Định nghĩa
Đau nhức đầu khi vận động xảy ra trong hoặc sau khi vận động hoặc tập thể dục căng thẳng kéo dài. Hoạt động phổ biến nhất là liên kết đau đầu với tập thể dục như đang chạy, chèo thuyền, tennis, bơi lội và cử tạ.
Các bác sĩ chia đau đầu khi vận động thành hai loại. Đau nhức đầu do tập thể dục tiên phát thường vô hại, không được kết nối với bất kỳ vấn đề cơ bản và thường có thể được ngăn ngừa bằng thuốc. Mặt khác, đau nhức đầu tập thể dục thứ phát là do một vấn đề cơ bản, thường nghiêm trọng trong não - chẳng hạn như chảy máu hoặc khối u, hay ngoài não - chẳng hạn như bệnh mạch vành. Đau nhức đầu tập thể dục thứ phát có thể yêu cầu sự chú ý khẩn cấp y tế.
Các triệu chứng
Đau nhức đầu do tập thể dục tiên phát
Những cơn đau đầu thường được mô tả như là nhói.
Xảy ra trong hoặc sau khi tập luyện vất vả.
Ảnh hưởng đến cả hai bên đầu trong nhiều trường hợp.
Đau nhức đầu do tập thể dục thứ phát
Những cơn đau đầu có thể gây ra cùng triệu chứng như:
Ói mửa.
Mất ý thức.
Nhìn đôi.
Cổ cứng.
Đau nhức đầu do tập thể dục tiên phát thường kéo dài từ năm phút đến 48 giờ, trong khi đau đầu thứ do tập thể dục thứ phát thường kéo dài ít nhất một ngày và đôi khi kéo dài vài ngày hoặc lâu hơn.
Nếu gặp đau đầu trong hoặc sau khi tập thể dục, tham khảo ý kiến bác sĩ, đặc biệt là nếu nó bắt đầu đột ngột hoặc nếu cơn đau đầu đầu tiên thuộc loại này.
Nguyên nhân
Đau nhức đầu do tập thể dục tiên phát
Nguyên nhân chính xác của đau nhức đầu do tập thể dục tiên phát là không biết. Một giả thuyết cho rằng tập thể dục vất vả làm giãn các mạch máu bên trong hộp sọ.
Đau nhức đầu do tập thể dục thứ phát
Đau nhức đầu do tập thể dục được gây ra bởi một vấn đề cơ bản, chẳng hạn như:
Chảy máu ở khu vực giữa não và màng bao phủ não (xuất huyết dưới màng nhện).
Sự bất thường một mạch máu dẫn đến hoặc trong não.
Ung thư hoặc khối u không phải ung thư.
Cản trở dòng chảy dịch não tủy.
Giảm lưu lượng máu trong các động mạch nuôi tim.
Nhiễm trùng xoang.
Yếu tố nguy cơ
Có thể có nguy cơ đau nhức đầu do tập thể dục nếu:
Tập thể dục trong thời tiết nóng.
Tập thể dục ở độ cao lớn.
Có lịch sử cá nhân hay gia đình đau nửa đầu.
Đau nhức đầu do tập thể dục tiên phát xảy ra thường xuyên nhất ở nam giới trẻ trong độ tuổi 20. Những người bị đau nhức đầu do tập thể dục thứ phát có xu hướng độ tuổi trung bình 42.
Các xét nghiệm và chẩn đoán
Bác sĩ có thể sẽ chỉ định kiểm tra hình ảnh, đặc biệt là nếu:
Đau nhức đầu kéo dài hơn một vài giờ.
Đau nhức đầu bất ngờ.
Lớn hơn 40 tuổi.
Có các dấu hiệu và triệu chứng như nôn, buồn nôn hoặc rối loạn thị lực.
Trong những trường hợp này, các loại kiểm tra hình ảnh có thể giúp bác sĩ xác minh rằng có sự đa dạng đau nhức đầu do tập thể dục, thay vì gây ra bởi một sự bất thường về cấu trúc hoặc mạch máu.
Vi tính cắt lớp (CT). CT sử dụng tia X để tạo ra hình ảnh cắt ngang của não. CT có thể chỉ ra xuất huyết não hoặc xung quanh não và thường được sử dụng nếu xảy ra nhức đầu ít hơn 48 giờ trước.
Chụp cộng hưởng từ (MRI). Thử nghiệm này sử dụng từ trường và sóng vô tuyến để tạo ra hình ảnh mặt cắt ngang của cấu trúc bên trong não.
Chụp cộng hưởng từ (MRA) và chụp CT. Kiểm tra này hình dung các mạch máu dẫn tới và bên trong não.
Đôi khi chọc dò tủy sống là cần thiết, đặc biệt là nếu đau đầu mới bắt đầu đột ngột và chụp ảnh não xuất hiện bình thường.
Phương pháp điều trị và thuốc
Nếu không có vấn đề về cấu trúc mạch máu hoặc vấn đề bên trong não gây đau nhức đầu do tập thể dục, bác sĩ có thể khuyên nên dùng thuốc để giúp ngăn chặn những cơn đau đầu.
Indomethacin, loại thuốc chống viêm là phổ biến nhất.
Propranolol, loại thuốc huyết áp cũng được sử dụng phòng ngừa.
Nếu đau nhức đầu do tập thể dục có thể tiên đoán, có thể dùng thuốc một hay hai giờ trước khi một sự kiện theo lịch trình, chẳng hạn như một trận tennis. Nếu đau nhức đầu do tập thể dục không thể đoán trước, có thể dự phòng y tế mỗi ngày.
Phòng chống
Đau nhức đầu do tập thể dục có xu hướng xảy ra thường xuyên hơn khi thời tiết nóng và ẩm, hoặc nếu vận động cường độ cao. Nếu tập thể dục dễ bị đau đầu, có thể tránh tập thể dục trong điều kiện nhất định.
Một số người trải nghiệm đau nhức đầu chỉ khi tập thể dục trong thực hiện các hoạt động nhất định, và có thể ngăn ngừa đau nhức đầu bằng cách tránh các hoạt động này. Khởi động trước khi tập luyện căng thẳng cũng có thể giúp ngăn ngừa đau nhức đầu do tập thể dục.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
