Vắc xin cho người lớn

Tiêm phòng cúm

Theo khuyến cáo của Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) và các chuyên gia về cúm, tất cả mọi người đều nên tiêm phòng cúm hàng năm. Vaccin cúm hàng năm dựa trên 3 hoặc 4 chủng virus cúm sẽ lưu hành rộng rãi trong mùa đó.

Bạn có thể tiêm vào bất cứ thời điểm nào trong mùa cúm vì vaccin cúm rất phổ biến và luôn sẵn có nhưng tốt nhất bạn hãy tiêm trước khi mùa cúm bắt đầu khoảng 1 tháng.

Vaccin phòng uốn ván: không chỉ cho trẻ em

Vi khuẩn gây ra uốn ván xâm nhập vào cơ thể thông qua vết thương hoặc các vết đứt. Uốn ván có thể dẫn đến co thắt, co cứng cơ hoặc cứng hàm nghiêm trọng, khiến bạn không thể mở miệng hoặc nuốt và một số trường hợp có thể gây tử vong.

Một mũi tiêm 3 trong 1 (bạch hầu – ho gà – uốn ván) hoặc loại 2 trong 1 (bạch hầu – uốn ván) nhắc lại mỗi 10 năm có thể giúp bạn phòng uốn ván. Với các bà mẹ mang thai, để phòng uốn ván khi sinh, hãy tuân thủ đúng lịch tiêm phòng uốn ván được khuyến cáo cho bà mẹ mang thai.

Thủy đậu

Nếu cho đến nay bạn chưa bị thủy đậu thì cũng không nên nghĩ rằng bạn may mắn. Bạn vẫn có thể ở cùng phòng với một ai đó bị thủy đậu. Người lớn bị thủy đậu có nguy cơ cao xuất hiện các biến chứng, phải nhập viện và thậm chí là tử vong. Ví dụ như viêm phổi do thủy đậu có thể nghiêm trọng hơn ở phụ nữ mang thai và là một cấp cứu y khoa. Nếu không được điều trị, hầu hết những phụ nữ này sẽ tử vong.

Bởi vì mắc thủy đậu sẽ khiến bạn có nguy cơ cao bị zona nên vaccin phòng thủy đậu cũng có thể được tiêm cho một số cá nhân để phòng zona. Vaccin này cũng làm giảm nguy cơ nhiễm trùng ở cộng đồng, đặc biệt là ở những người dễ mắc bệnh nhưng lại không được tiêm phòng, ví dụ như phụ nữ có thai. Hai liều vaccin thủy đậu được khuyến cáo tiêm trong vòng 4 – 8 tuần cho những người từ 13 tuổi trở lên.

Bạn có thể đến các phòng tiêm chủng để tham khảo, được tư vấn và tiêm vaccin thủy đậu.

Vaccin phòng zona: đặc biệt quan trọng cho những người trên 60 tuổi

Loại virus khiến bạn bị thủy đậu khi còn nhỏ có thể tái hoạt động và gây ra zona ở tuổi trưởng thành. Hầu hết những người trên 60 tuổi, có xuất hiện mụn nước và đau do zona có thể gây tổn thương mắt và gây ra chứng đau sau zona. Nếu bạn có những mụn nước này, bạn cũng có thể lây nhiễm thủy đậu cho người khác. Theo khuyến cáo, những người trên 60 tuổi nên tiêm một liều vaccin để phòng zona.

Vaccin HPV cho cả nam và nữ

Vaccin HPV giúp chống lại một số typ HPV gây ra hầu hết các trường hợp ung thư cổ tử cung ở phụ nữ và nhiều trường hợp ung thư họng ở nam giới. Vaccin này có thể phòng hầu hết những mụn cóc ở cả nam và nữ. HPV là loại virus lây truyền qua đường tình dục. Nên tiêm vaccin sớm cho những trẻ từ 9 tuổi nhưng những người lớn trẻ tuổi, đặc biệt là nếu chưa quan hệ tình dục cũng có thể tiêm vaccin. Vaccin có giá trị cho cả nam và nữ ở dưới 26 tuổi.

Viêm màng não do não mô cầu

Theo WHO, đây là một loại viêm màng não hết sức nguy hiểm, có thể dẫn đến tử vong cho khoảng một nửa số trường hợp nếu không được điều trị. Với việc chẩn đoán và điều trị sớm, tỷ lệ tử vong có thể giảm xuống còn 5-15%. Trong số những người sống sau nhiễm bệnh, thì cứ 5 người sẽ có 1 người có những hậu quả, di chứng vĩnh viễn, bao gồm tổn thương não bộ và mất đi thính lực.

Ở Việt Nam, bệnh viêm não, màng não do não mô cầu nhóm A lưu hành ở nhiều nơi, trước kia có thể gây thành dịch, tuy nhiên hiện nay bệnh chỉ xuất hiện rải rác trong năm.

Hiện nay, có một số loại vắc xin có thể bảo vệ bạn khỏi một số loại viêm màng não do não mô cầu. Ở một số nước, ví dụ như Mỹ, Vacxin thường được khuyến cáo tiêm cho người trong độ tuổi từ 11 đến 18 và những người từ 19 đến 21 tuổi cũng nên được tiêm vacxin. Bạn cũng có thể được khuyến cáo tiêm vacxin nếu có kế hoạch du lịch đến một quốc gia là nơi có dịch não mô cầu lưu hành, hoặc bạn đã bị cắt bỏ lá lách hoặc nếu bạn có các bệnh mãn tính khác.

Ở Việt Nam, có 02 loại Vắc xin phòng bệnh Viêm màng não do não mô cầu sau đây:

Vắc-xin não mô cầu AC: Tên thương mại là Meningococcal polysaccharide vắc-xin AC, có thời gian bảo vệ khoảng 3 năm, được sử dụng để tiêm phòng bệnh cho trẻ em ở vùng có dịch bệnh lưu hành hoặc khi đang có dịch bùng phát. Thường tiêm một liều vắc-xin khi trẻ em được 18 tháng tuổi trở lên.
Vắc-xin não mô cầu BC: Tên thương mại là VA-MENGOC-BC, được sử dụng để phòng bệnh viêm màng não do não mô cầu nhóm huyết thanh B và C, dùng tiêm cho trẻ em từ tháng tuổi thứ ba và các đối tượng sống trong vùng dịch hay phải đi đến vùng dịch bệnh;những người sống tập thể như các trung tâm chăm sóc trẻ em nội trú, doanh trại quân đội, nhà tù...

Bạn có thể đến các phòng tiêm chủng để tham khảo, được tư vấn và tiêm vaccin

Không nên chủ quan với bệnh viêm gan

Bạn có thể bị viêm gan do virus mà không hề hay biết. Những yếu tố nguy cơ lây nhiễm của viêm gan A bao gồm tiêu thụ những thực phẩm hoặc nước bị nhiễm bẩn hoặc nam giới có quan hệ tình dục với người cùng giới. Nó có thể lây truyền từ người này sang người khác do không rửa tay sau khi đi vệ sinh. Viêm gan B có thể lây nhiễm qua tiếp xúc trực tiếp với máu hoặc dịch cơ thể của người bị nhiễm trùng, ví dụ như quan hệ tình dục không được bảo vệ hoặc sử dụng vật dụng cá nhân của người khác, chẳng hạn như dao cạo râu. Dùng chung bơm kim tiêm với người bị nhiễm virus khi tiêm thuốc cũng có thể bị lây nhiễm viêm gan B. Viêm gan, đặc biệt là viêm gan B có thể dẫn đến những tổn thương gan nghiêm trọng và thậm chí là tử vong.

Bạn có thể đến các phòng tiêm chủng để tham khảo, được tư vấn và tiêm vaccin phòng viêm gan A hoặc viêm gan B.

Vaccin cho những người đi du lịch nước ngoài

Tiêm vaccin trước khi đi du lịch không phải là một ý tưởng tồi. Bạn có thể được yêu cầu tiêm khi nhập cảnh vào một số nước. Hãy mang bên mình sổ tiêm chủng của bạn. Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ CDC khuyến cáo hoặc yêu cầu tiêm những vaccin khác tùy thuộc vào nơi mà bạn đến.

Hãy lên kế hoạch tiêm chủng trước chuyến đi 4-6 tuần, ngay cả khi bạn tiêm gần hơn 4 tuần thì bạn vẫn có thể được hưởng lợi từ vaccin hoặc những thuốc này. Bác sĩ có thể nói cho bạn biết những vaccin nào sẽ giúp bạn giữ được khỏe mạnh.

Phế cầu

Vaccin phòng phế cầu cho người lớn có thể bảo vệ bạn khỏi hầu như tất cả các loại phế cầu có thể gây ra viêm phổi, nhiễm trùng huyết và viêm màng não. Viêm phổi do phế cầu có thể nghiêm trọng và gây tử vong, nó lấy đi tính mạng của khoảng 50.000 người lớn mỗi năm. Phế cầu cũng có thể gây viêm màng não do vi khuẩn.

Vaccin được khuyến cáo tiêm nếu bạn trên 65 tuổi hoặc nếu bạn từ 2-64 tuổi và hút thuốc lá, hoặc có bệnh hen suyễn, các bệnh lí mạn tính hoặc suy giảm miễn dịch. Bác sĩ cũng có thể khuyên bạn nên tiêm vaccin khi bạn trên 50 tuổi và sống trong khu vực có nguy cơ cao về các bệnh do phế cầu.

Vaccin 3 trong 1: sởi, quai bị, rubella (MMR)

3 bệnh ở trẻ nhỏ là sởi, quai bị, rubella có thể khó bị đẩy lùi hơn khi bạn trưởng thành. Một loại vaccin có thể chống lại cả 3 bệnh này. Hầy hết những người lớn ở Mỹ đã từng bị sởi hoặc được tiêm phòng sởi. Nếu bạn chưa bị, bạn vẫn có nguy cơ cao nhiễm virus này. Và tệ hơn là bạn có thể có nguy cơ bị các biến chứng nặng như viêm phổi và viêm não.

Quai bị và các biến chứng

Vaccin quai bị cũng nằm trong MMR. Quai bị là một bệnh lây nhiễm và đặc trưng bởi sưng tuyến nước bọt mang tai. Ở người lớn, quai bị thường gây ra các biến chứng như viêm màng não và sưng đau tinh hoàn và buồng trứng. Bạn nên tiêm vaccin MMR, trừ khi bạn có bằng chứng của nhiễm sởi, quai bị, rubella trước đó hoặc các bệnh lí về y tế không được tiêm vaccin.

Rubella

Vaccin ruballa cũng là một phần của MMR. Có thể lây truyền qua không khí nên rubella đặc biệt nguy hiểm với phụ nữ có thai. Nó có thể gây sảy thai, sinh non và hội chứng rubella bẩm sinh bao gồm một nhóm những dị tật nghiêm trọng. Hầu hết những phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ nên tiêm phòng MMR. Nếu bạn chưa tiêm phòng nhưng đang có ý định mang thai, hãy chờ đợi 4 tuần sau khi chủng ngừa trước khi có thai. Nếu bạn đã có thai và không tiêm phòng rubella, bạn có thể tiêm sau khi sinh.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP