Phân màu vàng: Nguyên nhân và các điều cần lưu ý

Màu sắc của phân có thể phản ánh sức khỏe đường tiêu hóa và sự chuyển hóa của các chất trong cơ thể. Màu vàng trong phân thường liên quan đến sự phân hủy của bilirubin, một sản phẩm phụ của hồng cầu, và các yếu tố như chế độ ăn uống và tình trạng sức khỏe. Mặc dù sự thay đổi màu sắc của phân là một hiện tượng bình thường, nhưng khi phân màu vàng kéo dài hoặc đi kèm với các triệu chứng khác, có thể là dấu hiệu của một số bệnh lý tiềm ẩn.

Nguyên nhân gây phân màu vàng

1. Rối loạn tại gan và túi mật

Các bệnh lý về gan như xơ gan và viêm gan có thể làm giảm khả năng sản xuất và tiết mật, chất cần thiết để tiêu hóa thức ăn và hấp thu các chất dinh dưỡng. Nếu mật không được bài tiết đầy đủ vào ruột, có thể dẫn đến tình trạng phân màu vàng. Bệnh sỏi mật cũng có thể làm giảm lưu lượng mật, gây đau và thay đổi màu sắc phân.

2. Bệnh lý liên quan đến tuyến tụy

Các bệnh lý như viêm tụy mãn tính, ung thư tuyến tụy, tắc nghẽn ống tụy hoặc xơ nang có thể gây phân màu vàng do sự thiếu hụt enzyme tiêu hóa chất béo trong cơ thể. Khi enzyme không đủ để tiêu hóa chất béo, chất béo không được hấp thu hoàn toàn và sẽ làm cho phân có màu vàng, nhầy, nổi hoặc có bọt.

3. Bệnh celiac

Bệnh celiac là một rối loạn tự miễn ảnh hưởng đến ruột non khi cơ thể phản ứng với gluten (một loại protein có trong lúa mì, lúa mạch đen và lúa mạch). Khi người bệnh ăn phải gluten, hệ miễn dịch sẽ tấn công và làm hỏng các mô trong ruột, dẫn đến khó hấp thu chất dinh dưỡng. Bệnh celiac có thể gây tiêu chảy, táo bón, buồn nôn và đầy hơi, cùng với phân vàng. Mặc dù không có cách chữa trị hoàn toàn, nhưng việc loại bỏ gluten khỏi chế độ ăn có thể giúp cải thiện triệu chứng.

4. Hội chứng Gilbert

Hội chứng Gilbert là một rối loạn gan di truyền, gây tăng bilirubin trong máu dẫn đến vàng da nhẹ. Hội chứng này ảnh hưởng đến khoảng 3-7% dân số và thường không yêu cầu điều trị vì các triệu chứng thường nhẹ và không gây hại nghiêm trọng.

5. Nhiễm giardia

Nhiễm giardia, do ký sinh trùng giardia gây ra, có thể dẫn đến tiêu chảy có mùi hôi và phân màu vàng. Tình trạng này xảy ra do ăn hoặc uống phải thực phẩm hoặc nước bị nhiễm ký sinh trùng. Các triệu chứng khác của bệnh giardia bao gồm đau bụng, buồn nôn và sốt nhẹ. Mặc dù tình trạng này thường tự khỏi, một số trường hợp có thể cần điều trị bằng thuốc kháng sinh.

Biến chứng của phân màu vàng

Khi phân có màu vàng và không được điều trị, một số biến chứng có thể phát sinh, bao gồm:

• Thiếu máu

• Mất nước

• Suy dinh dưỡng

• Phát triển chậm ở trẻ em

• Tăng nguy cơ ung thư hoặc nhiễm trùng

Các triệu chứng đi kèm có thể bao gồm tiêu chảy, buồn nôn, đau bụng, khó tiêu và đầy hơi. Các biến chứng nghiêm trọng hơn có thể là vàng da, sốt, mệt mỏi, ngứa da và đau xương hoặc khớp.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Mặc dù thay đổi chế độ ăn uống có thể gây ra phân màu vàng, nếu tình trạng này kéo dài trong vài ngày hoặc đi kèm với các triệu chứng nghiêm trọng khác, bạn nên tìm kiếm sự tư vấn y tế. Các triệu chứng cảnh báo cần được khám xét bao gồm:

• Bất tỉnh hoặc lú lẫn

• Sốt và nôn mửa

• Đau bụng dữ dội

• Khó thở hoặc tức ngực

• Phân nhầy

• Đi tiểu ít

Kết luận

Phân màu vàng có thể là dấu hiệu của nhiều bệnh lý khác nhau, từ các rối loạn tiêu hóa đến các bệnh lý về gan, túi mật, tuyến tụy và bệnh celiac. Dù thay đổi màu phân có thể là điều bình thường, nếu tình trạng này kéo dài hoặc đi kèm với các triệu chứng khác, bạn cần đi khám bác sĩ để xác định nguyên nhân chính xác và được điều trị kịp thời. Sự can thiệp y tế sớm sẽ giúp bạn cải thiện tình trạng sức khỏe và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm.