Nguyên nhân và các bệnh lý tai mũi họng phổ biến

1. Nguyên nhân gây bệnh tai mũi họng

Các bệnh lý tai mũi họng là nhóm bệnh thường gặp ở cả trẻ em và người lớn, chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm môi trường, thói quen sinh hoạt và điều kiện cơ địa. Các nguyên nhân chính bao gồm:

Yếu tố môi trường: Biến đổi thời tiết, khí hậu lạnh – khô, độ ẩm cao, ô nhiễm không khí (bụi mịn, khói, hóa chất) là điều kiện thuận lợi làm suy yếu hệ hô hấp trên, gây viêm nhiễm đường tai – mũi – họng.
Thói quen sinh hoạt không lành mạnh:
- Sử dụng tai nghe âm lượng lớn, kéo dài: Có thể gây tổn thương tế bào lông trong ốc tai, dẫn đến giảm thính lực hoặc điếc vĩnh viễn do chấn thương âm thanh.
- Hút thuốc lá và lạm dụng rượu: Là yếu tố nguy cơ cao gây viêm thanh quản, viêm họng, ung thư vòm họng. Khói thuốc làm tổn thương lớp biểu mô đường hô hấp trên, suy giảm miễn dịch tại chỗ.
- Vệ sinh mũi họng kém, tiếp xúc với nguồn lây (vi rút, vi khuẩn) mà không có biện pháp phòng hộ.

cac-benh-ly-tai-mui-hong-thuong-gap-3

Mỗi loại bệnh có một triệu chứng khác nhau và cách điều trị khác nhau

2. Một số bệnh lý tai mũi họng thường gặp

2.1. Viêm họng

Viêm họng là tình trạng viêm cấp hoặc mạn tính của niêm mạc họng, thường do virus (cúm, corona, adenovirus) hoặc vi khuẩn (streptococcus nhóm A). Bệnh được phân thành:

Viêm họng đỏ
Viêm họng trắng
Viêm họng loét

Triệu chứng: Đau rát họng, khó nuốt, sốt, ho khan hoặc ho có đàm, nổi hạch cổ, sưng amidan. Bệnh thường xuất hiện khi thay đổi thời tiết, suy giảm miễn dịch, tiếp xúc khói bụi hoặc dị nguyên.

2.2. Viêm mũi

Viêm mũi là tình trạng viêm niêm mạc mũi, phổ biến ở trẻ nhỏ. Nguyên nhân bao gồm:

Viêm mũi dị ứng: Do cơ địa mẫn cảm với phấn hoa, bụi nhà, lông động vật...
Viêm mũi do virus, vi khuẩn: Liên quan đến nhiễm trùng hô hấp trên.

Triệu chứng: Chảy nước mũi, hắt hơi, nghẹt mũi, suy giảm khứu giác, có thể kèm sốt. Nếu không điều trị, có nguy cơ tiến triển thành viêm mũi mạn tính hoặc viêm xoang.

cac-benh-ly-tai-mui-hong-thuong-gap-1

Người bệnh cần được thăm khám và điều trị kịp thời khi mắc các bệnh lý tai mũi họng

2.3. Viêm xoang

Viêm xoang là tình trạng viêm và phù nề lớp niêm mạc trong xoang, gây ứ đọng dịch, tắc nghẽn lỗ thông xoang.

Nguyên nhân: Nhiễm trùng hô hấp kéo dài, viêm mũi không điều trị, dị ứng, polyp mũi, bất thường vách ngăn.

Triệu chứng: Đau nhức vùng mặt (trán, má), nghẹt mũi, chảy dịch mũi sau, sốt nhẹ, giảm khả năng ngửi. Bệnh có thể cấp tính hoặc mạn tính, tái phát nhiều lần. Một số trường hợp nặng cần can thiệp ngoại khoa (nội soi xoang).

2.4. Viêm amidan

Amidan là một phần của hệ miễn dịch, có chức năng tạo kháng thể bảo vệ đường hô hấp. Tuy nhiên, khi bị quá tải do tác nhân gây bệnh, amidan có thể bị viêm.

Nguyên nhân: Do virus, vi khuẩn (streptococcus), thường gặp khi suy giảm miễn dịch, tiếp xúc lạnh, khói bụi, hoặc không vệ sinh răng miệng đúng cách.

Triệu chứng: Đau họng, sốt, amidan sưng to, có mủ, hơi thở hôi, hạch cổ sưng đau. Viêm amidan có thể trở thành mạn tính, ảnh hưởng học tập, sinh hoạt, có chỉ định cắt amidan nếu tái phát thường xuyên hoặc biến chứng.

2.5. Viêm tai giữa

Viêm tai giữa là bệnh nhiễm trùng phổ biến ở trẻ em, xảy ra do vi khuẩn hoặc virus lan từ vùng mũi họng qua ống vòi nhĩ đến tai giữa.

Triệu chứng: Đau tai, sốt cao, quấy khóc, kém ăn, tiêu chảy, nôn, phản ứng kém với âm thanh. Nếu không điều trị kịp thời, có thể dẫn đến:

Thủng màng nhĩ
Mất thính lực
Viêm xương chũm, viêm não, viêm màng não

Phòng bệnh: Giữ ấm, tránh khói thuốc, điều trị triệt để viêm mũi họng, tiêm phòng cúm, cho trẻ bú mẹ đầy đủ trong 6 tháng đầu đời.

3. Kết luận

Các bệnh lý tai mũi họng thường gặp do tác nhân môi trường, virus – vi khuẩn và thói quen sinh hoạt không lành mạnh. Việc phòng ngừa hiệu quả cần dựa vào: