Thay đổi màu sắc móng chân: Dấu hiệu nhận biết và cảnh báo bệnh lý tiềm ẩn

Màu sắc của móng chân không chỉ phản ánh các yếu tố cơ học hoặc sinh hoạt thường ngày mà còn có thể là biểu hiện của một số bệnh lý toàn thân hoặc tại chỗ. Sự thay đổi màu móng – từ những đốm màu nhỏ đến sự biến đổi toàn bộ móng – có thể gợi ý tình trạng viêm nhiễm, rối loạn sắc tố, tổn thương do chấn thương, hay thậm chí là dấu hiệu sớm của bệnh lý ác tính.

1. Móng chân chuyển sang màu đen

Hiện tượng móng chân đen thường là hệ quả của tụ máu dưới móng (subungual hematoma), xuất hiện sau chấn thương cơ học trực tiếp như va đập hoặc mang giày dép quá chật. Quá trình tiến triển màu sắc của tụ máu diễn ra theo trình tự: đỏ → tím → nâu sẫm → đen, do hiện tượng oxy hóa và phân hủy hồng cầu dưới móng.

• Tiên lượng: Móng mới sẽ mọc dần, đẩy phần móng tổn thương ra ngoài trong vòng 6–9 tháng.

• Lưu ý: Nếu không có tiền sử chấn thương rõ ràng, cần loại trừ các nguyên nhân nghiêm trọng hơn như:

  • Melanoma ác tính dưới móng

  • Nhiễm nấm móng đen

  • Móng mọc ngược mạn tính

  • Nhiễm sắc tố do thuốc hoặc chất hóa học từ giày dép

2. Móng chân màu vàng

Màu vàng của móng chân thường là dấu hiệu đặc trưng của nhiễm nấm móng (onychomycosis), đặc biệt là các loài nấm sợi tơ dermatophytes.

• Biểu hiện: Móng dày, giòn, có vảy dưới móng, bề mặt sần sùi và đổi màu.

• Xử trí:

  • Có thể khởi đầu bằng thuốc chống nấm không kê đơn.

  • Nếu không đáp ứng, cần khám chuyên khoa để chỉ định thuốc bôi hoặc thuốc uống toàn thân.

  • Dũa nhẹ móng giúp thuốc dễ thấm vào lớp sâu hơn.

3. Móng chân màu xanh lá (chloronychia)

Đây là biểu hiện của hội chứng móng xanh, thường do nhiễm vi khuẩn Pseudomonas aeruginosa trong môi trường ẩm ướt.

• Yếu tố nguy cơ: Giày ẩm, vệ sinh kém, tiếp xúc với bồn tắm, miếng bọt biển,...

• Điều trị: Không thể tẩy màu; cần điều trị bằng kháng sinh tại chỗ hoặc toàn thân theo chỉ định bác sĩ.

4. Móng có đốm xanh tím không do chấn thương

Trong trường hợp không có sang chấn rõ ràng, mảng hoặc đốm xanh tím trên móng có thể là dấu hiệu cảnh báo ung thư tế bào hắc tố dưới móng (subungual melanoma).

• Chỉ định: Cần khám chuyên khoa da liễu để xác định có cần sinh thiết tổn thương hay không.

5. Móng có đốm hoặc vệt trắng

Các đốm trắng trên móng (leukonychia) thường do:

• Chấn thương nhẹ không nhận biết được, như đi giày chật, móng va vào mặt trong giày.

• Không liên quan đến tụ máu.

• Mảng trắng sẽ dịch chuyển theo móng mọc, không mất đi khi cạo bề mặt móng.

6. Móng chân chuyển sang màu trắng toàn bộ

Trường hợp móng trở nên trắng đục hoặc có mảng trắng lớn có thể do:

• Nhiễm nấm móng bề mặt trắng (white superficial onychomycosis).

• Móng trở nên giòn, dễ gãy, dễ mủn.

• Cần điều trị sớm bằng thuốc chống nấm toàn thân hoặc tại chỗ, tùy mức độ lan rộng.

7. Mảng trắng ngả vàng ở gốc móng

Dạng nhiễm nấm bắt đầu từ nền móng (proximal subungual onychomycosis) thường gặp ở bệnh nhân:

• Suy giảm miễn dịch, điển hình trong nhiễm HIV/AIDS.

• Dạng này tiến triển nhanh và khó điều trị hơn, thường cần đánh giá hệ miễn dịch toàn thân.

8. Móng chân có sọc đỏ trắng

Sọc đỏ-trắng kèm theo rãnh chữ V ở đầu móng là biểu hiện đặc trưng của:

• Bệnh Darier (Darier disease) – một bệnh di truyền trội trên nhiễm sắc thể thường, ảnh hưởng đến da, móng và hệ thần kinh.

• Móng có thể đi kèm mùi hôi, mụn mủ trên da.

9. Móng chân có sọc hoặc vệt màu nâu đen

Hiện tượng melanonychia là sự xuất hiện các dải sắc tố màu nâu hoặc đen dọc theo chiều dài móng.

Nguyên nhân có thể bao gồm:

• Chấn thương mạn tính

• Nhiễm nấm sắc tố

• Viêm mạn tính

• Sử dụng thuốc (minocycline, zidovudine, cytotoxic drugs,...)

• Melanoma dưới móng (hiếm nhưng cần loại trừ đặc biệt nếu có dấu hiệu Hutchinson - sắc tố lan ra quanh móng)

Xử trí:

• Sinh thiết hoặc soi móng (dermoscopy) trong các trường hợp nghi ngờ.

• Cần theo dõi tiến triển sắc tố và tốc độ mọc móng.

Kết luận

Sự thay đổi màu sắc móng chân có thể là biểu hiện của các tình trạng lành tính như chấn thương cơ học, nhiễm nấm thông thường, nhưng cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo các bệnh lý nghiêm trọng như ung thư da, nhiễm trùng hệ thống hoặc bệnh lý di truyền. Việc nhận diện sớm các biểu hiện bất thường và thăm khám chuyên khoa kịp thời là yếu tố then chốt để phòng ngừa các biến chứng nghiêm trọng.