Không khí chúng ta hít thở

Bệnh tâm thần phân liệt ảnh hưởng đến hàng triệu người trên khắp thế giới và là một trong những bệnh lý gây tàn tật. Các nhà nghiên cứu vẫn đang tìm hiểu để khám phá tất cả các yếu tố nguy cơ dẫn đến tình trạng này. Một nghiên cứu mới cho thấy ô nhiễm không khí có thể là một trong số đó.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), khoảng 20 triệu người trên toàn cầu mắc bệnh tâm thần phân liệt.

Ảo giác, tri giác sai lầm kéo dài, suy nghĩ rối loạn và mất kết nối cảm xúc là đặc trưng chủ yếu cho tình trạng bệnh lý tâm thần này. Những người mắc bệnh tâm thần phân liệt cũng có nguy cơ tử vong sớm cao hơn so với dân số nói chung.

Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu không chắc chắn nguyên nhân gây ra tình trạng này và tại sao. Cho đến nay, họ cho rằng yếu tố rủi ro hàng đầu có thể là do cấu trúc di truyền, tương tác với các yếu tố môi trường, như sự cô lập của xã hội và lạm dụng chất gây nghiện.

Việc tìm kiếm các yếu tố nguy cơ vẫn tiếp tục và một nghiên cứu mới từ Đại học Aarhus ở Đan Mạch có thể đã xác định được một tác nhân khác: tiếp xúc với ô nhiễm không khí trong giai đoạn thiếu nhi.

Các nhà nghiên cứu ngày càng chứng minh rằng chất lượng không khí kém có thể ảnh hưởng không chỉ cho sự phát triển các bệnh phổi - như ung thư phổi hoặc hen suyễn - mà còn làm suy giảm sức khỏe của não.

Gần đây, tạp chí Medical News Today đã báo cáo về một nghiên cứu liên quan đến việc tiếp xúc với chất lượng không khí kém với các vấn đề về chức năng nhận thức, bao gồm mất trí nhớ.

Nghiên cứu hiện tại - có kết quả xuất hiện trong JAMA Network Open - bổ sung thêm bằng chứng cho thấy các nhà nghiên cứu phải coi ô nhiễm không khí nghiêm trọng là yếu tố nguy cơ tác động tiêu cực đối với sức khỏe não bộ và tinh thần.

Ô nhiễm làm tăng nguy cơ tâm thần phân liệt

Trong nghiên cứu hiện tại, các nhà nghiên cứu đã phân tích dữ liệu về 23.355 người - tất cả sinh ra ở Đan Mạch trong khoảng thời gian từ ngày 1 tháng 5 năm 1981 đến ngày 31 tháng 12 năm 2002.

Nhóm nghiên cứu đã truy cập thông tin về dữ liệu di truyền của những người tham gia - thông qua Quỹ Lundbeck cho Nghiên cứu Tâm thần Tích hợp, hay iPSYCH - cũng như sự phát triển của sức khỏe tâm thần và dữ liệu về ô nhiễm không khí trong thời thơ ấu của họ.

Trong tổng số người tham gia nghiên cứu, 3.531 người bị tâm thần phân liệt.

Phân tích của các nhà điều tra chỉ ra rằng những cá nhân có thời gian tiếp xúc với mức độ ô nhiễm không khí cao thì cũng có nguy cơ cao mắc bệnh tâm thần phân liệt ở tuổi trưởng thành.

"Nghiên cứu cho thấy mức độ ô nhiễm không khí càng cao, nguy cơ mắc bệnh tâm thần phân liệt càng cao", nhà nghiên cứu cao cấp, Thạc sĩ Henriette Thisted Horsdal.

"Với mỗi 10 microgam trên mét khối [liên quan đến nồng độ nitơ dioxide gây ô nhiễm trong không khí xung quanh] tăng trung bình hàng ngày, nguy cơ mắc bệnh tâm thần phân liệt tăng khoảng 20%", cô nói thêm.

"Trẻ em tiếp xúc với mức trung bình hàng ngày trên 25 microgam trên mét khối có nguy cơ mắc bệnh tâm thần phân liệt cao hơn khoảng 60% so với những trẻ tiếp xúc dưới 10 microgam trên mét khối." Tiến sĩ Henriette Thisted Horsdal.

Các nhà nghiên cứu giải thích: Điều này có nghĩa là nếu nguy cơ mắc bệnh tâm thần phân liệt trung bình của một người trung bình là khoảng 2%, thì những người lớn lên ở những khu vực có mức độ ô nhiễm không khí thấp nhất sẽ có nguy cơ dưới 2%.

Ngược lại, những người lớn lên ở những khu vực có mức độ ô nhiễm không khí cao nhất có nguy cơ mắc bệnh tâm thần phân liệt khoảng 3%.

Mặc dù không rõ lý do tại sao trẻ em tiếp xúc với ô nhiễm không khí lại ảnh hưởng đến nguy cơ tâm thần phân liệt, các nhà điều tra lưu ý rằng theo nghiên cứu của họ, yếu tố rủi ro môi trường này độc lập với các yếu tố rủi ro khác đối với tình trạng này, chẳng hạn như yếu tố di truyền.

"Nguy cơ mắc tâm thần phân liệt cũng cao hơn nếu bạn có yếu tố di truyền liên quan đến căn bệnh này", Thisted Horsdal nói.

"Mối liên quan giữa ô nhiễm không khí và tâm thần phân liệt không thể được giải thích chỉ đơn thuần bằng yếu tố di truyền ở những người lớn lên ở những khu vực có mức độ ô nhiễm không khí cao", cô tiếp tục.

Tuy nhiên, nhiều câu hỏi về mối liên hệ tiềm tàng giữa tâm thần phân liệt và chất lượng không khí vẫn chưa được trả lời, vì vậy các nhà điều tra nhấn mạnh sự cần thiết phải nghiên cứu thêm về chủ đề này.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP