Phẫu thuật cắt tầng sinh môn (episiotomy)

Phẫu thuật cắt tầng sinh môn (episiotomy) là một thủ thuật được thực hiện trong giai đoạn sổ thai nhằm mở rộng âm đạo, tạo điều kiện thuận lợi cho thai nhi được sinh ra, đồng thời hạn chế các tổn thương không kiểm soát tại vùng đáy chậu. Mặc dù không phải là chỉ định thường quy trong sản khoa hiện đại, thủ thuật này vẫn cần thiết trong một số tình huống đặc biệt để đảm bảo an toàn cho cả mẹ và thai nhi.

Định nghĩa và kỹ thuật thực hiện

Tầng sinh môn là vùng giữa âm hộ và hậu môn, bao gồm da, cơ và mô liên kết. Phẫu thuật cắt tầng sinh môn là thao tác rạch một đường nhỏ tại vùng này sau khi đã gây tê tại chỗ. Có hai kiểu rạch phổ biến:

• Đường rạch giữa (midline): theo trục thẳng đứng từ âm hộ về phía hậu môn, dễ khâu, nhanh lành nhưng nguy cơ rách lan đến cơ vòng hậu môn cao.

• Đường rạch chếch (mediolateral): chếch về một phía (thường là trái), giúp hạn chế tổn thương cơ vòng hậu môn nhưng có thể đau hơn và lâu lành hơn.

Sau khi thai nhi và bánh nhau được lấy ra hoàn toàn, vết rạch sẽ được khâu phục hồi bằng chỉ tự tiêu vô trùng.

Chỉ định

Phẫu thuật cắt tầng sinh môn không được khuyến nghị áp dụng đại trà. Tuy nhiên, thủ thuật này được chỉ định trong các trường hợp sau:

• Thai lớn, vai rộng, đầu khó lọt qua âm đạo.

• Giai đoạn sổ thai cần rút ngắn để tránh suy thai.

• Sinh ngôi mông có biến chứng.

• Sản phụ không thể rặn hiệu quả do mệt, bệnh lý tim, hô hấp.

• Cần can thiệp bằng thủ thuật như giác hút hoặc kẹp forceps.

Biến chứng

Mặc dù là thủ thuật đơn giản, cắt tầng sinh môn có thể gây ra các biến chứng:

• Đau vùng đáy chậu kéo dài.

• Tụ máu, nhiễm trùng vết khâu.

• Tổn thương lan đến hậu môn, đặc biệt khi cắt theo đường giữa.

• Khó chịu khi quan hệ tình dục hậu sản.

Biện pháp dự phòng

Để hạn chế nguy cơ phải cắt tầng sinh môn, phụ nữ mang thai nên:

• Tập luyện các bài Kegel tăng sức cơ sàn chậu.

• Thực hiện xoa bóp đáy chậu hàng ngày từ tuần thai thứ 34.

• Học kỹ thuật thở, rặn đúng trong chuyển dạ.

Chăm sóc và phục hồi hậu phẫu

Sau khi sinh, sản phụ cần:

• Nghỉ ngơi, vệ sinh vùng tầng sinh môn sạch sẽ.

• Tránh sử dụng băng vệ sinh, thụt rửa âm đạo hoặc quan hệ tình dục trong ít nhất 6 tuần.

• Dùng thuốc giảm đau, chườm lạnh, ngâm nước ấm để giảm đau và giảm sưng nề.

• Tăng cường ăn thực phẩm giàu chất xơ, uống nhiều nước để phòng táo bón.

Kết luận

Phẫu thuật cắt tầng sinh môn là một can thiệp y học hữu ích khi được chỉ định đúng và thực hiện đúng kỹ thuật. Việc chuẩn bị kiến thức và tâm lý cho sản phụ, cùng với chăm sóc hậu sản chu đáo, đóng vai trò quan trọng trong việc giảm thiểu biến chứng và giúp phục hồi sức khỏe hiệu quả sau sinh.