Viêm amidan hốc mủ (còn gọi là viêm amidan có mủ) là một biến thể của viêm amidan mạn tính, xảy ra khi các ổ viêm tại amidan bị mưng mủ, tích tụ trong các khe, hốc của amidan. Bệnh thường phát triển sau nhiều đợt viêm amidan cấp không được điều trị dứt điểm, kết hợp với yếu tố vệ sinh kém, môi trường ô nhiễm hoặc miễn dịch suy giảm.
Viêm amidan không được điều trị sớm hoặc đúng cách sẽ gây biến chứng và xuất hiện mủ
Xuất hiện mủ trắng hoặc vàng đục ở các hốc amidan, vón cục nhỏ, dễ quan sát khi há miệng.
Đau rát họng, cảm giác vướng họng, khó nuốt.
Hơi thở hôi, đôi khi ho có đờm kèm mủ mùi khó chịu.
Sốt nhẹ hoặc không sốt, mệt mỏi toàn thân.
Có thể kèm theo đau tai, khàn tiếng, thở khò khè (ở trẻ nhỏ).
Tuy không phải bệnh lý nguy hiểm ngay lập tức, nhưng nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách, viêm amidan hốc mủ có thể gây biến chứng:
Biến chứng tại chỗ: Áp-xe quanh amidan, viêm tấy, lan sang vùng họng, miệng.
Biến chứng hệ hô hấp: Viêm thanh khí phế quản, viêm phổi do mủ chảy xuống.
Biến chứng xa: Viêm khớp, viêm cầu thận, thấp tim (do liên cầu nhóm A).
Biến chứng toàn thân: Hội chứng ngưng thở khi ngủ ở trẻ, ảnh hưởng phát âm – nuốt.
Hệ quả của viêm amidan cấp điều trị không triệt để.
Vệ sinh răng miệng, họng không đúng cách.
Bệnh lý tai – mũi – họng mạn tính sẵn có.
Môi trường sống ô nhiễm, khói bụi, thời tiết thất thường.
Chế độ ăn thiếu dưỡng chất, sinh hoạt không khoa học.
Amidan hốc mủ có thể nhầm lẫn với ung thư vòm họng
Một số triệu chứng của viêm amidan hốc mủ có thể gây nhầm lẫn với ung thư vòm họng, đặc biệt là cảm giác đau họng, nuốt vướng, nổi hạch. Bảng sau giúp phân biệt hai bệnh lý:
Tiêu chí | Viêm amidan hốc mủ | Ung thư vòm họng |
---|---|---|
Bản chất | Viêm mạn tính do nhiễm khuẩn, có thể điều trị dứt điểm | Bệnh ác tính, tiến triển âm thầm, nguy cơ tử vong cao |
Triệu chứng chính | Mủ ở amidan, hôi miệng, đau họng, khạc ra mủ | Đau đầu, ngạt mũi, chảy máu mũi, nổi hạch cổ, sụt cân |
Biểu hiện đi kèm | Thở khò khè, sốt nhẹ, đau tai | Ù tai, giảm thính lực, mất cảm giác dây thần kinh sọ |
Chẩn đoán | Nội soi họng, xét nghiệm dịch tiết | Sinh thiết, CT/MRI vòm họng, nội soi chuyên sâu |
Điều trị | Nội khoa (kháng sinh, sát khuẩn), cắt amidan khi cần thiết | Xạ trị, hóa trị, phẫu thuật tùy giai đoạn bệnh |
Kháng sinh, kháng viêm, thuốc giảm đau – hạ sốt.
Súc họng bằng nước muối sinh lý hoặc dung dịch sát khuẩn chuyên dụng.
Thuốc tiêu mủ, long đờm (nếu có triệu chứng liên quan).
Chỉ định khi:
Viêm tái phát nhiều lần trong năm.
Không đáp ứng điều trị nội khoa.
Có nguy cơ biến chứng tim, khớp, thận.
Kỹ thuật cắt amidan phổ biến:
Bóc tách truyền thống.
Dao plasma.
Sóng radio cao tần (ít đau, hồi phục nhanh).
Hình ảnh mô phỏng bệnh lý viêm amidan cấp mủ
Vệ sinh răng miệng và vùng họng đúng cách hàng ngày.
Súc miệng bằng nước muối sinh lý.
Tránh khói bụi, môi trường ô nhiễm – đeo khẩu trang khi ra ngoài.
Chế độ ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, tăng cường rau xanh, trái cây, uống đủ nước.
Hạn chế la hét, nói to kéo dài.
Khám sức khỏe định kỳ 1–2 lần/năm, đặc biệt nếu có tiền sử viêm họng mạn tính.
Tuyệt đối không tự ý dùng thuốc kháng sinh, cần tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa.
Vệ sinh răng miệng, họng sạch sẽ giúp ngăn ngừa viêm amidan
Viêm amidan hốc mủ là bệnh lý phổ biến, ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống nếu không điều trị đúng cách. Việc phát hiện sớm, phân biệt chính xác với các bệnh lý nghiêm trọng khác như ung thư vòm họng, và tuân thủ phác đồ điều trị là yếu tố quyết định hiệu quả hồi phục. Chủ động phòng ngừa và thăm khám định kỳ là cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe đường hô hấp của bạn và gia đình.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh