Ho là phản xạ của cơ thể nhằm đẩy đờm, nhầy và dị vật ra khỏi đường thở. Thông thường ho có 2 dạng: Ho khan hoặc ho có đờm nhưng trong một số bệnh lý người bệnh còn có thể ho ra máu.
1. Phân biệt ho ra máu và nôn ra máu
Ho ra máu là tình trạng khạc ra máu khi cố gắng sức ho, máu thường có bọt và màu đỏ tươi
Ho ra máu là tình trạng khạc ra máu khi cố gắng sức ho, máu thường có bọt và màu đỏ tươi. Trước khi ho người bệnh thường có triệu chứng: nóng rát sau xương ức, đau ngực, ngứa cổ.
Ho ra máu cần phân biệt với:
Khạc ra máu từ đường mũi họng: máu khạc dễ dàng không kèm gắng sức ho, kèm các bệnh lý chảy máu vùng mũi họng dễ dàng phát hiện như: chảy máu cam, bệnh răng lợi, polyp mũi,…
Nôn ra máu: thường máu có lẫn thức ăn, không có bọt. Trước khi nôn người bệnh thường đau bụng, hoặc có bệnh lý về tiêu hóa như xơ gan, loét dạ dày tá tràng, dùng thuốc giảm đau kéo dài.
2. Nguyên nhân thường gặp khi ho ra máu
Ho ra máu cảnh báo nhiều bệnh lý nguy hiểm như lao phổi, giãn phế quản,…
2.1. Lao phổi
Việt Nam có tỉ lệ nhiễm lao cao trên thế giới, nên đây là nguyên nhân thường gặp nhất.
Triệu chứng: Ho khạc đàm trên 2 tuần, có thể kèm máu tươi hoặc đàm vướng máu có thể từ ít đến nhiều. Người bệnh gầy sút, kém ăn, mệt mỏi, sốt nhẹ về chiều, ra mồ hôi đêm, đau ngực,nặng sẽ gây khó thở.
Chẩn đoán bằng: chụp X quang phổi và xét nghiệm đàm.
Bệnh có tính lây lan và để lại nhiều di chứng nghiêm trọng nên cần được phát hiện và điều trị sớm.
2.2. Giãn phế quản
Giãn phế quản thường do di chứng của lao phổi hoặc sau một nhiễm trùng mạn tính ở phổi, chẳng hạn áp xe phổi, viêm phổi do hít phải dị vật đường thở.
Biểu hiện bệnh: Ho ra máu lượng ít (3-5ml, khoảng một muỗng cà phê) tự cầm trong 3-5 ngày, tái đi tái lại nhiều lần, hoặc ho ra máu lượng nhiều (>100 ml) có thể dẫn tới tử vong.
Chẩn đoán bằng: X quang phổi và CT ngực có cản quang.
Điều trị bằng phẩu cắt bỏ thùy phổi bị giãn, hoặc thuyên tắc mạch máu.
2.3. Ung thư phổi
Đây là bệnh lý ác tính, có diễn tiến âm thầm, giai đoạn đầu ít có triệu chứng, thường xảy ra ở người hút nhiều thuốc lá.
Giai đoạn trễ sẽ có biểu hiện như: ho kéo dài, đau ngực, khó thở, sụt cân, ho ra máu thường lượng ít.
Xét nghiệm: X quang phổi, nội soi phế quản, sinh thiết u,…
Điều trị tùy theo đánh giá giai đoạn tiến triển của bệnh.
2.4. Bệnh lý nhiễm trùng hô hấp
Bạn nên đến cơ sở chuyên khoa để được thăm khám và điều trị khi ho ra máu
Có thể do: Viêm phổi hoại tử, viêm phế quản cấp, áp xe phổi, u nấm phổi, nấm phổi.
Triệu chứng: sốt, ho khạc đàm mủ, đau ngực kiểu màng phổi (nghĩa là đau ngực khi ho, hít sâu vào, thay đổi tư thế).
Chẩn đoán bằng: xét nghiệm máu, X quang phổi, có thể CT ngực (giúp xác định nguyên nhân và loại trừ ung thư hoặc giãn phế quản kèm theo), xét nghiệm đàm (tìm vi trùng và giúp loại trừ lao).
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
