Nhiễm trùng vết mổ

Một trong những tiến bộ lớn nhất của ngoại khoa ở thế kỷ 20 là tìm ra giải pháp làm giảm nguy cơ nhiễm trùng trong và sau phẫu thuật. Bất kỳ thủ thuật ngoại khoa nào, dù nhỏ, đều có nguy cơ nhiễm trùng. Vì vậy giảm thiểu nguy cơ nhiễm trùng đòi hỏi những áp dụng triệt để về kiểm soát nhiễm khuẩn

Thuật ngữ nhiễm trùng vết mổ đề cập đến vấn đề nhiễm khuẩn ở vết thương phẫu thuật, tính từ lúc tiến hành cho đến:

1 tháng sau đó đối với phẫu thuật thông thường
1 năm sau đó đối với phẫu thuật cấy ghép nội tạng hoặc bất kỳ bộ phận nhân tạo nào khác

Hiện nay, thường phân loại tình trạng này thành ba nhóm khác nhau gồm:

Nhiễm trùng vết mổ nông: liên quan đến da và các bộ phận ngay bên dưới da
Nhiễm trùng vết mổ sâu: vi khuẩn từ vết mổ tấn công sâu vào lớp mô mềm (cân cơ)
Nhiễm trùng tại cơ quan hoặc khoang phẫu thuật

Các thủ thuật đơn giản, như đưa kim vào khớp để tháo dịch hay bơm thuốc, có rất ít nguy cơ. Các cuộc mổ phức tạp hơn với đường mổ lớn hơn và mở da trong thời gian dài có nguy cơ cao hơn. Các phẫu thuật đưa vật vào cơ thể, như khung kim loại hoặc khớp nhân tạo, phải được thực hiện cẩn thận để đảm bảo các vật ngoại lai đặt vào trong cơ thể không mang theo vi khuẩn. Phòng ngừa nhiễm trùng là một trong những khâu quan trọng nhất của mọi cuộc phẫu thuật. Tất cả các nhân viên y tế đều theo dõi phòng ngừa nhiễm trùng rất sát sao.

Phòng ngừa nhiễm trùng bắt đầu từ trước cuộc mổ. Bác sĩ sẽ đảm bảo là không có nhiễm trùng nào hiện diện có thể làm ảnh hưởng đến cuộc phẫu thuật. Nếu bạn có nhiễm trùng da, viêm bàng quang, hay bất kì nhiễm trùng nào khác, cuộc mổ sẽ hoãn cho đến khi nhiễm trùng được điều trị và kiểm soát tốt.

Trước phẫu thuật

Buổi sáng trước phẫu thuật, người bệnh sẽ được yêu cầu tắm với xà phòng kháng khuẩn để giảm số lượng vi khuẩn trên da. Trước khi cuộc phẫu thuật bắt đầu, vùng da xung quanh vết mổ sẽ được làm sạch và vô trùng với thuốc khử trùng, như là iodine. Trước phẫu thuật, bác sĩ có thể sẽ kê đơn uống kháng sinh nếu cần thiết (điều này không áp dụng cho tất cả các loại phẫu thuật). Các cuộc mổ có nguy cơ nhiễm trùng thấp thường không cần uống kháng sinh dự phòng và nhiều ca phẫu thuật lớn cần dùng kháng sinh - đặc biệt là những ca đặt vật liệu nhân tạo vào trong cơ thể.

Trong quá trình phẫu thuật, đội ngũ nhân viên y tế luôn đảm bảo toàn bộ cuộc phẫu thuật được thực hiện trong điều kiện vô trùng. Phẫu thuật được thực hiện trong phòng vô trùng được thiết kể để tránh lây nhiễm. Tất cả dụng cụ cần cho phẫu thuật đều vô trùng.

Vết mổ được băng lại trong điều kiện vô trùng trước khi người bệnh rời khỏi phòng mổ. Băng gạc là hàng rào quan trọng ngăn chặn nhiễm trùng cho đến khi đường mổ tự liền hẳn, thường trong vài ngày đầu tiên. Nếu vết mổ vẫn còn rỉ dịch, đó có thể là con đường để vi trùng thâm nhập vào vết thương. Băng gạc sẽ được giữ cho đến khi vết thương ngừng rỉ dịch và lành hoàn toàn.

Những vấn đề trước phẫu thuật cần lưu ý bao gồm những nguyên tắc chung:

Tắm khử khuẩn cho người bệnh trước phẫu thuật;
Loại bỏ lông và chuẩn bị vùng rạch da đúng quy định;
Khử khuẩn tay ngoại khoa và thường quy bằng dung dịch rửa tay chứa cồn;
Áp dụng đúng liệu pháp kháng sinh dự phòng
Tuân thủ chặt chẽ quy trình vô khuẩn trong buồng phẫu thuật
Duy trì tốt các điều kiện vô khuẩn khu phẫu thuật như dụng cụ, đồ vải phẫu thuật, nước vô khuẩn để rửa tay ngoại khoa và đảm bảo thông khí sạch trong buồng phẫu thuật.

Sau phẫu thuật

Sau phẫu thuật, có thể tiếp tục dùng kháng sinh trong 24 đến 72 giờ. Điều này giúp giảm khả năng nhiễm trùng vết mổ.

Khi còn ở trong bệnh viện, nhân viên y tế sẽ đảm bảo băng gạc vết mổ luôn khô và sạch. Băng gạc thấm đầy dịch có thể tạo đường cho vi khuẩn xâm nhập vào vết thương. Báo ngay với điều dưỡng nếu nhận thấy băng vết thương thấm nhiều dịch. Trước khi rời bệnh viện, người bệnh sẽ được chỉ dẫn cách chăm sóc vết mổ.

Lưu ý là các nhân viên y tế luôn luôn rửa tay trước khi thay băng. Người bệnh hoặc thân nhân luôn nên làm như vậy. Nếu có nhiễm trùng ở bất kì nơi nào trên cơ thể sau phẫu thuật, hãy cho bác sĩ biết. Một số nhiễm trùng có thể lan rộng và gây ra vấn đề tại vết mổ.