Cảnh giác với các biến chứng khi sử dụng kính áp tròng

Kính áp tròng là một phương tiện hỗ trợ thị lực hiệu quả và thuận tiện, tuy nhiên việc sử dụng không đúng cách có thể gây ra nhiều vấn đề nghiêm trọng cho mắt. Người sử dụng cần được hướng dẫn và tuân thủ nghiêm ngặt các nguyên tắc về vệ sinh và thời gian đeo kính.

I. Các dấu hiệu cảnh báo tổn thương mắt do kính áp tròng

Người đeo kính áp tròng cần lưu ý các triệu chứng sau và ngưng sử dụng kính, đồng thời đến khám bác sĩ chuyên khoa mắt khi xuất hiện bất kỳ dấu hiệu nào:

• Mờ mắt

• Nóng rát, ngứa, châm chích hoặc cảm giác đau trong mắt

• Tăng tiết nước mắt hoặc dịch tiết bất thường

• Cảm giác có dị vật (như cát hoặc sạn) trong mắt

• Nhạy cảm với ánh sáng (photophobia)

• Mắt đỏ

• Giảm thị lực

II. Các biến chứng thường gặp

1. Nhiễm trùng mắt (Infectious keratitis)

Phần lớn các trường hợp viêm nhiễm liên quan đến kính áp tròng là do vi khuẩn, nhưng cũng có thể do nấm hoặc amip (Acanthamoeba). Tình trạng viêm giác mạc có thể tiến triển nhanh, gây sẹo giác mạc vĩnh viễn và mất thị lực nếu không được điều trị kịp thời.

• Điều trị: Thuốc nhỏ mắt kháng sinh, kháng nấm hoặc kháng amip tùy theo nguyên nhân; trường hợp nặng có thể cần điều trị kéo dài hoặc phẫu thuật ghép giác mạc.

2. Thiếu oxy giác mạc (Corneal hypoxia)

Giác mạc là mô không có mạch máu, nhận oxy chủ yếu từ không khí. Việc đeo kính áp tròng liên tục, đặc biệt khi ngủ, có thể làm giảm lượng oxy đến giác mạc, dẫn đến phù giác mạc, mờ mắt, thậm chí loét giác mạc.

• Khuyến nghị: Không đeo kính trong khi ngủ, hạn chế thời gian sử dụng liên tục và chọn loại kính có độ thấm oxy cao.

3. Viêm kết mạc nhú khổng lồ (Giant Papillary Conjunctivitis – GPC)

Đây là một dạng viêm kết mạc mạn tính liên quan đến việc tiếp xúc lâu dài với kính áp tròng, gây ngứa, kích ứng, đỏ mắt và giảm khả năng dung nạp kính.

• Điều trị: Ngưng sử dụng kính áp tròng tạm thời, sử dụng thuốc chống viêm (như steroid nhỏ mắt), thay đổi loại kính hoặc dung dịch chăm sóc.

4. Khô mắt (Dry Eye Syndrome)

Kính áp tròng có thể ảnh hưởng đến sự ổn định của màng phim nước mắt, dẫn đến khô, rát, chảy nước mắt phản xạ.

• Hướng xử trí: Sử dụng nước mắt nhân tạo không chứa chất bảo quản, đảm bảo sản phẩm an toàn cho kính áp tròng. Nếu triệu chứng kéo dài, cần khám chuyên khoa mắt.

5. Trầy xước giác mạc (Corneal abrasion)

Có thể xảy ra do thao tác không đúng khi đeo/tháo kính, kính bị nhiễm bẩn hoặc vật lạ dính trên bề mặt kính.

• Triệu chứng: Đau mắt, chảy nước mắt, đỏ mắt, cảm giác dị vật.

• Xử trí: Ngưng đeo kính và đến cơ sở y tế; tổn thương giác mạc nhẹ có thể hồi phục sau vài ngày, nhưng nếu không được điều trị có thể dẫn đến nhiễm trùng thứ phát.

6. Phản ứng dị ứng

Một số người có thể bị dị ứng với dung dịch ngâm, chất khử trùng, hoặc vật liệu làm kính áp tròng, gây đỏ, ngứa và chảy nước mắt.

• Xử trí: Đổi sang loại dung dịch không gây dị ứng, sử dụng kính dùng một lần hoặc lựa chọn vật liệu kính khác phù hợp.

III. Hướng dẫn sử dụng kính áp tròng an toàn

Để giảm thiểu nguy cơ biến chứng, người sử dụng cần tuân thủ các nguyên tắc sau:

1. Chọn kính phù hợp

• Kính phải được đo và kê đơn bởi bác sĩ nhãn khoa để phù hợp với hình dạng giác mạc và nhu cầu thị lực.

• Tránh tự ý sử dụng kính không rõ nguồn gốc, không có nhãn hiệu uy tín.

2. Vệ sinh và bảo quản đúng cách

• Rửa tay sạch bằng xà phòng và lau khô hoàn toàn trước khi thao tác với kính.

• Sử dụng dung dịch vệ sinh theo đúng hướng dẫn, không dùng lại dung dịch cũ.

• Không rửa kính bằng nước máy hoặc nước lọc.

• Không ngủ, tắm hoặc bơi khi đang đeo kính áp tròng.

• Thay kính theo thời hạn sử dụng (hằng ngày, hằng tháng, tùy loại).

• Thay hộp đựng kính 3 tháng/lần hoặc khi có dấu hiệu nhiễm bẩn.

IV. Kết luận

Việc sử dụng kính áp tròng mang lại sự tiện lợi nhưng cũng tiềm ẩn nguy cơ biến chứng nếu không được sử dụng và vệ sinh đúng cách. Người dùng cần được khám mắt định kỳ, được tư vấn cá nhân hóa về loại kính và dung dịch chăm sóc phù hợp. Khi có bất kỳ triệu chứng bất thường nào, ngưng sử dụng kính và đến khám chuyên khoa ngay để ngăn ngừa tổn thương thị lực lâu dài.