Bình thường có một lượng nhỏ chất lỏng xung quanh tim, chất này được tạo ra bởi cấu trúc giống như túi bao quanh tim. Thực chất nó là khoang giữa hai lớp của màng ngoài tim. Màng ngoài tim đóng vai trò như một hàng rào bảo vệ, thúc đẩy chức năng tim hoạt động hiệu quả và ngăn chặn sự dịch chuyển quá mức của tim. Chất lỏng dư thừa tích tụ trong cấu trúc túi này gọi là tràn dịch màng ngoài tim. Nhưng chất lỏng dư thừa này đến từ đâu? Thông thường, khi màng ngoài tim bị viêm, chất lỏng sẽ tăng tiết ra và tích tụ trong túi. Chất lỏng này cũng có thể là máu mà không do viêm như sau chấn thương ngực, phẫu thuật hoặc các biến chứng của các thủ thuật tim khác. Máu xung quanh tim được gọi là máu màng tim.
Tràn dịch màng ngoài tim gây áp lực cho tim, ảnh hưởng đến chức năng của tim. Nếu không được điều trị, có thể dẫn đến suy tim hoặc tử vong.
.png)
Nguyên nhân tràn dịch màng tim là gì?
- Chấn thương vùng ngực
- Nhiễm trùng: vi khuẩn lao, HIV, nấm…
- Bệnh miễn dịch hệ thống: lupus, viêm khớp dạng thấp…
- Liên quan đến điều trị như thuốc hoặc sau các phẫu thuật, thủ thuật vùng ngực, tia xạ.
- Các vấn đề về tim: nhồi máu cơ tim, phình tách động mạch chủ ngực trong cơn đau ngực có thể gây tràn dịch màng ngoài tim có máu.
- Ung thư: di căn của ung thư đến màng ngoài tim có thể gặp như ung thư vú, ung thư phổi, bệnh bạch cầu…
- Suy thận: Nồng độ urê trong máu quá cao (urê huyết) có thể gây viêm màng ngoài tim.
Xét nghiệm nào phát hiện ra tràn dịch màng ngoài tim?
Hiện nay có nhiều phương pháp chẩn đoán hình ảnh giúp xác định tràn dịch màng ngoài tim như Xquang, chụp cắt lớp vi tính ngực, cộng hưởng từ…Phương pháp đầu tay để chẩn đoán và đánh giá tràn dịch màng ngoài tim chính là siêu âm tim. Đây không chỉ là một phương pháp chẩn đoán nhanh, chính xác, chi phí phù hợp mà còn có độ nhạy, độ đặc hiệu cao.
Hình ảnh trên siêu âm giúp ước lượng mức độ dịch, đôi khi còn có các đặc điểm giúp xác định loại dịch như máu với các dịch khác, đánh giá đáp ứng của tim với tình trạng dư thừa dịch trong khoang màng ngoài tim. Hơn thế nữa siêu âm tim cũng là phương pháp hữu hiệu nhất để theo dõi diễn biến đáp ứng trong quá trình điều trị. Đặc biệt trong các trường hợp có chèn ép tim nguy hiểm, có chỉ định đặt dẫn lưu màng ngoài tim cấp cứu, siêu âm tim giúp hướng dẫn xác định vị trí chọc dò, giảm tối đa nguy cơ tai biến thủ thuật. Hiện nay theo các khuyến cáo của các hiệp hội y học trên thế giới, siêu âm vẫn là có vai trò quan trọng không thể thiếu trong bệnh lý tràn dịch màng ngoài tim, đặc biệt khi có biến chứng ép tim.
Tìm hiểu thêm: Siêu âm tim
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
