I. ĐẠI CƯƠNG
Nấm tóc là tình trạng viêm, gây thương tổn tóc, nang tóc da đầu và vùng da xung quanh do nấm. Bệnh thường mang tính lây truyền và gặp ở các thành viên trong gia đình hoặc cùng lớp học.
II. CHẨN ĐOÁN
a) Lâm sàng
- Nấm tóc Piedra:có hai dạng chính là Piedra đen và Piedra trắng.
+ Piedra đen: thường biểu hiện triệu chứng nốt màu nâu hoặc đen dọc theo thân tóc. Nhiễm nấm thường bắt đầu dưới lớp biểu bì của sợi tóc và lan rộng ra ngoài. Tóc vỡ có thể xảy ra do vỡ nốt tại thân tóc. Khi các nốt lớn, chúng có thể bọc thân tóc.
+ Piedra trắng: nhiễm nấm cũng bắt đầu bên dưới lớp biểu bì và phát triển thông qua thân tóc gây suy yếu và gẫy tóc. Các nốt mềm, ít dính, màu trắng nhưng cũng có thể là màu đỏ, xanh lá cây hoặc màu nâu sáng.
Điều trị Nhổ tóc bị nhiễm nấm, gội đầu bằng thuốc chống nấm
- Nấm đầu (Tinea capitis)
+ Biểu hiện có thể nhẹ không viêm tương tự như viêm da dầu (nguyên nhân hay gặp là T. tonsurans) hoặc phản ứng mụn mủ nặng kèm rụng tóc như nấm tổ ong (kerion). Rụng tóc có hoặc không kèm vảy da.
+ Một số người bệnh có biểu hiện toàn thân, mệt mỏi, sưng hạch. Tóc ở vùng tổn thương có thể mọc lại, tuy nhiên khi tổn thương lâu, có thể để lại sẹo và gây rụng tóc vĩnh viễn.
+ Một số trường hợp nhiễm nấm T. tonsurans nhưng không có biểu hiện lâm sàng, nuôi cấy nấm dương tính, thường gặp hơn ở người lớn, người có tiếp xúc với trẻ bị bệnh.
- Nấm dermatophytes xâm nhập và tồn tại ở tóc theo ba hình thức, nội sợi, ngoại sợi và favus.
+ Dạng nội sợi: biểu hiện lâm sàng đa dạng với vảy da, mảng rụng tóc với chấm đen, hình thành kerion. T. tonsurans và T. violaceum là hai nguyên nhân quan trọng của nhiễm nấm nội sợi.
+ Dạng ngoại sợi: lớp biểu bì bên ngoài sợi tóc bị phá hủy. Nhiễm nấm ngoại sợi có thể bắt màu huỳnh quang (Microsporum) hoặc không (Microsporum và Trichophyton) dưới ánh sáng đèn Wood. Biểu hiện lâm sàng đa dạng từ mảng bong vảy hoặc mảng rụng tóc kèm viêm từ ít đến nặng, hình thành kerion.
+ Dạng Favus là dạng nặng nhất của nhiễm nấm dermatophyte ở tóc. Nguyên nhân chủ yếu là do T. schoenleinii. Dưới đèn Wood có thể thấy ánh sáng huỳnh quang màu trắng hơi xanh da trời. Favus biểu hiện mảng vảy tiết màu vàng, dày chứa sợi và mảng da chết. Khi nhiễm nấm mãn tính có thể gây nên rụng tóc sẹo.
b) Cận lâm sàng
- Soi tươi: thấy hình ảnh sợi nấm chia đốt và phân nhánh.
- Nuôi cấy: môi trường cư bản là Sabouraud. Thời gian nuôi cấy để kết luận dương tính là 7-14 ngày và để kết luận âm tính là 21 ngày.
III. ĐIỀU TRỊ
a) Nguyên tắc chung
- Cắt tóc ngắn
- Gội đầu bằng các dung dịch sát khuẩn và chống nấm.
- Sử dụng thuốc chống nấm thận trọng và theo dõi kỹ.
- Điều trị các nhiễm khuẩn kèm theo.
b) Điều trị cụ thể
- Nấm tóc Piedra:
- Nhổ tóc có tổn thương
- Gội đầu bằng dầu gội có lưu huỳnh, ketoconazol 2%.
- Terbinafin uống
- Nấm da đầu
Người lớn: dùng một trong các thuốc sau
- Fluconazol: 6 mg/kg/ngày × 3-6 tuần
- Griseofulvin: 20 mg/kg/ngày × 6-8 tuần
- Itraconazol: 5 mg/kg/ngày × 4-8 tuần
- Terbinafin: 250 mg/ngày × 2-4 tuần
Trẻ em: dùng một trong các thuốc sau
- Fluconazol: 6 mg/kg/ngày × 6 tuần
- Griseofulvin: 20-25 mg/kg/ngày × 6-8 tuần
- Itraconazol: 3-5 mg/kg/ngày × 6 tuần
- Terbinafin: 62,5 mg/ngày (<20 kg), 125 mg/ngày (20-40 kg) hoặc 250mg/ngày (>40 kg) × 2-6 tuần
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
