Hướng dẫn trực quan về kháng kháng sinh

Minh họa làm rõ những cơ chế hiển vi đằng sau một mối đe dọa toàn cầu

Sự phát triển của các loài vi khuẩn kháng kháng sinh xuất hiện khá thường xuyên trên các bản tin, với cuộc khủng hoảng gần đây xung quanh một bệnh nhân ở Pennsylvania.

Tuần trước, việc một chủng Escherichia Coli gây nhiễm trùng đường tiết niệu ở một phụ nữ được chứng minh là kháng với một loại thuốc được gọi là Colistin đã được tiết lộ. Nhưng may mắn là chủng vi khuẩn liên quan đến trường hợp nhiễm khuẩn này vẫn đáp ứng với những loại thuốc khác bên cạnh Colistin, và bệnh nhân đã hồi phục trở lại.

Các chủng vi khuẩn kháng kháng sinh mới nổi lên mọi lúc, và đây không phải là trường hợp đầu tiên kháng lại Colistin tại Mỹ, nên điều gì làm cho trường hợp này trở nên báo động? Câu trả lời gồm 2 ý.

Thứ nhất, Colistin từ lâu đã được coi là phương sách cuối cùng khi tất cả các loại kháng sinh khác thất bại, Thứ hai, đặc điểm cấu tạo về gen của chủng E. coli này khiến cho một con vi khuẩn có thể dễ dàng chia sẻ đặc điểm kháng Colistin cho các con vi khuẩn khác, và nó có thể lây lan khá nhanh - kể cả sang loài vi khuẩn khác.

Vậy việc này diễn ra như thế nào? Ý tưởng chung về việc kháng kháng sinh có thể được hiểu biết khá tốt, nhưng cơ chế đặc biệt trong trường hợp này khá phức tạp hơn một chút. Việc giải thích trực quan như sau có thể giúp bạn hiểu về điều này. Minh họa dưới đây xuất hiện vào tháng tư năm 2011, một phần của một bài báo được đặt tên là “kẻ thù bên trong”.

Mặc dù các thành phần được mô tả trong hình trên (v.d. loại vi khuẩn, các gen và loại thuốc) khác so với trường hợp gần đây kháng lại Colistin, nhưng cơ chế của chúng là như nhau.

Chỉ cần đơn giản thay thế Klebsiella pneumoniae với E. coli, gen KPC với mcr-1 và carbapenem với colistin, hình trên sẽ giải thích khá rõ chuyện gì đang xảy ra.

Thêm vào đó, việc kháng carbapenem được minh họa ở trên liên quan đến một vấn đề rộng hơn của việc kháng kháng sinh. Các carbapenem, thứ được xem là một nhóm kháng sinh, đã không còn hiệu quả bởi một số lượng các chủng kháng kháng sinh ngày càng tăng dần. Nếu những chủng vi khuẩn này cũng có khả năng kháng lại colistin, một nhiễm trùng thông thường có thể đột nhiên trở nên không thể chữa trị được.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP