Tìm hiểu về tác dụng phụ của paracetamol

Bạn đã từng uống paracetamol (acetaminophen) để giảm đau hoặc hạ sốt chưa? Paracetamol là thành phần của nhiều loại thuốc khác nhau mà bạn có thể mua được ở ngoài hiệu thuốc như Panadol, Decolgen, Hapacol… Vì vậy, bạn có thể đã uống paracetamol nhưng lại không hề hay biết.

Paracetamol cũng có tác dụng phụ. Mặc dù nó không xảy ra ở hầu hết những người sử dụng thuốc nhưng có một vài tác dụng có thể gây nguy hiểm, đặc biệt là nếu bạn uống nhiều hơn liều lượng được khuyến cáo. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu những tác dụng phụ của thuốc cũng như một số mẹo để xử lí nếu bạn gặp phải và cách phòng tránh nó.

Paracetamol và cách tác dụng

Bạn có thể sử dụng paracetamol để giảm đau mức độ nhẹ và mức độ trung bình. Đó là những loại đau thông thường do cảm lạnh, đau họng, đau đầu, đau mỏi cơ và đau bụng kinh, đau khớp hoặc đau răng. Bạn cũng có thể sử dụng thuốc để hạ sốt.

Cơ chế tác dụng đầy đủ của paracetamol chưa được biết đến. Nó không có tác dụng giảm sưng và viêm nhưng nó vẫn ngăn chặn sự giải phóng một số chát hóa học tạo ra các tín hiệu của cảm giác đau ở não.

Tác dụng phụ

Paracetamol cũng có tác dụng phụ nhưng hầu hết mọi người đều dung nạp thuốc tốt. Ở một số trường hợp hiếm gặp, bạn có thể bị dị ứng thuốc. Tuy nhiên, tác dụng phụ được quan tâm nhất đó chính là tổn thương gan nặng. Nó thường chỉ xảy ra ở những người sử dụng quá liều.

Phản ứng dị ứng

Rất hiếm gặp những người có phản ứng dị ứng với paracetamol. Hãy gọi ngay cho bác sĩ nếu bạn có các biểu hiện dị ứng sau khi uống thuốc:

Khó thở hoặc khó nuốt
Sưng phù mặt, môi, họng hoặc lưỡi
Phát ban
Ngứa nhiều
Bong da hoặc nổi mụn nước trên da

Tổn thương gan nghiêm trọng

“Cảnh báo tổn thương gan: Tất cả những sản phẩm có chứa paracetamol đều có cảnh báo về gan. Tổn thương gan nghiêm trọng có thể xảy ra nếu bạn:

Uống nhiều hơn 4g (4000 mg) paracetamol mỗi ngày
Uống nhiều hơn 1 sản phẩm có chứa paracetamol cùng một lúc
Uống từ 3 cốc rượu trở lên mỗi ngày khi sử dụng paracetamol.”

Ngộ độc paracetamol có thể xảy ra khi bạn uống quá nhiều. Gan sẽ chuyển hóa paracetamol thành các chất khác nhau. Khi bạn uống quá liều, gan sẽ tạo ra quá nhiều những sản phẩm chuyển hóa nàu và chúng sẽ có thể gây tổn thương gan. Tuy nhiên, nếu bạn uống theo đúng liều được khuyến cáo, tổn thương gan do thuốc sẽ ít khi xảy ra.

Những triệu chứng của tổn thương gan bao gồm:

Vàng da hoặc vàng mắt
Đau bụng vùng hạ sườn phải
Buồn nôn hoặc nôn
Chán ăn
Mệt mỏi
Vã mồ hôi nhiều hơn bình thường
Da xanh
Bầm tím hoặc chảy máu bất thường
Nước tiều sẫm màu hoặc có màu như nước trà
Đi ngoài phân đen

Nếu bạn nghi ngờ mình đã uống quá nhiều acetaminophen hoặc chú ý thấy bất kì triệu chứng nào kể trên, hãy liên hệ với trung tâm chống độc hoặc đến gặp bác sĩ ngay lập tức. Nếu bạn uống nhiều hơn liều được khuyến cáo, hãy đến phòng cấp cứu gần nhất, ngay cả khi bạn không có bất kì triệu chứng nào của tổn thương gan. Nếu bạn phát hiện một ai đó uống paracetamol và không có đáp ứng với kích thích bên ngoài hoặc ngừng thở, hãy gọi 115 ngay.

Phòng ngừa quá liều paracetamol

Quá liều paracetamol thường gặp hơn bạn nghĩ. Đó là do paracetamol là thành phần phổ biến của nhiều loại thuốc khác nhau. Theo dõi lượng paracetamol mà bạn uống trong một ngày sẽ giúp bạn giảm nguy cơ bị quá liều.

Giới hạn ngộ độc paracetamol cũng tùy thuộc vào tuổi và một số thói quen nhất định. Tổn thương gan nghiêm trọng có nhiều khả năng xảy ra nếu:

Người lớn uống trên 3g (3000 mg) paracetamol trong vòng 24 giờ
Trẻ em uống nhiều hơn 5 liều paracetamol trong 24 giờ
Người có bệnh lí về gan hoặc uống các thuốc khác có thể làm tổn thương gan, uống từ 3 cốc rượu trở lên mỗi ngày, mặc dù họ chỉ uống paracetamol theo đúng liều được khuyến cáo

Trước khi cho trẻ uống paracetamol, cần đọc kĩ hưỡng dẫn sử dụng, kiểm tra liều lượng vì liều cho trẻ sử dụng phải tùy thuộc vào tuổi và cân nặng. Bác sĩ hoặc dược sĩ có thể giúp bạn chia liều nếu bạn không rõ. Đói với trẻ dưới 2 tuổi, bạn nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi cho trẻ sử dụng paracetamol. Và bạn cần lưu ý rằng không bao giờ cho con bạn uống những sản phẩm có chứa paracetamol nếu chúng có ghi là chỉ sử dụng cho người lớn.

Trao đổi với bác sĩ

Khi sử dụng với liều đúng, paracetamol là một thuốc an toàn và hiệu quả. Nó thường không gây ra tác dụng phụ. Tuy nhiên, nếu bạn sử dụng quá nhiều, nó có thể gây ra những tác dụng phụ nghiêm trọng và thậm chí là tử vong. Bạn cần biết những thuốc nào có chứa paracetamol để đảm bảo không sử dụng quá liều quy định. Nếu paracetamol là một phần trong chế độ điều trị của bạn, hãy hỏi bác sĩ về giới hạn liều lượng mà bạn có thể sử dụng.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP