9 Dấu hiệu cho thấy tình trạng tăng đường huyết không được kiểm soát

Tăng glucose huyết kéo dài là biểu hiện điển hình ở người bệnh đái tháo đường không được kiểm soát hiệu quả. Sau đây là chín dấu hiệu cảnh báo lượng đường trong máu đang vượt ngưỡng an toàn, đòi hỏi người bệnh cần được đánh giá và can thiệp kịp thời:

1. Khát nhiều và tiểu nhiều (đa niệu – khát nhiều)

Đây là triệu chứng lâm sàng sớm và thường gặp của tình trạng tăng đường huyết. Khi glucose huyết tăng, thận tăng lọc và bài tiết glucose qua nước tiểu, dẫn đến mất nước thẩm thấu và gây ra khát nước liên tục. Tiểu nhiều (đa niệu) là hậu quả của sự gia tăng áp lực thẩm thấu trong ống thận. Nếu không được bù nước đầy đủ, người bệnh có thể gặp tình trạng mất nước, hạ huyết áp và chóng mặt.

2. Ăn nhiều nhưng lại sụt cân (polyphagia và giảm cân không chủ ý)

Dù người bệnh có cảm giác thèm ăn tăng nhưng vẫn có thể bị sụt cân nhanh chóng. Điều này là do cơ thể không sử dụng được glucose làm nguồn năng lượng chính, buộc phải phân giải mô mỡ và khối cơ để tạo năng lượng. Kết quả là giảm cân, yếu cơ, mệt mỏi.

3. Mệt mỏi kéo dài

Tình trạng kháng insulin hoặc thiếu hụt insulin làm giảm khả năng vận chuyển glucose vào tế bào, dẫn đến thiếu năng lượng ở cấp độ tế bào. Cùng với đó, mất nước do tiểu nhiều cũng góp phần gây mệt mỏi toàn thân kéo dài.

4. Mờ mắt, đau đầu

Tăng đường huyết làm thay đổi áp lực thẩm thấu trong dịch kính và gây phù thủy tinh thể, dẫn đến rối loạn điều tiết và nhìn mờ. Một số trường hợp còn xuất hiện đau đầu kèm theo do thay đổi áp lực nội sọ nhẹ hoặc thiếu máu não tạm thời.

5. Vết thương chậm lành

Glucose huyết cao ảnh hưởng đến quá trình vi tuần hoàn, làm giảm lượng máu đến mô tổn thương, cản trở quá trình tái tạo mô và lành thương. Ngoài ra, tăng glucose còn làm suy giảm chức năng bạch cầu trung tính, tăng nguy cơ nhiễm trùng. Các tổn thương ở bàn chân do tỳ đè có thể tiến triển thành loét bàn chân đái tháo đường, thậm chí phải cắt cụt nếu không được can thiệp sớm.

6. Dị cảm, tê bì chi (bệnh lý thần kinh đái tháo đường)

Tổn thương thần kinh ngoại biên do tăng đường huyết kéo dài gây ra cảm giác ngứa ran, tê bì hoặc đau như kim châm ở bàn tay, bàn chân. Triệu chứng thường nặng hơn vào ban đêm. Đây là biểu hiện sớm của biến chứng thần kinh mạn tính, cần được theo dõi và kiểm soát tích cực.

7. Biến đổi da (bệnh gai đen, nhiễm trùng da, khô da, phồng rộp)

• Các vết sẫm màu và dày da ở cổ, nách, bẹn... là biểu hiện của bệnh gai đen, thường liên quan đến tình trạng kháng insulin.

• Nhiễm trùng da do nấm men (Candida albicans) hay tụ cầu dễ xảy ra do môi trường glucose cao thuận lợi cho vi khuẩn/nấm phát triển.

• Các tình trạng da như khô, ngứa, nứt nẻ, phồng rộp hoặc thay đổi sắc tố cũng thường gặp ở người có tăng đường huyết kéo dài.

8. Nhiễm nấm sinh dục tái phát

Tăng glucose huyết làm tăng lượng đường trong dịch tiết sinh dục, tạo điều kiện thuận lợi cho nấm Candida phát triển. Ở nữ, nhiễm nấm sinh dục biểu hiện bằng ngứa âm đạo, khí hư bất thường, đau rát khi đi tiểu hoặc quan hệ. Nam giới không cắt bao quy đầu có nguy cơ cao bị viêm balanitis do nấm nếu không kiểm soát đường huyết tốt.

9. Viêm nướu, chảy máu chân răng (bệnh nha chu)

Glucose trong nước bọt cao tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn phát triển, hình thành mảng bám gây viêm nướu. Bệnh nha chu tiến triển có thể gây tụt lợi, loét nướu, tiêu xương ổ răng và mất răng. Ngoài ra, nhiễm trùng nha chu còn làm tăng phản ứng viêm hệ thống và gây khó khăn trong kiểm soát đường huyết.

Khuyến nghị

Người bệnh có bất kỳ dấu hiệu nào nêu trên nên được đánh giá chuyên sâu bởi bác sĩ nội tiết hoặc chuyên khoa chuyển hóa. Kiểm soát glucose huyết chặt chẽ, kết hợp chế độ ăn uống lành mạnh, vận động thể lực hợp lý và tuân thủ điều trị sẽ giúp ngăn ngừa và làm chậm tiến triển các biến chứng nguy hiểm của bệnh đái tháo đường.