Để hiểu rõ quá trình chuyển dạ sinh, các bà mẹ cần nhận biết các dấu hiệu báo trước và có kế hoạch đến bệnh viện được đúng lúc, tránh những bất trắc có thể xảy ra.
Chuyển dạ sinh được hiểu như thế nào?
Chuyển dạ sinh là quá trình diễn biến của nhiều hiện tượng, quan trọng nhất là những cơn co tử cung làm cho cổ tử cung xóa mở dần, kết quả là thai nhi và nhau được sổ ra ngoài. Diễn biến cuộc chuyển dạ trải qua 3 giai đoạn.
Diễn biến cuộc chuyển dạ trải qua 3 giai đoạn
Các dấu hiệu nhận biết chuyển dạ sinh
Chuyển dạ sinh là một quá trình sinh lý ở sản phụ, làm cho thai nhi và phần phụ của thai bao gồm bánh nhau, màng ối và dây rốn được đưa ra khỏi đường sinh dục của người mẹ. Một cuộc chuyển dạ luôn gồm đủ 3 giai đoạn dưới đây:
Giai đoạn 1: Xóa mở cổ tử cung, được tính từ lúc thai phụ xuất hiện cơn gò đầu tiên đến khi cổ tử cung mở trọn. Thời gian diễn ra giai đoạn này dài nhất trong 3 giai đoạn của cuộc chuyển dạ, con so thời gian 8 – 12 giờ, con rạ sẽ có thời gian 4 – 6 giờ.
Giai đoạn 2: Giai đoạn sổ thai, được tính từ lúc cổ tử cung mở trọn đến khi thai nhi được sổ hoàn toàn ra khỏi ngoài. Đây là kết quả của việc áp suất trong buồng tử cung tăng lên trong mỗi cơn gò cùng với động tác rặn sinh có hiệu quả của sản phụ. Thời gian ở con so 30 – 50 phút, con rạ nằm trong khoảng 20 – 30 phút.
Giai đoạn 3: Giai đoạn sổ nhau là giai đoạn bắt đầu từ sau khi sổ nhau đến khi việc sổ nhau hoàn tất. Thời gian trung bình con so là 20 – 30 phút, đối với con rạ là 15 – 20 phút.
Giai đoạn 3 của cuộc chuyển dạ còn gọi đó là thời kỳ sổ nhau và cầm máu, là khoảng thời gian từ sau khi sổ nhau đến khi thai nhau bong và được đẩy ra khỏi ngoài âm đạo. Thời gian trung bình của toàn bộ quá trình sổ nhau và cầm máu vào khoảng 6-30 phút nếu không có các can thiệp khác từ bên ngoài.
Sản phụ mang thai vào những tuần cuối của thai kỳ tự nhiên đau bụng và vùng bụng dưới, cơn đau sẽ co từng cơn, mỗi cơn đau dài khoảng 20 – 30 giây, rồi lại nghỉ 3 – 4 phút rồi sau đó cơn đau xuất hiện lại. Trong 10 phút cơ thể xuất hiện từ 2 – 3 cơn đau, kèm theo cả hiện tượng ra nhớt hồng ở âm đạo.
Đôi khi sản phụ sẽ không có cảm giác có cơn đau, nhưng bỗng nhiên ở âm đạo ra nước nhiều làm ướt cả quần. hiện tượng này được gọi là trường hợp vỡ ối sớm.
Có những trường hợp xuất hiện triệu chứng không đầy đủ, chỉ có ra nhớt hồng âm đạo, hay đau lưng mà không có cảm giác đau vùng bụng dưới.
Tại sao có cơn đau bụng trong chuyển dạ sinh?
Nguyên nhân phát sinh cơn đau bụng trong chuyển dạ bao gồm rất nhiều yếu tố khác nhau có thể kể đến như sự thay đổi nồng độ các kích thích tố (estrogen, progesterone, prostaglandin).
Cơn co tử cung gây ra những cơn đau bụng, cơn co này mang tính chất tự động, không tùy thuộc vào sản phụ. Cơn co tử cung của sản phụ nhịp nhàng, đều đặn, tăng dần về cường độ và thời gian co. Lúc mới chuyển dạ, tử cung gò nhẹ và thưa, nhưng dần dần về sau tử cung gò nhiều, mạnh hơn và lâu hơn.
Khi xuất hiện cơn co tử cung làm cho tử cung gò lên, sản phụ sẽ có cảm giác đau hơn và chuyển sang giai đoạn nghỉ tử cung hết gò, cảm giác không đau nữa.
Khi xuất hiện cơn co tử cung làm cho tử cung gò lên, sản phụ sẽ có cảm giác đau hơn
Tác dụng của cơn co tử cung trong chuyển dạ sinh
Bình thường trong thời gian mang thai, cổ tử cung sẽ đóng và được gắn kín bởi nút nhầy cổ tử cung. Khi thai đã đủ tháng, dưới tác dụng của cơn co tử cung gây nên cuộc chuyển dạ.
Cơn co tử cung làm cho cổ tử cung có hiện tượng xóa, là hiện tượng cổ trong và cổ ngoài nhập lại thành một rồi từ từ mở ra, làm thoát nút nhầy và đồng thời làm vỡ các mao mạch, máu hòa vào nút nhầy gây ra nhớt hồng âm đạo.
Cơn co tử cung giúp cho đầu thai nhi lọt xuống và sổ ra khỏi ngoài âm đạo. Sau khi thai được sổ ra ngoài, cơn co tử cung sẽ khiến cho tử cung co lại đồng thời cũng gây ra hiện tượng nhau bong và nhau thoát ra ngoài.
Sau khi cuộc chuyển dạ đã hoàn tất, cơn co tử cung lại tiếp tục giúp cho tử cung co hồi tốt làm cho sự cầm máu xảy ra, do đó sản phụ sẽ không bị mất máu.
Quá trình thai nhi được sinh ra như thế nào?
Vào giai đoạn 2 của cuộc chuyển dạ, sản phụ đau bụng ngày một tăng theo từng cơn và cảm giác mót rặn, muốn đi đại tiện. Khi đó cổ tử cung mở gần trọn và đầu thai nhi xuống thấp. Sản phụ sẽ được hướng dẫn lên bàn sinh hay tại giường sinh.
Sau 20 – 30 phút theo cơn rặn sinh của sản phụ kèm theo cơn co tử cung và sự hướng dẫn của bác sĩ, thai nhi được xổ ra khỏi ngoài âm đạo, bác sĩ đỡ bé và có thêm động tác hút nhớt giúp cho bé cất tiếng khóc chào đời; bé sẽ được kiểm tra cân nặng sau khi sinh.
Trẻ sơ sinh sẽ được ủ ấm và tắm ấm trên bàn đặc biệt, sau khi cắt rốn, bé được nhỏ mắt và tiêm phòng ngừa xuất huyết não màng não bằng vitamin K1 1mg tiêm bắp. Trong vòng 24 giờ đầu sau sinh, bé được tiêm ngừa lao và ngừa viêm gan siêu vi B.
Trẻ sơ sinh sẽ được ủ ấm và tắm ấm trên bàn đặc biệt, sau khi cắt rốn, bé được nhỏ mắt
Dự phòng chuyển dạ sinh
Chuyển dạ sinh là một cuộc chuyển dạ không theo ý muốn của sản phụ, chính vì vậy cơn đau bụng xảy ra vào lúc nào thì ngay lập tức sản phụ nên đến bệnh viện ngay. Các khoa sản của bệnh viện luôn luôn túc trực 24/24 giờ với đội ngũ nữ hộ sinh, bác sĩ sẵn sàng tiếp nhận mọi trường hợp của sản phụ.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
