Nghiên cứu trên động vật gậm nhấm và một số loại khác đã chứng minh tập thể dục sinh sản thêm những nơron thần kinh trong não bộ, phần quan trọng trong quá trình suy nghĩ và hồi tưởng. Thậm chí, nhiều thí nghiệm khác cho thấy động vật sống trong những lồng, được làm sinh động với những đồ chơi màu sắc, hương vị, hướng gió..., cũng có tốc độ sinh sản các tế bào thần kinh mới nhanh hơn động vật ở những lồng tẻ nhạt.
Những thí nghiệm này khẳng định những kích thích về thần kinh, những kích thích thể chất là rất quan trọng cho sức khỏe của não bộ. Tuy nhiên cơ chế chính xác của hoạt động thể chất ảnh hưởng đến não bộ như thế nào còn chưa được xác định rõ ràng, đây là quá trình này là rất phức tạp.
Bị thu hút bởi sự phức tạp này, các nhà nghiên cứu tại Viện sức khỏe Hoa Kỳ (NIH) đã đưa ra giả thiết liệu có một số chất di chuyển từ cơ vào máu và sau đó đến não bộ, nơi mà chúng góp phần vào việc tăng sức khỏe của não bộ?
Một nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí khoa học chuyển hoá tế bào (Cell Metabolism), các tác giả của NIH đã phân lập được tế bào cơ của chuột trên đĩa petri và ủ chúng với một peptide ảnh hưởng đến chuyển hóa của tế bào giống như khi tập aerobic. Trên thực tế, chúng khiến cho tế bào nghĩ rằng chúng đang chạy.
.png)
Sau đó sử dụng máy quang phổ kế, phân tích nhiều loại chất hóa học mà tế bào cơ giải phóng ra sau,tập trung vào một vài chất có thể vượt qua hàng rào máu não.
Một chất đặc biệt - một loại protein có tên gọi cathepsin B được chú ý tới. Chất này giúp phục hồi những tổn thương cơ, nhưng trước đây nó chưa được xem như là một phần của mắt xích nối giữa việc tập thể dục với sức khỏe của não bộ.
Để xác định xem trên thực tế cathepsin B có tham gia vào sức khỏe của não bộ hay không, các nhà khoa học đã thêm một ít protein này vào tế bào nơron đang nuôi cấy trên đĩa petri khác. Họ thấy rằng tế bào não bắt đầu sản xuất nhiều loại protein liên quan đến sinh sản của tế bào thần kinh.
Các nhà khoa học cũng chứng minh rằng Cathepsin B có nhiều trong máu chuột, khỉ và người chạy bộ. Những nghiên cứu khác phối hợp với các đồng nghiệp ở Đức: ở chuột, khỉ được chạy trong vài tuần, hoặc trên người làm những công việc nhẹ nhàng trong 4 tháng + tập luyện với cường độ cao 3 lần / tuần, 1 giờ/lần. Kết quả chỉ ra sự tập trung cathepsin B ở động vật chạy bộ và người tăng ổn định, và những người chạy bộ thực hiện tốt hơn những bài test về trí nhớ và suy nghĩ; Động vật thực nghiệm cũng học nhanh hơn và cũng lưu giữ những trí nhớ mới tốt hơn. Trong khi những con vật không có khả năng tạo ra cathepsin B học ngắc ngứ và sớm quên những kĩ năng mới.
Kết luận đưa ra là não bộ của chúng ta có chức năng tốt hơn khi chúng được ngập trong cathepsin B và chúng ta sản xuất nhiều cathepsin B khi chúng ta tập thể dục.
Đương nhiên sự tăng cathepsin B giải thích một phần lợi ích của việc tập thể dục đối với não bộ. Các nhà khoa học đang tiếp tục tìm hiểu những cơ chế khác trong những nghiên cứu tới đây. Họ cũng mong được tìm hiểu thêm sự cần thiết của tập thể dục với não bộ. Chế độ ăn uống mà những người chạy bộ trong nghiên cứu này cũng khá tích cực, nhưng nó có thể do tập luyện vừa phải sẽ hiệu quả hơn. Đây là một lí do tốt để nghĩ đến, khối lượng bài tập sẽ tốt hơn là không tập cho sức khỏe của não bộ.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
