Mí mắt sưng: Đặc điểm, nguyên nhân, chẩn đoán và phương pháp điều trị

1. Giới Thiệu

Mí mắt là một cấu trúc mô da phức tạp, bao gồm nhiều thành phần chức năng như lông mi, tuyến lệ, tuyến mồ hôi và tuyến bã nhờn. Các mô này có thể bị phản ứng viêm dẫn đến hiện tượng sưng mí mắt. Sưng mí mắt thường là biểu hiện của một triệu chứng, không phải là bệnh lý riêng biệt.

Da mí mắt có độ dày dưới 1 mm, tuy nhiên với tính chất mô lỏng lẻo và co giãn cao, tình trạng sưng tấy có thể diễn biến rõ rệt.

2. Nguyên Nhân và Các Tình Trạng Liên Quan

Sưng mí mắt có thể phát sinh do nhiều nguyên nhân, bao gồm:

• Dị ứng (allergic conjunctivitis hoặc viêm da quanh mắt do dị ứng)

• Tắc tuyến dầu mí mắt (chắp, chalazion)

• Nhiễm trùng mí mắt (lẹo mắt, hordeolum)

• Viêm tổ chức quanh hốc mắt (cellulitis orbital)

• Viêm bờ mi (blepharitis)

• Viêm kết mạc (đỏ mắt, conjunctivitis)

• Nhiễm zona thần kinh (herpes zoster ophthalmicus)

• Bệnh lý tuyến giáp, ví dụ bệnh Graves

Tùy theo nguyên nhân, sưng mí mắt có thể xuất hiện ở một hoặc cả hai bên. Phần lớn các trường hợp không nghiêm trọng, tuy nhiên việc duy trì vệ sinh và chăm sóc mắt đúng cách là cần thiết để tránh tiến triển nặng.

3. Đánh Giá và Điều Trị

3.1 Đánh Giá Lâm Sàng

Chẩn đoán nguyên nhân sưng mí mắt dựa trên khai thác triệu chứng, tiền sử bệnh và khám mắt kỹ lưỡng.

3.2 Điều Trị Căn Nguyên

• Trong trường hợp nhiễm trùng, các thuốc nhỏ mắt hoặc thuốc mỡ chứa kháng sinh được chỉ định để điều trị tại chỗ.

• Nếu điều trị tại chỗ không đạt hiệu quả, bác sĩ có thể kê thêm thuốc kháng sinh hoặc corticosteroid đường uống.

3.3 Biện Pháp Hỗ Trợ Tại Nhà

• Chườm ấm: Ngâm khăn sạch vào nước ấm, vắt bớt và áp lên vùng mí mắt trong 15 phút, 2 lần/ngày, giúp làm lỏng dịch tiết và thông thoáng tuyến dầu.

• Vệ sinh mí mắt: Sau khi chườm ấm, dùng tăm bông hoặc khăn mềm thấm dung dịch dầu gội pha loãng dành cho trẻ em hoặc dung dịch nước muối sinh lý để làm sạch mí mắt, loại bỏ dịch tiết và vảy bám.

• Nghỉ ngơi mắt: Tránh trang điểm mắt và không đeo kính áp tròng trong giai đoạn sưng.

• Thuốc nhỏ mắt: Sử dụng thuốc nhỏ mắt nhân tạo để giữ ẩm và thuốc nhỏ kháng histamine nếu sưng do dị ứng.

4. Khi Nào Cần Thăm Khám Bác Sĩ?

Sưng mí mắt thường tự cải thiện trong vòng 24-48 giờ. Nếu triệu chứng không giảm hoặc tiến triển nặng, cần liên hệ bác sĩ chuyên khoa mắt để được thăm khám và xử trí phù hợp.

5. Sưng Mí Mắt Ở Trẻ Em

Trẻ em có thể bị sưng mí mắt do các nguyên nhân tương tự người lớn hoặc do các yếu tố đặc thù như:

• Dụi mắt liên tục do kích ứng

• Côn trùng cắn vùng quanh mắt gây phản ứng viêm

• Viêm da tiếp xúc do tiếp xúc với chất kích thích như cây thường xuân độc, hóa chất tẩy rửa

Biện Pháp Hỗ Trợ

• Chườm lạnh: Dùng khăn sạch bọc đá lạnh, áp lên mắt trong 15-20 phút giúp giảm sưng và đau.

• Thuốc kháng dị ứng: Sử dụng thuốc kháng histamine an toàn theo hướng dẫn bác sĩ (ví dụ Benadryl mỗi 6 giờ).

• Thuốc nhỏ mắt co mạch: Có thể dùng thuốc nhỏ mắt co mạch như tetrahydrozoline để giảm đỏ, liều dùng 1 giọt mỗi 8-12 giờ trong 1-2 ngày.

6. Triệu Chứng Cần Tìm Kiếm Chăm Sóc Y Tế Khẩn Cấp

Cần đưa trẻ hoặc người bệnh đến khám hoặc gọi cấp cứu nếu có:

• Sụp mí mắt

• Sốt cao không giảm

• Nhạy cảm ánh sáng, nhìn thấy đèn nhấp nháy hoặc hình ảnh méo mó

• Mất thị lực hoặc nhìn đôi

• Đỏ mắt nghiêm trọng kèm viêm, cảm giác nóng

• Sưng nặng, mắt không thể mở hoặc gần như nhắm lại hoàn toàn

Kết luận: Sưng mí mắt là triệu chứng phổ biến với nhiều nguyên nhân khác nhau. Việc xác định nguyên nhân chính xác và xử trí kịp thời giúp giảm thiểu biến chứng và bảo vệ chức năng thị giác.