Thông thường, những trường hợp sỏi thận có kích thước từ 10mm trở lên, được xem là to và gây ra lo ngại lớn đối với sức khỏe. Tuy nhiên, khi kích thước sỏi thận đã đạt khoảng 5mm, bạn nên khám sức khỏe định kỳ, để theo dõi kích thước sỏi và có biện pháp điều trị kịp thời. Tốc độ và kích thước sỏi tăng nhanh hay chậm, sẽ phụ thuộc nhiều vào thói quen ăn uống và sinh hoạt của người bệnh.
Nhìn chung, sỏi thận khi mới ở mức 5mm sẽ không ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe, nên người bệnh không cần quá lo lắng. Khi sỏi mới hình thành, người bệnh chỉ cần uống nhiều nước, kết hợp với chế độ điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ, sỏi có thể tự đào thải ra ngoài, mà không cần dùng đến các phương pháp phẫu thuật.
Tuy nhiên, cũng có rất nhiều trường hợp, sỏi thận khi chỉ mới to khoảng tầm 5mm, nhưng đã có hình thái bất thường, nhiều cạnh sắc nhọn dễ làm xước thận, bàng quang và gây đau đớn cho người bệnh. Lúc này, dù sỏi thận chưa gây ảnh hưởng nhiều đến chức năng của thận và hệ tiết niệu, thế nhưng người bệnh cũng cần theo dõi sát sao để có hướng xử lý kịp thời.
– Đau dữ dội: tình trạng đau này thường xuất phát từ niệu quản sau đó bắt đầu lan dọc theo đường đi của niệu quản xuống phía gò mu. Cũng có khi còn đau xuyên cả ra hông và lưng, khiến cho người bệnh luôn cảm thấy đau âm ỉ. Đây có thể là trường hợp sỏi vừa và thậm chí to nằm ở vị trí bể thận.
– Tắc nghẽn đường tiết niệu: Nếu như mà người bệnh cảm thấy không thể đi tiểu được, tắc từng khu vực hoặc hoàn toàn, thì rất có bạn đang bị tắc nghẽn đường niệu do sỏi thận.
– Nhiễm trùng: Tình trạng bị sỏi thận 5mm, nếu như không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến khả năng sỏi nằm yên lại quá lâu trong hệ tiết niệu, làm cho những con vi trùng có cơ phát triển nhiều hơn. Chính vì thế, khả năng sẽ là nguyên nhân gây ra tình trạng nhiễm trùng đường tiết niệu. Bệnh nhân có thể đi tiểu ra mủ, kèm theo biểu hiện sốt cao,…
– Tình trạng suy thận cấp: Đây là tình trạng thường xảy ra khi cả hai quả thận của người bệnh đều xuất hiện sỏi thận 5mm. Đây là tình trạng cực kì nguy hiểm, vì nó có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của người bệnh, nặng có thể cướp đi tính mạng của người bệnh.
– Nguy cơ vỡ thận: Nhiều người bệnh thường chủ quan không biết rằng, bệnh sỏi thận 5mm có thể dẫn đến nguy cơ gây vỡ thận khi, người bệnh gặp phải tình trạng thận ứ nước quá lâu, đau thắt khiến quặn thắt dữ dội. Tuy nhiên, bệnh nhân sỏi thận rất hiếm khi gặp nên tình trạng này.
– Đối với những người bị sỏi thận sẽ làm cho đường tiết niệu bị kích thích dẫn đến co thắt, bóp chặt hòn sỏi làm cho đường tiểu bị tắc nghẽn. Hậu quả là, nước tiểu không được đào thải ra ngoài mà ứ đọng lại, gây nên các áp lực đột ngột ở vị trí đài và bể thận, gây ra những cơ đau quặn cũng là một nguyên nhân gây bệnh thận ứ nước.
Điều trị nội khoa: Sỏi thận <5mm thường là chỉ định điều trị nội khoa (uống thuốc) kết hợp với điều chỉnh chế độ sinh hoạt: uống nhiều nước, tăng cường tập thể dục,..Uống nước râu ngô hay thuốc lợi tiểu cũng như một số loại thuốc để kích thích bài tiết. Bằng cách này, sỏi có thể theo đó bị đẩy ra ngoài.
Tuy nhiên, bệnh nhân cần được theo dõi bằng siêu âm, nếu sau 1- 2 tháng kích thước sỏi không giảm cần chuyển phương pháp điều trị ngoại khoa.
Trường hợp sỏi 5mm nhưng đã có hình thái bất thường, nhiều cạnh sắc nhọn dễ làm xước thận, bàng quang và gây đau đớn cho người bệnh. Lúc này, bác sĩ có thể xem xét tình hình và chỉ định can thiệp bằng các phương pháp ngoại khoa như: tán sỏi ngoài cơ thể, tán sỏi nội soi ngược dòng bằng laser, tán sỏi thận qua da hoặc chỉ định phẫu thuật lấy sỏi thận trong trường hợp cần thiết.
Tán sỏi ngoài cơ thể: Máy tán sỏi phát ra tia laser hoặc sóng xung kích, phá bề mặt sỏi, đập vụn sỏi ra và đào thải ra ngoài theo đường nước tiểu. Bệnh nhân hầu như không đau đớn. Phương pháp này áp dụng với bệnh nhân có sỏi khoảng < 2cm.
Tán sỏi nội soi ngược dòng: Dùng ống soi niệu quản đi từ niệu đạo, lên bàng quang và lên niệu quản tiếp cận trực tiếp viên sỏi, dùng nguồn năng lượng bằng laser hoặc khí nén để phá vụn sỏi, bơm rửa lấy hết sỏi.
Tán sỏi thận qua da: Tạo đường hầm vào thận và đưa ống nội soi đường kính 10mm – 15mm vào tiếp cận sỏi. Phá vỡ sỏi bằng laser hoặc khí nén hoặc siêu âm phá vỡ sỏi và lấy sỏi ra ngoài. Chỉ định cho sỏi bể thận, sỏi có kích thước lớn, sỏi san hô, sỏi cứng, sỏi nhóm đài dưới > 2cm.
Ngoài ra bệnh viện cũng thực hiện tốt phẫu thuật nội soi/mổ mở lấy sỏi thận với các trường hợp sỏi lớn và phức tạp.
Tùy vào tình trạng và mức độ bệnh cụ thể mà bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp điều trị sỏi thận phù hợp nhất với từng bệnh nhân.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh