Mọi người hẳn là đã từng nghĩ như thế này rồi nhưng họ không bị hoang tưởng đâu chỉ là một ý nghĩ lo lắng thoáng qua trong đầu họ. Hầu hết mọi người sử dụng cụm từ “hoang tưởng” để mô tả cho những nghi ngờ không thường xuyên hoặc lo ngại mà họ biết rõ là không thực tế và phi lý. Nhưng các nhà tâm thần học lại định nghĩa theo một cách khác. Hoang tưởng là những suy nghĩ mà bạn cố tình nghĩ ra hoặc bịa ra không hợp lý và chúng liên tục xuất hiện trong suy nghĩ của bạn.
Ngủ quá ít
Một đêm làm việc không ngừng nghỉ hoặc suy nghĩ quá nhiều sẽ dẫn đến sự mệt mỏi và là cơ hội để những ý nghĩa hoang tưởng bắt đầu le lói. Những đêm não bạn không có cơ hội được nghỉ cũng sẽ làm tăng những ý nghĩ hoang tưởng hoặc cao hơn là xuất hiện những ảo tưởng. Nếu bạn thực sự mệt mỏi, bạn tranh luận nhiều hoặc gây ra những hiểu lầm với người khác, thì trong suy nghĩ bạn sẽ xuất hiện những lời nói biện hộ hoặc suy nghĩ của bạn hoặc những hành động điên rồ mà bạn chưa bao giờ làm sẽ được nhen nhóm lên. Đó là lý do tại sao bạn nên đi ngủ khoảng 7 tiếng một ngày.
Stress
Những căng thẳng tột độ có thể làm tăng sự hoài nghi trong đầu bạn hoặc có dính dáng đến những hoang tưởng. Người ta chưa biết rõ tại sao lại như thế, có thể là do sự gia tăng những chất hóa học hoặc sự thay đổi trong tế bào não làm cho não bạn hoạt động hết công suất. Có thể lấy ví dụ như khi bạn đang lập kế hoạch đám cưới vậy, sự mệt mỏi vì phải lo lắng quá nhiều công việc khiến bạn luôn nghi ngờ hoặc luôn thắc mắc mọi thứ mặc dù biết xác suất để diễn ra một sự cố là vô cùng thấp hoặc không thể diễn ra. Giải pháp cho vấn đề này là bạn nên tập làm quen với việc đương đầu với stress, thư giãn cơ thể, gặp bạn bè nói chuyện thường xuyên….
Lo âu
Nhiều người nếu lo lắng một vấn đề gì đó họ sẽ nói ra hoặc làm những điều gì đó khiến người khác cho rằng họ bị hoang tưởng. Các chuyên gia gọi đó là lo âu. Nó có thể dẫn đến điều mà mọi người hay nói đó là bạn có những suy nghĩ hoang đường. Giải pháp cho vấn đề này là bạn cần phải suy nghĩ tích cực hơn và giảm bớt những lo âu căng thẳng khi làm bất cứ một việc gì.
Rối loạn tâm thần
Một số bệnh tâm thần gây ra những ý nghĩ hoang tưởng là rối loạn nhân cách hoang tưởng, tâm thần phân liệt…. Rối loạn nhân cách hoang tưởng có đặc điểm là người mắc chúng không tin là mình có ý nghĩ hoang tưởng, luôn nghi ngờ người khác hoặc nghĩ mọi người đang cố tránh xa mình.Tâm thần phân liệt là một bệnh tâm thần nặng gây hoang tưởng và các rối loạn tâm thần khác. Người bị tâm thần phân liệt cũng không nhận thức được những suy nghĩ của họ là hoang tưởng.
Do sử dụng chất kích thích
Một vài loại chất kích thích như cần sa chứa những hợp chất có thể khiến người ta hoang tưởng trong một thời gian ngắn. Chúng sẽ hết khi những chất đó được đào thải hết ra ngoài cơ thể. Một người đã sẵn bị bệnh tâm thần thì dùng thêm chất kích thích sẽ khiến bệnh tâm thần càng tồi tệ hơn.
Sa sút trí tuệ
Bệnh Alzheimer hoặc một số bệnh mất trí nhớ khác là kết quả của sự thay đổi các chất hóa học trong não có thể làm tăng lên những suy nghĩ và thói quen nghi ngờ. nếu người thân của bạn có những hành vi hoặc phát ngôn giống như hoang tưởng thi có thể là do ảnh hưởng của nhũng bệnh trên.
Nếu là do lo lắng, mệt mỏi, thiếu ngủ thì bạn có thể thay đổi thói quen của mình, thư giãn cơ thể và nên nghĩ rằng đó chỉ là vấn đề của sự lo lắng thái quá, quan trọng là bạn nên có những suy nghĩ tích cực về những gì mình đang gặp phải thì bạn sẽ vượt qua được. Nếu cần thiết thì bạn có thể đi gặp bác sỹ tâm lý hoặc những người làm công tác xã hội để giảm bớt những suy nghĩ lệch lạc ấy. Đôi khi những suy nghĩ hoang tưởng chỉ là cách mà bạn đối phó linh hoạt với những stress gặp phải trong cuộc sống nên bạn đừng quá lo lắng.
Còn nếu là do những bệnh lý tâm thần hoặc bệnh sa sút trí tuệ thì chắc chỉ có người thân của bạn mới nhận ra và giúp bạn thay đổi được.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh