Sử dụng sai một số loại thuốc không kê đơn thường gặp

Thuốc chữa cảm lạnh và cảm cúm

Siro ho, cùng với các loại thuốc chữa cảm lạnh và cúm có thể bị sử dụng sai theo một cách rất khó hiểu. Rất nhiều loại thuốc sử dùng cùng một loại thành phần nhưng chỉ được đóng gói bao bì khác nhau, và do vậy, khiến một số người cho rằng họ sử dụng 2 loại thuốc khác nhau trong khi chúng thật ra là cùng 1 loại. Đó thường là những loại thuốc làm giảm hắt hơi, viêm họng, đau đầu, đau cơ nhẹ, giảm sốt và có thể khiến bạn dùng quá liều bất cứ lúc nào.

Những loại thuốc điều trị cảm lạnh hay cúm này có thể làm tăng huyết áp, làm nặng thêm các triệu chứng hen suyễn và gây bí tiểu.

Để đảm bảo an toàn, hãy đọc kỹ nhãn thuốc, đặc biệt là hoạt chất của thuốc để so sánh giữa các loại thuốc khác nhau. Uống từng loại thuốc riêng biệt, đúng liều để tránh gặp phải các tác dụng phụ không mong muốn. Hãy chắc chắn rằng, bạn đo lượng liều thuốc chính xác, đặc biệt là với các loại thuốc dạng lỏng như siro ho, và không dùng thuốc nhiều hơn so với liều dùng ghi ngoài vỏ thuốc.

Các thuốc chống viêm

Các loại thuốc chống viêm không cần kê đơn như ibuprofen và naproxen có thể sẽ rất hiệu quả trong việc loại bỏ những cơn đau đầu hoặc đau cơ, nhưng điều đó không có nghĩa là bạn nên dùng thuốc thường xuyên. Mặc dù chúng có tác dụng chống viêm và giảm đau rất tốt, nhưng những loại thuốc này cũng có thể gây ra các vấn đề như xuất huyết đường tiêu hóa và suy thận nếu sử dụng quá thường xuyên.

Trao đổi với bác sỹ trước khi dùng thuốc để đảm bảo rằng thận của bạn vẫn hoạt động tốt là một việc làm vô cùng quan trọng. Nếu bạn phải dùng những loại thuốc này trong thời gian dài, bạn sẽ cần phải sử dụng thêm các thuốc bảo vệ niêm mạc dạ dày để không bị loét dạ dày. Bạn cũng nên tránh sử dụng những loại thuốc này ngay trước giờ đi ngủ, vì chúng chỉ nên được sử dụng  muộn nhất là sau khi ăn tối.

Tylenol/acetaminophen/paracetamol

Mặc dù đây là những loại thuốc thường xuyên được sử dụng để giảm đau hoặc hạ sốt, nhưng nếu bạn dùng quá liều thuốc tối đa được quy định, bạn có thể sẽ bị ngộ độc, đặc biệt là ngộ độc gan. Bạn không nên sử dụng Tylenol thường xuyên nếu bạn đã có bệnh về gan từ trước, và bạn cũng nên thường xuyên chú ý tới tổng lượng thuốc bạn dùng trong ngày. Tổng lượng thuốc này phải bao gồm cả những hoạt chất tương tự có trong các thuốc cảm lạnh và cảm cúm, nếu bạn có sử dụng.

Thuốc ngủ

Hai loại thuốc ngủ phổ biến mà bạn có thể tìm thấy tại các hiệu thuốc đó là diphenhydramine và doxylamine, có thể giúp ích cho giấc ngủ của bạn nếu dùng trong thời gian ngắn và dùng đúng liều quy định. Nếu bạn không thể ngủ được sau khi uống 1 viên thuốc và quyết định uống thêm 1 viên nữa, thì rất có thể, thuốc sẽ có tác dụng ngược lại với bạn. Các tác dụng không mong muốn bao gồm tim đập nhanh, chóng mặt, đánh trống ngực và vã mồ hôi. Hay nói cách khác, 2 viên thuốc ngủ cũng không có hiệu quả hơn so với việc uống 1 viên.

Các loại thực phẩm chức năng có chứa melatonin là một loại thuốc hỗ trợ giấc ngủ khác cần được sử dụng đúng cách vì nhiều nhà sản xuất đưa ra liều dùng quá cao khi mới bắt đầu sử dụng. Nếu sử dụng trong thời gian dài, melatonin có thể ảnh hưởng tới việc sản xuất hormone tự nhiên của cơ thể, do vậy, tốt nhất, bạn nên bắt đầu sử dụng với liều thấp, và nên trao đổi với bác sỹ trước khi tăng liều.

Thuốc kháng axit

Những loại thuốc này có tác dụng làm giảm tình trạng ợ nóng hoặc giảm khó chịu ở đường tiêu hóa sau khi ăn một số loại thực phẩm nhất định hoặc sau khi uống các loại đồ uống có chứa axit. Nhưng chúng không nên được sử dụng thường xuyên hàng ngày, đặc biệt là khi không có sự cho phép của bác sỹ. Thỉnh thoảng sử dụng một viên thuốc kháng axit sẽ không có vấn đề gì, nhưng nếu bạn cần sử dụng thuốc kháng axit hàng ngày, thì bạn nên đến gặp bác sỹ vì có thể, bạn sẽ cần một loại thuốc mạnh hơn, ví dụ như thuốc ức chế bơm proton.

Nhu cầu cần phải sử dụng thuốc kháng axit hàng ngày có thể là dấu hiệu cho thấy bạn đã bị loét dạ dày hoặc gặp phải các vấn đề nghiêm trọng hơn. Bạn cũng nên nhớ rằng, sử dụng quá liều các thuốc kháng axit có thể sẽ dẫn đến sỏi thận, táo bón và suy thận vì đây là những loại thuốc có chứa hàm lượng canxi rất cao.

Các loại thuốc xịt mũi

Mặc dù đây là những loại thuốc có vẻ như vô hại và lại rất hữu ích mỗi khi bạn bị ngạt mũi, nhưng thuốc xịt mũi là loại thuốc thường xuyên bị lạm dụng, đặc biệt là trong mùa dị ứng. Thường xuyên sử dụng các loại thuốc xịt mũi có thể dẫn đến các tình trạng mạn tính với xoang mũi, ví dụ như chảy máu, loét và thậm chí là tăng nhãn áp hay đục thủy tinh thể nếu sử dụng quá nhiều. Thay vào đó, hãy sử dụng thuốc xịt mũi khi thật cần thiết, và hỏi ý kiến bác sỹ nếu bạn vẫn xuất hiện các vấn đề khiến bạn khó thở.

Thuốc lợi tiểu

Cho dù bạn muốn “giải quyết” trước một sự kiện quan trọng hay muốn làm giảm các triệu chứng của hội chứng tiền kinh nguyệt, thì việc lệ thuộc vào các loại thuốc lợi tiểu thường xuyên có thể sẽ gây ra các vấn đề nghiêm trọng như suy thận và rối loạn cân bằng điện giải (ví dụ như hạ kali máu). Dùng quá nhiều thuốc lợi tiểu hoặc thuốc nhuận tràng thậm chí còn có thể gây ra các vấn đề về sức khỏe nghiêm trọng hơn, ví dụ như rối loạn nhịp tim.

Nếu bạn thường xuyên bị chướng bụng hoặc phù ở chân, bạn nên tới gặp bác sỹ để đảm bảo rằng, mình không mắc phải các vấn đề về sức khỏe nghiêm trọng hơn.

Kem chống nắng

Việc thoa kem chống nắng trước khi ra biển hoặc trước khi bạn ra ngoài trong cả ngày dài là hết sức bình thường, nhưng các chuyên gia nói rằng, việc này chỉ có thể bảo vệ bạn chống lại khoảng một nửa lượng ánh nắng mặt trời mà bạn tiếp xúc. Đa số mọi người đều phải tiếp xúc với ánh nắng mặt trời trong những hoàn cảnh không ngờ tới nhât, ví dụ như qua cửa kính ô tô khi đi mua sắm, khi đi dạo bộ cùng chú chó cưng, khi làm việc ngoài vườn… Do vậy, kem chống nắng nên được thoa lên những vùng da thường xuyên hở, ví dụ như mặt, cổ và mu bàn tay, cho dù thời tiết hôm đó không nắng lắm.

Tăm bông

Bạn có thể đang và đã thường xuyên sử dụng tăm bông để làm sạch tai khi cảm thấy tai mình khó chịu, nhưng như vậy, là bạn đã sử dụng tăm bông sai cách. Rất nhiều người cho rằng, sử dụng tăm bông để ngoáy tai là đúng nhưng việc làm này  không chỉ khiến ráy tai bị đẩy vào sâu hơn trong ống tai mà còn có khả năng sẽ gây ra những tổn thương nghiêm trọng và vĩnh viến cho màng nhĩ của bạn. Thay vào đó, chỉ sử dụng tăm bông để làm sạch phần bên ngoài của tai mà không nên sử dụng tăm bông để ngoáy quá sâu vào trong tai.

Các sản phẩm chống mồ hôi

Nếu bạn đã quen với việc sử dụng các sản phẩm chống mồ hôi ngay sau khi tắm, thì có lẽ, đã đến lúc bạn nên thay đổi thói quen này. Các sản phẩm chống mồ hôi thường sẽ hiệu quả hơn khi được sử dụng với bề mặt da khô ráo. Đó là bởi vì, những sản phẩm này phát huy tác dụng bằng cách tạo ra một loại protein làm tắc các tuyến mồ hôi, do vậy, ngăn chặn các tuyến này không giải phóng ra mồ hôi. Các sản phẩm chống mồ hôi không thể phát huy tác dụng này nếu như da bạn còn ướt. Thay vào đó, hãy sử dụng các sản phẩm chống mồ hôi vào vùng dưới cánh tay khi da bạn đã khô và khi tuyến mồ hôi của bạn chưa kịp hoạt động.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

  facebook.com/BVNTP

  youtube.com/bvntp