Đau họng sau khi sử dụng rượu: Cơ chế, yếu tố nguy cơ và biện pháp xử trí

Đau họng sau khi uống rượu là triệu chứng phổ biến, đặc biệt sau khi tiêu thụ lượng lớn đồ uống có cồn. Tình trạng này có thể xuất phát từ nhiều cơ chế sinh lý khác nhau, bao gồm mất nước, kích ứng niêm mạc, suy giảm miễn dịch, hoặc do nhiễm trùng đường hô hấp đồng thời.

1. Nguyên nhân đau họng sau khi uống rượu

a. Mất nước

Rượu là một chất lợi tiểu, làm tăng bài tiết nước tiểu và dẫn đến mất nước toàn thân. Khi mất nước, niêm mạc hầu họng trở nên khô, dễ kích ứng và gây cảm giác đau rát.

b. Kích ứng do acid và rượu

Rượu có thể gây viêm và kích ứng niêm mạc dạ dày, dẫn đến buồn nôn, nôn. Sự trào ngược acid và ethanol lên thực quản và hầu họng làm tổn thương niêm mạc vùng này, gây đau hoặc nóng rát họng.

c. Suy giảm miễn dịch tạm thời

Việc tiêu thụ rượu ảnh hưởng đến chức năng của tế bào miễn dịch (neutrophil, lymphocyte), làm giảm khả năng đề kháng với vi khuẩn và virus, từ đó tăng nguy cơ mắc các bệnh viêm nhiễm đường hô hấp như cảm lạnh, viêm họng, cúm.

d. Các yếu tố phối hợp

• Nói to hoặc la hét trong môi trường ồn ào làm căng dây thanh âm.

• Tiếp xúc với khói thuốc lá hoặc không khí khô.

• Sử dụng đồ uống có gas hoặc rượu nồng độ cao, làm tăng cảm giác kích ứng niêm mạc.

2. Biện pháp phòng ngừa đau họng sau khi sử dụng rượu

a. Duy trì đủ nước

Uống nước đầy đủ trước, trong và sau khi sử dụng rượu giúp hạn chế mất nước và làm dịu niêm mạc đường hô hấp trên.

b. Hạn chế tiêu thụ rượu mạnh và có gas

Các loại rượu chứa nhiều congener như bourbon, brandy, hoặc rượu vang sủi có thể làm trầm trọng cảm giác nôn nao và đau họng. Đồ uống có gas cũng làm tăng kích ứng cơ học tại vùng hầu họng.

c. Kiểm soát giọng nói

Tránh nói to trong thời gian dài, đặc biệt tại môi trường nhiều tiếng ồn như quán bar hoặc buổi tiệc đông người. Nói to gây căng dây thanh và viêm thanh quản tạm thời.

d. Tránh khói thuốc và không khí khô

Hạn chế tiếp xúc với khói thuốc lá và đảm bảo không gian có độ ẩm phù hợp để tránh khô họng.

3. Biện pháp xử trí khi đau họng sau uống rượu

a. Nghỉ ngơi đầy đủ

Giấc ngủ hỗ trợ phục hồi hệ miễn dịch và giúp cơ thể tự chữa lành tổn thương niêm mạc. Tránh tiếp tục sử dụng rượu để đảm bảo chất lượng giấc ngủ.

b. Bù nước và điện giải

Uống nhiều nước, ưu tiên nước ấm, hoặc sử dụng trà thảo dược có mật ong, chanh. Tránh đồ uống chứa caffeine và cồn vì chúng có thể làm trầm trọng tình trạng mất nước.

c. Sử dụng viên ngậm giảm đau họng

Viên ngậm chứa các hoạt chất như menthol, benzocaine hoặc dichlorobenzyl alcohol có thể giúp giảm cảm giác đau và khô họng. Hiệu quả giảm triệu chứng đã được chứng minh trong các thử nghiệm ngẫu nhiên có đối chứng.

d. Tăng độ ẩm không khí

Sử dụng máy tạo ẩm hoặc xông hơi nhẹ để tăng độ ẩm không khí, cải thiện tình trạng khô họng, đặc biệt trong môi trường điều hòa hoặc thời tiết hanh khô.

e. Thăm khám y tế khi cần thiết

Cần đến cơ sở y tế nếu đau họng kèm theo sốt cao, khó nuốt, khó thở, nôn ói kéo dài hoặc các triệu chứng nghi ngờ nhiễm khuẩn (viêm họng mủ, cúm, viêm amidan...). Bác sĩ có thể chỉ định thuốc giảm đau, kháng viêm hoặc thuốc đặc trị nếu cần thiết.

4. Kết luận

Đau họng sau khi uống rượu có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau như mất nước, trào ngược acid, viêm nhiễm hoặc kích ứng cơ học. Việc uống nước đầy đủ, hạn chế rượu mạnh và biết kiểm soát giọng nói có thể giúp phòng ngừa hiệu quả. Trong trường hợp đau họng kéo dài hoặc kèm triệu chứng toàn thân, cần được thăm khám sớm để xác định nguyên nhân và có biện pháp điều trị phù hợp.