Theo chuyên gia tiết niệu, kích thước viên sỏi là yếu tố quan trọng để đánh giá nguy cơ biến chứng và xác định phương pháp điều trị. Sỏi thận 10mm (1cm) được xếp vào nhóm sỏi kích thước trung bình–lớn, cần điều trị sớm để tránh biến chứng.
Tổn thương niêm mạc thận do sỏi cọ xát, di chuyển trong đài bể thận.
Tắc nghẽn niệu quản nếu sỏi rơi xuống niệu quản, gây ứ nước thận, viêm thận – bể thận cấp.
Nhiễm trùng đường tiết niệu, viêm bàng quang do sỏi kích ứng niêm mạc.
Đau quặn thận, bí tiểu, tiểu máu hoặc tiểu đục.
Suy giảm chức năng thận, đặc biệt nếu sỏi gây tắc kéo dài.
Kết luận: Sỏi thận 10mm cần được điều trị, lựa chọn phương pháp tùy thuộc vị trí, tính chất sỏi và tình trạng bệnh nhân.
Sỏi thận 10mm có thể gây đau khi di chuyển và cọ xát trong hệ tiết niệu
Chỉ định khi:
Sỏi nằm ở vị trí thuận lợi (bể thận, đài dưới thông thoáng).
Đường tiết niệu không hẹp, chức năng thận bình thường.
Người bệnh không có biến chứng như nhiễm trùng hay ứ nước nặng.
Mục tiêu điều trị:
Giãn cơ trơn niệu quản (tamsulosin)
Kháng viêm, lợi tiểu
Hỗ trợ đẩy sỏi ra ngoài tự nhiên
Lưu ý: Hiệu quả thấp với sỏi ≥10mm. Nếu không đáp ứng sau 2–4 tuần, cần chuyển sang can thiệp ngoại khoa.
Hiện nay, các phương pháp tán sỏi công nghệ cao là lựa chọn điều trị ưu tiên cho sỏi thận 10mm:
Phương pháp | Nguyên lý | Ưu điểm | Thời gian nằm viện |
---|---|---|---|
Tán sỏi ngoài cơ thể (ESWL) | Sóng xung kích tán sỏi vỡ từ ngoài da, sỏi thoát ra theo đường tiểu | Không xâm lấn, không gây mê, hồi phục nhanh | Ngoại trú hoặc 1 ngày |
Tán sỏi thận qua da (PCNL) | Nội soi qua đường hầm nhỏ ở lưng, tán sỏi bằng laser hoặc siêu âm | Hiệu quả cao với sỏi rắn hoặc không ra được bằng ESWL. Sẹo nhỏ, ít xâm lấn | 3–5 ngày |
Tán sỏi nội soi ngược dòng (RIRS) | Nội soi qua niệu đạo, tiếp cận sỏi trong thận/niệu quản, tán sỏi bằng laser | Không mổ, không sẹo, hiệu quả cao với sỏi niệu quản hoặc sỏi thận nhỏ di chuyển xuống dưới | 1–2 ngày |
Không cần mổ hở, trừ các trường hợp sỏi phức tạp, thất bại nhiều phương pháp hoặc có dị dạng hệ tiết niệu.
Sau điều trị sỏi thận 10mm cần xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh phòng tái phát
Sỏi thận có xu hướng tái phát cao, đặc biệt nếu không thay đổi lối sống. Sau điều trị, người bệnh cần tuân thủ:
Uống nhiều nước: Tối thiểu 2–2,5 lít nước/ngày.
Hạn chế muối, đạm động vật, oxalat (trà đặc, sô cô la, rau bina).
Tăng cường rau xanh, trái cây tươi, tránh thức ăn nhanh và dầu mỡ.
Ăn đúng giờ, tránh nhịn tiểu kéo dài.
Tập thể dục nhẹ nhàng hàng ngày (đi bộ, yoga…).
Tránh ngồi lâu, lười vận động.
Tái khám định kỳ mỗi 3–6 tháng, đặc biệt nếu có tiền sử tái sỏi.
Sỏi thận 10mm không thể coi thường. Dù chưa cần mổ hở, nhưng phần lớn cần can thiệp bằng phương pháp tán sỏi công nghệ cao để loại bỏ sỏi, tránh biến chứng thận và tiết niệu. Việc lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp cần dựa trên đánh giá chuyên môn của bác sĩ tiết niệu sau khi thăm khám và thực hiện các cận lâm sàng cần thiết.
Hãy điều trị sớm và đúng cách, kết hợp với thay đổi lối sống để bảo vệ chức năng thận lâu dài.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh