I. Đại cương
Là một bệnh da khá phổ biến, do kí sinh trùng ghẻ có tên khoa học là Sarcoptes scabiei hominis gây nên, thường xuất hiện ở những vùng dân cư đông đúc, nhà ở chật hẹp, thiếu vệ sinh, thiếu nước sinh hoạt.
Bệnh lây qua tiếp xúc trực tiếp hoặc qua quần áo, chăn màn. Bệnh có thể gây ra các biến chứng nhiễm trùng, chàm hoá, viêm cầu thận cấp...
II. Chẩn đoán
a) Lâm sàng
- Thời gian ủ bệnh trung bình từ 2-3 ngày đến 2-6 tuần.
- hương tổn cơ bản:
- Mụn nước trên nền da lành, rải rác, riêng rẽ, thường ở vùng da mỏng như ở kẽ ngón tay, mặt trước cổ tay, cẳng tay, vú, quanh thắt lưng, rốn, kẽ mông, mặt trong đùi và bộ phận sinh dục. Ở trẻ sơ sinh mụn nước hay gặp ở lòng bàn tay, chân.
- Đường hầm ghẻ còn gọi là “luống ghẻ” dài 3-5mm.
- Săng ghẻ thường xuất hiện ở vùng sinh dục, dễ nhầm với săng giang mai.
- Sẩn cục hay sẩn huyết thanh: hay gặp ở nách, bẹn, bìu.
- Vết xước, vảy da, đỏ da, dát thâm. Có thể có bội nhiễm, chàm hoá, mụn mủ.
- Ghẻ Na Uy là một thể đặc biệt, gặp ở người bị suy giảm miễn dịch. Thương tổn là các lớp vảy chồng lên nhau và lan toả toàn thân, có thể tìm thấy hàng nghìn cái ghẻ trong các lớp vảy.
- Triệu chứng cơ năng: Ngứa nhiều, nhất là về đêm.
- Cận lâm sàng: soi tìm ký sinh trùng tại tổn thương.
III. Điều trị
a) Nguyên tắc chung
- Điều trị cho tất cả những người trong gia đình, tập thể, nhà trẻ...nếu phát hiện bị ghẻ.
- Quần áo, chăn màn đệm, vỏ gối, đồ dùng… giặt sạch phơi khô, là kĩ.
b) Điều trị cụ thể
- Bôi tại chỗ:
- Gamma benzen 1%
- Permethrin 5%
- Benzoat benzyl 25%
- Diethylphtalat (DEP)
- Có thể dùng các thuốc khác như:
- Mỡ lưu huỳnh 5-10% cho trẻ em và cho người lớn, đặc biệt là trẻ dưới 2 tháng tuổi, phụ nữ có thai và cho con bú (rất an toàn, nhược điểm có mùi hôi).
- Crotaminton 10%
- Cách bôi: tắm sạch bằng xà phòng, sau đó bôi thuốc vào thương tổn ngày một lần vào buổi tối. Giặt sạch phơi khô quần áo, chăn màn.
- Ghẻ bội nhiễm dùng milian hoặc castellani.
- Nếu có chàm hóa, dùng hồ nước hoặc kem chứa corticoid bôi trong 1-2 tuần.
- Ghẻ Na Uy: ngâm, tắm sau đó bôi mỡ salicyle để bong sừng rồi bôi thuốc diệt ghẻ.
- Toàn thân
- Uống kháng histamin tổng hợp.
- Ivermectin liều 200μg/kg cân nặng, liều duy nhất. Chỉ định trong những trường hợp ghẻ kháng trị với các thuốc điều trị cổ điển, ghẻ Na Uy, ghẻ ở người nhiễm HIV. Chống chỉ định cho trẻ dưới 5 tuổi, phụ nữ có thai.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
