu chứng nổi bật ở trẻ bị chốc đầu là xuất hiện các bọng nước nông, rải rác khắp da đầu. Các bọng nước sẽ tự vỡ khi hóa mủ và kết vảy khô.
Chốc đầu ở trẻ em chia thành 2 loại với triệu chứng khác nhau, cụ thể:
Trẻ bị chốc có bọng nước điển hình
Triệu chứng khởi phát của dạng chốc đầu có bọng nước là việc xuất hiện các mảng da rát đỏ trên da đầu có kích thước 0,5 – 1cm. Khi mảng da này căng ra và mất màu sẽ nhanh chóng chuyển thành các bọng nước to nhỏ.
Bọng nước có bề mặt nhăn nheo, xung quanh có quầng đỏ và dập vỡ sau vài giờ hoặc vài ngày, sau đó đóng vảy tiết dịch màu vàng nâu mật ong làm tóc bết dính, khó chịu.
Chốc đầu khiến trẻ ngứa ngáy, không kiềm chế được việc gãi vào vết chốc dẫn tới tình trạng nặng nề hơn. Khi vảy bong, bên dưới là các vết trợt đỏ.
Bệnh chốc đầu ở trẻ em thường khỏi sau 7 – 10 ngày và không để lại sẹo, đôi khi chỉ bị thâm nhẹ sau đó mờ dần theo thời gian.
Chốc đầu ở trẻ em sẽ đóng vảy sau khi xẹp hết bọng nước
Chốc đầu ở trẻ em không có bọng nước
Trẻ bị chốc không có bọng nước trên da đầu vẫn xuất hiện các mụn mủ. Tuy nhiên, các mụn mủ này nhanh chóng tróc mủ, có dịch ẩm ướt tiết ra và không thấy có bọng nước.
Vết tổn thương có bờ trông giống như bệnh nấm da, có thể có vảy da màu vàng mật ong, bao quanh có một quầng đỏ. Đôi khi xung quanh vết chốc có các tổn thương li ti.
Chốc đầu không có bọng nước nếu không có các biến chứng nghiêm trọng khác sẽ khỏi sau 2 – 3 tuần.
Bệnh chốc đầu ở trẻ em cần được xử lý đúng cách để tránh các biến chứng nghiêm trọng như:
-
Biến chứng tại chỗ: Chàm hóa da, chốc loét (tình trạng chốc nặng),…
-
Biến chứng toàn thân: Nhiễm trùng huyết, viêm cầu thận cấp, hiếm hơn có thể gặp viêm màng não, viêm hạch,…
Nguyên nhân chốc đầu ở trẻ em
Da đầu bị tụ cầu, liên cầu tấn công sẽ gây nên bệnh chốc đầu ở trẻ em.
-
Chốc đầu có bọng nước do tụ cầu gây ra, xuất hiện bọng nước to, sâu và có nhiều mủ. Còn chốc đầu không có bọng nước do liên cầu gây ra.
-
Nếu cả tụ cầu và liên cầu cùng kết hợp gây bệnh chốc đầu ở trẻ em thì triệu chứng bệnh sẽ xuất hiện trên phạm vi rộng, gồm cả bọng nước và các mụn mủ không bọng nước.
Ngoài ra, còn có các yếu tố khác tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn sinh sôi phát triển như khí hậu thời tiết nóng ẩm, nhiệt độ cao, vệ sinh kém, sinh hoạt chật chội…
Nguyên tắc xử trí tình trạng chốc đầu ở trẻ em
Loại bỏ nguyên nhân gây bệnh là nguyên tắc xử trí quan trọng nhất khi điều trị bệnh chốc đầu ở trẻ em.
Để bệnh nhanh khỏi, cần tuân thủ thực hiện:
-
Vệ sinh sạch sẽ nhẹ nhàng cẩn thận các thương tổn để loại bỏ được vi khuẩn, làm mềm và loại bỏ các vảy tiết.
-
Dùng dung dịch kháng khuẩn tại chỗ như dung dịch betadine, chlorhexidine, oxy già, cồn, dung dịch kháng khuẩn Dizigone…để tiêu diệt vi khuẩn tụ cầu, liên cầu gây bệnh.
-
Sử dụng kháng sinh bôi như acid fusidic, mupirocin… tại chỗ trong trường hợp tổn thương lây lan nhanh chóng, bệnh không thuyên giảm, nhiều mụn mủ bọng nước.
-
Làm lành tổn thương, giảm ngứa, kích thích phục hồi, thúc đẩy tái tạo da nhanh, tránh để lại sẹo bằng việc sử dụng các kem dưỡng như kem Dizigone Nano Bạc…
Nếu tuân thủ các nguyên tắc xử trí trên nhưng bệnh chốc đầu ở trẻ em vẫn không tiến triển, có xu hướng nặng hơn, lây lan diện rộng thì cha mẹ cần đưa trẻ tới thăm khám, bác sĩ sẽ cho chỉ định điều trị toàn thân.
Phương pháp điều trị chốc đầu ở trẻ em
Sử dụng dung dịch kháng khuẩn
Bệnh chốc đầu ở trẻ em giai đoạn đầu, mẹ chỉ cần sử dụng các dung dịch sát khuẩn có hiệu lực mạnh và khả năng tiêu diệt tụ cầu đối với các vết chốc bị loét.
Mẹ có thể tham khảo các loại dung dịch kháng khuẩn cho trẻ:
Dung dịch eosine (thuốc đỏ)
Thuốc đỏ nổi bật với khả năng sát khuẩn tốt, thường hay được sử dụng phổ biến để điều trị vết thương hở, làm khô vết thương và dự phòng bội nhiễm tốt. Dung dịch này sử dụng được cho cả trẻ em, rất an toàn và dịu nhẹ.
Cần lưu ý thuốc đỏ giới hạn phạm vi diệt khuẩn, khi bôi để lại màu trên da giống xanh methylen. Thành phần của thuốc đỏ có chứa thủy ngân có thể gây nhiều tác dụng phụ: mẩn ngứa, bong tróc da… nếu dùng lâu dài.
Cách sử dụng:
-
Dùng khăn mềm thấm nước ấm để vệ sinh vết chốc, loại bỏ vảy chốc dễ dàng.
-
Nhỏ trực tiếp thuốc đỏ hoặc dùng tăm bông chấm vào thuốc rồi bôi lên vết chốc đầu ở trẻ em.
-
Sau khi bôi thuốc để khô và không cần rửa lại với nước.
Xanh methylene
Thường được sử dụng để tiêu diệt một số loại vi khuẩn, nấm, virus gây bệnh. An toàn khi dùng cho vết thương hở, khi bôi không gây khô rát, kích ứng, tác dụng phụ.
Tuy nhiên xanh methylene chỉ diệt khuẩn trong phạm vi hạn chế, tác dụng lâu, có màu xanh khi bôi nên gây mất thẩm mỹ, gây kích ứng nhẹ với người có làn da nhạy cảm.
Cách sử dụng:
-
Loại bỏ vảy chốc bằng khăn bông và nước ấm.
-
Chấm tăm bông vào dung dịch xanh methylene rồi bôi lên vết chốc.
-
Để khô và không cần rửa lại với nước.
-
Bôi nhiều lần trong ngày sẽ mang lại hiệu quả tốt hơn.
Xanh methylene
Thuốc tím (dung dịch KMnO4 loãng)
Thuốc tím có công dụng giống với thuốc đỏ và xanh methylen, sử dụng được cho cả vết thương phồng rộp, rỉ nước, mưng mủ.
Tuy nhiên khả năng kháng khuẩn của thuốc tím chỉ ở mức trung bình, hiệu lực sát khuẩn không cao, rất dễ oxy hóa. Để lại màu trên da khi sử dụng, nguy cơ kích ứng da và không sử dụng được cho vết thương hở.
Chỉ nên dùng thuốc tím khi có sự hướng dẫn của bác sĩ.
Chlorhexidine
Ưu điểm của chlorhexidine là tác dụng phổ rộng, nhanh chóng, diệt được vi khuẩn, nấm, virus, tác dụng kháng khuẩn kéo dài.
Nhược điểm của dung dịch này cần xem xét là việc gây kích ứng da, rát da, mẩn ngứa, tổn thương mô hạt, làm chậm quá trình liền sẹo.
Cách sử dụng:
-
Vệ sinh vết chốc đầu ở trẻ em bằng khăn bông mềm thấm nước ấm.
-
Dùng tăm bông chấm dung dịch chlorhexidine và bôi vào vết chốc hoặc dùng gạc thấm dung dịch sát khuẩn rồi rửa sạch vết chốc.
Bảo quản tốt dung dịch chlorhexidine phải đảm bảo lọ chứa luôn sạch, đậy nắp sau khi sử dụng và không để miệng lọ chạm vào vết thương vì dung dịch này rất dễ bị nhiễm khuẩn.
Cách sử dụng thuốc mỡ kháng sinh
Nếu tình trạng chốc đầu của trẻ chuyển biến nhanh, có thể kết hợp sử dụng thêm thuốc mỡ kháng sinh, bên cạnh dung dịch sát khuẩn.
Thuốc mỡ mupirocin
Mupirocin là thuốc mỡ thuộc kháng sinh phổ hẹp, chủ yếu tác dụng trên vi khuẩn Gram (+) như tụ cầu vàng, liên cầu nên hạn chế khả năng kháng kháng sinh, không ảnh hưởng tới hệ vi sinh vật sẵn có của cơ thể.
Tuy nhiên, khi sử dụng sẽ có cảm giác nóng và châm chích tại vị trí bôi.
Thuốc mỡ mupirocin
Kem kháng sinh acid fusidic
Giống mupirocin, acid fusidic cũng thuộc dạng kháng sinh phổ hẹp. Acid fusidic có tác dụng tốt trên nhóm tụ cầu (đặc biệt là tụ cầu vàng và tụ cầu kháng methicillin). Vì vậy acid fusidic được dùng hiệu quả trong việc điều trị chốc do tụ cầu vàng và không ảnh hưởng tới hệ vi sinh vật của da.
Kháng sinh acid fusidic không nhạy cảm với liên cầu nên hiệu quả không được tốt với bệnh chốc do liên cầu mà chỉ có hiệu quả trên những vi khuẩn nhạy cảm do cấu trúc của kháng sinh khó xâm nhập được vào vi khuẩn.
Cần nhớ, chỉ sử dụng kem kháng sinh acid fusidic khi có chỉ định của bác sĩ, tuân thủ đủ liều và sử dụng đúng cách. Tuyệt đối không bôi kháng sinh acid fusidic vào vết thương hở, chảy mủ.
Cách sử dụng:
-
Sử dụng dung dịch sát khuẩn để thực hiện sát khuẩn vùng da chốc đầu của trẻ.
-
Dùng tăm bông để bôi kem kháng sinh acid fusidic lên vùng da bị chốc đầu, xoa nhẹ để thuốc thấm vào da tốt hơn.
-
Ngày bôi 2 – 3 lần để có hiệu quả nhanh.
kem bôi kháng sinh Fusidic Acid
Lưu ý khi chăm sóc trẻ bị chốc đầu
Khi trẻ bị chốc đầu, cha mẹ cũng cần biết cách chăm sóc để giúp trẻ nhanh chóng khỏi bệnh, tránh bệnh tiến triển nặng hơn.
-
Trẻ bị chốc cần cắt tóc gọn gàng nhằm mục đích giúp việc điều trị chốc đầu ở trẻ em thuận tiện hơn, quá trình giữ vệ sinh vết chốc nhanh, đơn giản, bôi thuốc dễ dàng và không cho vi khuẩn có môi trường sinh sôi.
-
Không cho trẻ cào gãi vào vết chốc vì tác động mạnh sẽ khiến vết chốc trở nên nặng nề hơn và tăng khả năng lây lan của vi khuẩn sang vùng da lành lặn khác.
-
Nên cho trẻ bị chốc ăn các loại thức ăn giàu vitamin, khoáng chất, protein như thịt, cá, sữa, rau cải xanh, cà rốt, dầu oliu… dưa hấu, cam, đu đủ, sữa chua… để tăng cường sức đề kháng chống lại bệnh tật.
-
Giữ gìn vệ sinh môi trường sống của trẻ sạch sẽ: giặt giũ chăn màn, lau chùi đồ chơi, vật dụng cá nhân trẻ dùng.
Trong trường hợp bệnh chốc đầu của trẻ em không thuyên giảm, phụ huynh cần đưa trẻ tới cơ sở y tế để được thăm khám và có giải pháp điều trị do bác sĩ chỉ định.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
