Chứng đau đầu gối khi leo cầu thang

I. Tổng quan

Chứng đau đầu gối khi leo cầu thang là triệu chứng thường gặp, do nhiều nguyên nhân khác nhau. Hai nguyên nhân phổ biến nhất gồm nhuyễn sụn bánh chè và viêm khớp. Ngoài ra, chấn thương dây chẳng và hội chứng đau xương bánh chè cũng đóng vai trò quan trọng.

II. Nguyên nhân thường gặp

1. Nhuyễn sụn bánh chè (Chondromalacia patella)

• Xảy ra khi lớp sụn ở mặt sau xương bánh chè bị mềm và phá vỡ.

• Tăng ma sát giữa xương bánh chè và rãnh xương đùi khi gập duỗi đầu gối.

• Triệu chứng: đau âm ỉ, đau sau xương bánh chè, tăng khi leo cầu thang, ngồi xổm hoặc ngồi lâu.

• Yếu tố nguy cơ: thừa cân, thiếu cơ bắp, vận động lặp lại, chấn thương trước đó.

2. Viêm xương khớp (Osteoarthritis)

• Thoái hoá sụn khớp, giảm khoảng cách giữa các xương trong khớp.

• Triệu chứng: đau, cứng khớp, sưng tấy, hạn chế vận động.

• Gặp nhiều ở người trung niên, cao tuổi.

• Yếu tố nguy cơ: thừa cân, tiền sử chấn thương, phụ nữ, di truyền.

3. Chấn thương dây chẳng

• Gồm 4 dây chẳng chính: chéo trước, chéo sau, bên trong, bên ngoài.

• Do xoắn, va chạm, tai nạn.

• Triệu chứng: đau sau chấn thương, sưng, có tiếng "bốp", đầu gối không vững.

4. Hội chứng đau xương bánh chè (Patellofemoral pain syndrome)

• Đau khi gập đầu gối lâu, đau khi vận động, có tiếng lách cách.

• Do sử dụng đầu gối quá mức, chỉnh hình xương bánh chè, cơ đùi yếu, gân cứng.

III. Chẩn đoán

• Khám lâm sàng: tiền sử, tính chất cơn đau, khả năng vận động.

• Cận lâm sàng:

  • X-quang: đánh giá khoảng cách khớp, hình thái xương

  • MRI: nhuyễn sụn, chấn thương dây chẳng

  • Siêu âm: đánh giá dây chẳng và phần mềm

IV. Điều trị

1. Nhuyễn sụn bánh chè

• Nghỉ ngơi, giảm vận động lặp lại

• Vật lý trị liệu: tăng cường cơ đùi

• Chườm lạnh, NSAIDs, giảm cân

2. Viêm xương khớp

• Giảm đau: NSAIDs, chườm đá, băng ép

• Vận động nhẹ: đi bộ, đạp xe cố định

• Vật lý trị liệu, chỉnh hình bên trong giày

• Phẫu thuật thay khớp nếu không đ\u1eap ứng

3. Chấn thương dây chẳng

• RICE: nghỉ ngơi, chườm đá, băng ép, nâng cao

• NSAIDs, vật lý trị liệu, đeo nệp

• Phẫu thuật nếu rách toàn phần

4. Hội chứng đau xương bánh chè

• Nghỉ ngơi, NSAIDs, chườm đá

• Vật lý trị liệu: cường cơ đùi, giãn gân

• Sử dụng giá đỡ, băng ép

V. Phòng ngừa

• Giảm cân đối với người thừa cân

• Đi giày đúng cỡ

• Khởi động trước khi vận động

• Tăng cường cơ đùi, gân kheo, cơ khép

• Tránh vận động quá sức hoặc sai kỹ thuật