I. ĐẠI CƯƠNG
– Cẳng tay có chức năng sấp và ngửa, chức năng này có thể bị hạn chế do dính khớp quay trụ trên bẩm sinh và một số nguyên nhân khác. Đã có một số kỹ thuật phẫu thuật cắt xương xoay ngửa cẳng tay hy vọng phục hồi chức năng cho cẳng tay nhưng sau mổ còn gặp nhiều biến chứng.
– Phân loại dính khớp quay trụ bẩm sinh theo Tachdjian.
+ Loại 1: Đầu xương quay – trụ dính vào nhau hoặc có thể không có chỏm xương quay
+ Loại 2: Chỏm xương quay biến dạng và trật khớp ra trước hoặc sau – Chụp Xquang trước và sau phẫu thuật ở hai vị trí thẳng và nghiêng.
II. CHỈ ĐỊNH
– Góc cẳng tay cố định sấp > 60 °.
– Trẻ có hạn chế chức năng: bê bát cơm, uống nước bằng cốc, khó khăn khi sử dụng muỗng thìa hoặc đũa, khó khăn khi rửa mặt, khó khăn khi cài cúc quần áo.
III. CHỐNG CHỈ ĐỊNH
Các trường hợp chống chỉ định chung của phẫu thuật như rối loạn đông máu, nhiễm trùng cấp tính.
IV. CHUẨN BỊ
1. Người thực hiện
Bác sĩ phẫu thuật viên, điều dưỡng, kỹ thuật viên được đào tạo về phẫu thuật chỉnh hình.
2. Phương tiện
Bộ dụng cụ xương, dụng cụ thường quy, đinh kirschner, dẫn lưu, chỉ khâu các loại.
3. Người bệnh
Vệ sinh vùng mổ.
4. Hồ sơ bệnh án
Theo quy định của Bộ Y tế
V. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH
1. Kiểm tra hồ sơ
2. Kiểm tra người bệnh
3. Thực hiện kỹ thuật
– Kháng sinh dự phòng trước mổ
– Gây mê toàn thân kèm theo gây tê vùng
– Vô trùng vùng mổ
– Rạch da dài 3cm mặt sau – trong cẳng tay, cách mỏm trâm trụ 2cm, bộc lộ xương trụ.
– Rạch da dài 5cm mặt trước ngoài cẳng tay, cách nếp khuỷu 5cm, bộc lộ xương quay
– Bộc lộ xương quay: qua da, cần tiến hành bộc lộ xương quay. Xác định khu vực dính xương xương quay và xương trụ. Sử dụng cưa dây cắt ngang, rời xương quay ở vị trí dưới khu vực dính hai xương 1-1,5cm, thu ngắn xương khoảng 0,5 – 1cm.
– Bộc lộ xương trụ : qua da, tách bộ lộ đầu dưới xương trụ. Tiến hành cắt rời xương trụ cách mỏm trâm trụ 3 – 5cm, thu ngắn xương khoảng 0,5- 1cm.
– Tiến hành xoay ngửa để cẳng tay ở vị trí sấp 10°- 30°. Xuyên đinh Kirschner từ mỏm trâm quay và trâm trụ về trung tâm. Bờ cong đầu đinh.
– Bất động cẳng tay bằng bột cánh cẳng bàn tay tại bàn mổ
VI. THEO DÕI
– Từ 6 đến 8 tuần sau phẫu thuật khi đã có cal xương được khẳng định bằng chụp Xquang bột được tháo bỏ.
– 12 tuần sau khi phẫu thuật, X quang đã có can đinh Kirschner được lấy bỏ tại tại phòng mổ.
– Người bệnh được tái kiểm tra lại 3 tuần, 6 tuần, 3 tháng, 6 tháng, 1 năm, và sau đó mỗi năm một lần. Người bệnh đã được theo dõi lâm sàng và chụp phim kiểm tra sự liền xương.
VII. XỬ TRÍ TAI BIẾN
Rối loạn dinh dưỡng, phồng rộp da sau phẫu thuật, co cứng thiếu máu gấp (Volkmann): nẹp bột cố định tư thế phù hợp, gác tay lên cao, cắt chỉ nới lỏng vết mổ, dùng thuốc giảm phù nề.
Trích “Hướng dẫn Quy trình kỹ thuật Nhi khoa”BỘ Y TẾ
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
