Đau vùng háng: Nguyên nhân, biểu hiện và hướng xử trí y khoa

1. Khái niệm

Đau vùng háng (groin pain) là tình trạng đau xuất hiện ở khu vực chuyển tiếp giữa bụng dưới và mặt trong phía trên của đùi. Đây là một triệu chứng phổ biến, đặc biệt ở nhóm thường xuyên hoạt động thể lực, như vận động viên, nhưng cũng có thể gặp ở cả nam và nữ giới với nhiều nguyên nhân khác nhau.

2. Nguyên nhân

2.1. Nguyên nhân cơ học và chấn thương

• Căng cơ, giãn dây chằng hoặc gân: Thường gặp trong các môn thể thao đòi hỏi xoay hông đột ngột hoặc chuyển hướng nhanh (bóng đá, khúc côn cầu, bóng rổ…).

• Chấn thương do va đập trực tiếp

• Bong gân, rách cơ: Đặc biệt ở cơ khép đùi, cơ thắt lưng – chậu.

2.2. Các nguyên nhân bệnh lý khác

• Thoát vị bẹn (inguinal hernia)

• Viêm mào tinh hoàn, viêm tinh hoàn

• Xoắn tinh hoàn (testicular torsion) – trường hợp cấp cứu ngoại khoa

• Tràn dịch màng tinh hoàn

• Sỏi thận: Có thể gây đau lan xuống vùng háng

• Viêm đường tiết niệu dưới (UTI)

• Viêm xương khớp hoặc viêm bao hoạt dịch khớp háng

• Dây thần kinh bị chèn ép (thường do hội chứng cơ hình lê, thoát vị đĩa đệm)

• Giãn tĩnh mạch thừng tinh

• U nang mào tinh, u tinh hoàn

• Quai bị (viêm tuyến mang tai kèm viêm tinh hoàn ở nam trưởng thành)

• Hoại tử vô khuẩn chỏm xương đùi (avascular necrosis)

• Khối u ở vùng chậu hoặc bìu

• Sưng hạch bạch huyết vùng bẹn

3. Phân biệt đau háng và đau tinh hoàn

Mặc dù là hai vị trí giải phẫu khác nhau, tuy nhiên đau tinh hoàn có thể lan tỏa lên vùng bẹn hoặc ngược lại, khiến người bệnh khó phân định. Cần khai thác kỹ triệu chứng và thăm khám để xác định nguyên nhân chính xác.

4. Khi nào cần thăm khám y tế khẩn cấp?

Người bệnh cần đến ngay cơ sở y tế nếu xuất hiện một trong các dấu hiệu sau:

• Đau dữ dội vùng háng kèm theo đau bụng, lưng hoặc ngực

• Đau tinh hoàn đột ngột, dữ dội

• Sưng đau tinh hoàn đi kèm sốt, ớn lạnh, buồn nôn, nôn hoặc tiểu ra máu

• Phát hiện khối u, sưng tấy bất thường vùng tinh hoàn hoặc bìu

• Đau không cải thiện sau vài ngày tự điều trị

• Tiểu ra máu

• Đau dọc hạ sườn lan xuống háng và tinh hoàn

5. Hướng xử trí

5.1. Tại nhà (với nguyên nhân cơ học, chấn thương nhẹ)

• Nghỉ ngơi, hạn chế vận động vùng háng

• Chườm lạnh vùng đau 20–30 phút, lặp lại 2–4 lần/ngày

• Dùng thuốc giảm đau không kê đơn như paracetamol hoặc ibuprofen

• Tránh vận động thể lực cho đến khi triệu chứng cải thiện hoàn toàn

5.2. Tại cơ sở y tế

• Khám lâm sàng chuyên khoa tiết niệu hoặc chấn thương chỉnh hình

• Siêu âm vùng bìu – bẹn, X-quang hoặc cộng hưởng từ (MRI) khi cần thiết

• Xét nghiệm nước tiểu, đánh giá chỉ điểm viêm, hoặc cận lâm sàng khác để xác định nguyên nhân

Việc điều trị đặc hiệu phụ thuộc vào nguyên nhân cụ thể. Một số tình trạng như xoắn tinh hoàn, thoát vị bẹn nghẹt, viêm mào tinh hoàn mủ hóa… cần can thiệp ngoại khoa hoặc điều trị nội khoa tích cực.

6. Kết luận

Đau vùng háng là một triệu chứng đa nguyên nhân, có thể bắt nguồn từ các rối loạn cơ học do vận động hoặc các bệnh lý tiết niệu – sinh dục – cơ xương khớp – thần kinh. Trong đa số trường hợp, nếu do chấn thương nhẹ, người bệnh có thể tự chăm sóc tại nhà. Tuy nhiên, đau vùng háng cũng có thể là dấu hiệu của các tình trạng nguy hiểm, đòi hỏi chẩn đoán và xử trí y tế kịp thời. Việc thăm khám sớm giúp phát hiện nguyên nhân chính xác và điều trị hiệu quả, phòng ngừa biến chứng kéo dài.