Bệnh cường giáp là gì?

Cường giáp là gì?

Cường giáp là tình trạng tuyến giáp hoạt động quá mức, đặc trưng bởi tình trạng sản xuất quá nhiều hormone thyroxine. Cường giáp có thể đẩy nhanh quá trình trao đổi chất của cơ thể, gây giảm cân không chủ ý và tim đập nhanh hoặc không đều. Cường giáp có thể trở nên nghiêm trọng nếu chúng ta không để tâm đến và bỏ qua chúng, song hầu hết mọi người đều có phản ứng tốt khi được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Các triệu chứng

Cường giáp có thể có các triệu chứng tương tự với các vấn đề sức khỏe khác, và điều này khiến chẩn đoán trở nên khó khăn. Tình trạng cũng có thể gây ra nhiều dấu hiệu và triệu chứng khác nhau bao gồm:

Giảm cân không chủ ý, ngay cả khi cảm giác thèm ăn và lượng thức ăn hàng ngày giữ nguyên hoặc tăng lên
Nhịp tim nhanh - thường hơn 100 nhịp một phút
Nhịp tim không đều (loạn nhịp tim)
Tim đập mạnh (đánh trống ngực)
Tăng khẩu vị
Lo lắng, lo âu và cáu kỉnh
Run - thường là run nhẹ ở bàn tay và ngón tay
Đổ mồ hôi
Những thay đổi chu kỳ kinh nguyệt
Tăng nhạy cảm với nhiệt độ
Thay đổi thói quen đại tiện, đặc biệt là đại tiện thường xuyên hơn
Tuyến giáp vùng cổ lớn hơn (bướu cổ), có thể xuất hiện như một khối sưng ở cổ
Mệt mỏi, yếu cơ
Khó ngủ
Da mỏng
Tóc mỏng, dễ gãy

Người lớn tuổi có nhiều khả năng không có các dấu hiệu hoặc triệu chứng hay các biểu hiện tế nhị, chẳng hạn như nhịp tim tăng, không điều hòa nhiệt và có xu hướng mệt mỏi trong các hoạt động bình thường.

Nếu phát hiện ra tình trạng sụt cân không rõ nguyên nhân, tim đập nhanh, đổ mồ hôi bất thường, sưng tấy ở cổ hoặc các dấu hiệu và triệu chứng khác liên quan đến cường giáp, hãy đến cơ sở y tế chuyên khoa càng sớm càng tốt. Điều quan trọng là cần phải mô tả đầy đủ những thay đổi, vì nhiều dấu hiệu và triệu chứng của cường giáp có thể liên quan đến một số bệnh lý khác tiềm ẩn.

Nguyên nhân

Cường giáp có thể do một số bệnh lý, bao gồm bệnh Graves, bệnh Plummer và viêm tuyến giáp.

Tuyến giáp là một tuyến nhỏ, hình con bướm ở vùng cổ, ngay dưới yết hầu. Tuyến giáp có ảnh hưởng vô cùng lớn đến sức khỏe. Mọi khía cạnh của quá trình trao đổi chất của bạn cơ thể được điều chỉnh bởi hormone tuyến giáp.

Tuyến giáp sản xuất hai hormone chính, thyroxine (T4) và triiodothyronine (T3), ảnh hưởng đến mọi tế bào trong cơ thể. Chúng duy trì tốc độ cơ thể sử dụng chất béo và carbohydrate, giúp kiểm soát nhiệt độ cơ thể, ảnh hưởng đến nhịp tim và giúp điều chỉnh việc sản xuất protein. Tuyến giáp cũng sản xuất một loại hormone giúp điều chỉnh lượng canxi trong máu (calcitonin).

Lý do sản xuất quá nhiều thyroxine (T4)

Bình thường, tuyến giáp tiết ra lượng hormone T4 ở mức phù hợp, nhưng đôi khi nó tạo ra quá nhiều. Điều này có thể xảy ra vì một số lý do bao gồm:

Bệnh Graves. Bệnh Graves là một rối loạn tự miễn dịch, trong đó các kháng thể do hệ thống miễn dịch của cơ thể tạo ra sẽ kích thích tuyến giáp sản xuất quá nhiều T4. Đây là nguyên nhân phổ biến nhất của cường giáp.
Tăng chức năng tuyến giáp (u tuyến độc, bướu cổ đa nhân độc hoặc bệnh Plummer). Dạng cường giáp này xảy ra khi một hoặc nhiều u tuyến giáp sản xuất quá nhiều T4. U tuyến là một phần của tuyến đã tự tách ra khỏi phần còn lại, tạo thành các cục u không phải ung thư (lành tính) có thể gây ra sự phình to của tuyến giáp.
Viêm tuyến giáp. Đôi khi tuyến giáp có thể bị viêm sau khi mang thai, do tình trạng tự miễn dịch hoặc không rõ lý do. Tình trạng viêm có thể khiến lượng hormone tuyến giáp dư thừa được lưu trữ trong tuyến và bị rò rỉ vào máu. Một số loại viêm tuyến giáp có thể gây đau, trong khi những loại khác không gây đau.

Các yếu tố nguy cơ của cường giáp

Tiền sử gia đình, đặc biệt là bệnh Graves
Giới tính nữ
Tiền sử bản thân mắc một số bệnh mạn tính, chẳng hạn như bệnh tiểu đường type-1, thiếu máu ác tính và suy tuyến thượng thận nguyên phát

Biến chứng của cường giáp

Cường giáp có thể dẫn đến một số biến chứng:

Vấn đề về tim mạch. Một số biến chứng nghiêm trọng nhất của cường giáp có liên quan đến tim. Chúng bao gồm nhịp tim nhanh, rối loạn nhịp tim được gọi là rung nhĩ làm tăng nguy cơ đột quỵ và suy tim sung huyết (tình trạng tim của bạn không thể lưu thông đủ máu để đáp ứng nhu cầu của cơ thể).
Giòn xương. Cường giáp không được điều trị cũng có thể dẫn đến tình trạng xương yếu và giòn (loãng xương). Sức mạnh của xương phụ thuộc một phần vào lượng canxi và các khoáng chất trong xương. Quá nhiều hormone tuyến giáp làm cản trở khả năng kết hợp canxi vào xương và có thể gây loãng xương, giòn xương.
Những vấn đề về mắt. Những người mắc phải bệnh Graves có thể tiến triển các vấn đề về mắt, bao gồm mắt lồi, đỏ hoặc sưng, nhạy cảm với ánh sáng, nhìn mờ hoặc nhìn đôi. Các vấn đề về mắt nghiêm trọng không được điều trị có thể dẫn đến mất thị lực.
Da đỏ, sưng tấy. Trong một số trường hợp hiếm hoi, những người bị bệnh Graves phát triển bệnh da Graves. Điều này ảnh hưởng đến da, gây đỏ và sưng, thường ở ống chân và bàn chân.
Nhiễm độc tuyến giáp. Cường giáp cũng khiến người mắc bệnh có nguy cơ bị khủng hoảng nhiễm độc tuyến giáp - sự gia tăng đột ngột các triệu chứng và dẫn đến sốt, mạch nhanh, thậm chí là mê sảng.

Tổng kết

Cường giáp là một tình trạng rối loạn hormone tuyến giáp, có nhiều biểu hiện lâm sàng và gây ra các rối loạn chuyển hóa tác động đến toàn bộ cơ thể. Cường giáp có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời, do vậy khi gặp các dấu hiệu cảnh báo bệnh cường giáp, người bệnh cần đến cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị kịp thời.

Nguồn: Viện y học ứng dụng Việt Nam - Theo Mayoclinic

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP