1. Nguyên nhân và các yếu tố nguy cơ gây bệnh
Hệ thống xoang là các hốc rỗng nằm hộp sọ, toàn bộ bề mặt được phủ một lớp niêm mạc mỏng. Khi lớp niêm mạc này bị vi khuẩn, virus hoặc các tác nhân gây bệnh tấn công, sẽ gây ra hiện tượng nhiễm trùng, được gọi là viêm xoang.
Viêm đa xoang xảy ra khi niêm mạc của các hốc xoang đồng loạt bị nhiễm trùng, sưng tấy. Ban đầu, các triệu chứng của bệnh xuất hiện đột ngột mà mạnh mẽ trong khoảng 4 tuần. Nếu được can thiệp sớm và điều trị tích cực, bệnh sẽ nhanh chóng thuyên giảm và biến mất. Tuy nhiên, nhiều người chủ quan, không điều trị dứt điểm khiến bệnh kéo dài, tái diễn, trở thành mạn tính. Viêm đa xoang mãn tính không chỉ kéo dài dai dẳng, âm ỉ, mà còn rất khó chữa dứt điểm.
Viêm đa xoang xảy ra khi niêm mạc của các hốc xoang đồng loạt bị nhiễm trùng, sưng tấy.
Ngoài ra, một số yếu tố nguy cơ làm tăng khả năng nhiễm bệnh mà chúng ta cũng không nên bỏ qua đó là:
1.1. Bệnh hen suyễn và dị ứng
Những người bị hen suyễn, dễ bị kích ứng, dị ứng thì niêm mạc mũi sẽ có phản ứng sưng nề khi tiếp xúc với các tác nhân gây dị ứng (khói bụi, thay đổi thời tiết, lông động vật, phấn hoa…). Khi niêm mạc mũi bị sưng, hoạt động dẫn lưu dịch hô hấp trong các xoang bị cản trở, gây tắc nghẽn và viêm nhiễm. Tuy nhiên, đây chỉ là yếu tố nguy cơ, không phải ai bị hen suyễn hay dị ứng cũng sẽ bị viêm xoang.
1.2. Môi trường sống bị ô nhiễm
Những người sống hoặc thường xuyên tiếp xúc với môi trường bị ô nhiễm, nhiều khói bụi hay khí thải độc hại sẽ có nguy cơ bị viêm xoang và viêm đa xoang. Bởi trong môi trường bị ô nhiễm có rất nhiều vi khuẩn, virus, các loại nấm… sinh sôi. Chúng tấn công vào các xoang thông qua đường mũi, làm suy giảm hệ miễn dịch và gây nhiễm trùng niêm mạc các hốc xoang.
Những người sống hoặc thường xuyên tiếp xúc với môi trường bị ô nhiễm, nhiều khói bụi hay khí thải độc hại sẽ có nguy cơ bị viêm xoang và viêm đa xoang.
1.3. Suy giảm miễn dịch
Những người bị suy giảm miễn dịch hoặc mắc bệnh làm suy giảm miễn dịch sẽ có nguy cơ cao mắc các bệnh nhiễm trùng, trong đó có viêm đa xoang. Bệnh có thể xảy ra ở mọi đối tượng nhưng phần lớn người mắc bệnh thuộc các đối tượng: Trẻ em, bà bầu, người cao tuổi và những bệnh nhân mắc tiểu đường hoặc HIV/AIDS…
1.4. Vấn đề vệ sinh
Vi khuẩn và các tác nhân gây bệnh sẽ sinh sôi và phát triển mạnh mẽ nếu chúng ta không vệ sinh sạch sẽ các nguồn lây dẫn bệnh. Cụ thể, các nguồn lây dẫn bệnh là vật dụng cá nhân, tay, mũi, miệng, họng, tai… Đặc biệt, khi tai, mũi, họng bị viêm, các ổ viêm chứa vi khuẩn không được loại bỏ, vi khuẩn sẽ nhanh chóng lan rộng ra các vùng lân cận, trong đó có amidan và các hốc xoang.
1.5. Cấu trúc sinh học
Những người có cấu trúc sinh học mũi bất thường như vách ngăn mũi quá dày, bị lệch vẹo hay có gờ… đều cần cẩn trọng. Những đặc điểm này cũng làm cho dịch hô hấp trong các xoang không được lưu thông dễ dàng, dễ tắc nghẽn và ứ đọng.
2. Nhận biết bệnh qua các triệu chứng sau
Có thể nói, triệu chứng của viêm đa xoang mãn tính không khác nhiều các triệu chứng của viêm đa xoang cấp tính. Tuy nhiên, triệu chứng của bệnh ở giai đoạn mạn tính sẽ dai dẳng hơn. Ngoài ra, phụ thuộc vào vị trí xoang bị viêm mà các triệu chứng sẽ xuất hiện ở khu vực lân cận:
– Các cơn đau tức xuất hiện ở các vùng xoang như mũi, má, trán, quanh mắt;
– Các cơn đau lan ra cả răng hàm trên, họng, tai, thái dương, đầu, đỉnh đầu…
– Thường xuyên ngạt mũi, ho, sốt;
– Thi thoảng bị mất vị giác, khứu giác, suy giảm thị lực;
– Hơi thở có mùi hôi do dịch viêm tràn xuống họng;
Người bị viêm đa xoang mãn tính thường cảm thấy có các cơn đau tức xuất hiện ở các vùng xoang như mũi, má, trán, quanh mắt…
3. Các phương pháp chẩn đoán và điều trị
Khi thấy có bất cứ triệu chứng nào, người bệnh cũng nên đến cơ sở y tế càng sớm càng tốt để được tư vấn thăm khám và điều trị. Điều này giúp các triệu chứng sớm được kiểm soát, tránh chuyển biến nặng gây biến chứng.
3.1. Các phương pháp chẩn đoán viêm đa xoang mãn tính
Để chẩn đoán viêm đa xoang ở bệnh nhân, bác sĩ thường sử dụng các phương pháp:
– Chụp cộng hưởng từ (MRI) hoặc chụp cắt lớp vi tính (CT): Đây là hai phương pháp chẩn đoán bằng hình ảnh giúp bác sĩ có thể dễ dàng quan sát giải phẫu bên trong các hốc xoang. Từ đó, bác sĩ có thể đưa ra các đánh giá về dấu hiệu viêm, mức độ tích dịch hoặc phát hiện những bất thường trong các hốc xoang.
– Nội soi mũi: Ống nội soi có gắn camera được đưa qua mũi vào các hốc xoang giúp bác sĩ nhanh chóng tiếp cận và đưa ra được những chẩn đoán chính xác về bệnh. Từ đó, bác sĩ có thế tư vấn và đưa ra lộ trình điều trị thích hợp.
3.2. Các phương pháp điều trị viêm đa xoang mãn tính
Nguyên tắc quan trọng nhất trong điều trị viêm xoang và viêm đa xoang là kiểm soát triệu chứng, cải thiện chức năng xoang và loại bỏ nhiễm trùng. Tuy nhiên, tùy vào nguyên nhân gây bệnh, các bác sĩ sẽ tư vấn những phác đồ điều trị khác nhau, có thể là nội khoa hoặc ngoại khoa.
Trong đó, các phương pháp điều trị phổ biến là:
– Chăm sóc tại nhà: Bệnh nhân hãy dành nhiều thời gian nghỉ ngơi, bổ sung vitamin và các thực phẩm giúp tăng cường đề kháng. Ngoài ra, một số cách giúp làm giảm sự khó chịu mà mọi người có thể áp dụng là: Rửa mũi với nước muối sinh lý, chườm ấm, uống nhiều nước, ăn nhiều rau quả…
– Dùng thuốc đặc trị: Một số loại thuốc có thể dùng trong điều trị viêm đa xoang bao gồm: Thuốc kháng sinh, kháng histamin, kháng viêm toàn thân hoặc thuốc làm co mạch mũi giúp khí và dịch lưu thông dễ dàng… Tuy nhiên, người bệnh tuyệt đối không được tự ý dùng thuốc khi chưa có chỉ định của bác sĩ.
– Thông rửa xoang: Phương pháp này được áp dụng khi trong xoang của người bệnh có nhiều dịch mủ tích tụ;
– Liệu pháp miễn dịch: Đây là phương pháp dành cho các bệnh nhân bị viêm đa xoang do virus. Khi đó, người bệnh nên tránh xa các tác nhân gây dị ứng. Nếu là dị ứng do thời tiết thì hãy hạn chế ra ngoài vào những ngày giao mùa.
– Phẫu thuật: Đây là phương pháp điều trị ngoại khoa, giúp loại bỏ ổ nhiễm trùng trong các hốc xoang. Đồng thời, phẫu thuật còn giúp loại bỏ khối u hoặc khối polyp bên trong mũi và chỉnh lại vách ngăn mũi bị vẹo, lệch. Phương pháp này giúp lưu thông các hốc xoang và khôi phục chức năng xoang hiệu quả.
Một số loại thuốc có thể dùng trong điều trị viêm đa xoang bao gồm: Thuốc kháng sinh, kháng histamin, kháng viêm toàn thân hoặc thuốc làm co mạch mũi giúp khí và dịch lưu thông dễ dàng…
Có thể nói, viêm đa xoang mãn tính khiến cuộc sống của rất nhiều người bệnh bị ảnh hưởng. Hy vọng qua những thông tin này, mọi người sẽ biết cách nhận biết triệu chứng bệnh để kịp thời thăm khám và điều trị.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
