Thiết kế poster hội nghị y khoa

Thuyết trình poster là hình thức báo cáo phổ biến nhất trong hội nghị khoa học, tuy không danh giá như thuyết trình oral, nhưng nó lại thú vị vô cùng, vì cho các em sinh viên, nghiên cứu sinh trẻ cơ hội tiếp kiến những bậc tiền bối trong ngành, giao lưu với bạn bè đồng nghiệp, học hỏi kinh nghiệm và luyện tập kỹ năng truyền thông khoa học của mình. Nhi vẫn thích một cuộc trò chuyện thân mật bên cạnh poster hơn là sự tĩnh lặng trong hội trường.

Báo cáo một công trình nghiên cứu dưới hình thức poster là một việc không dễ, nó đòi hỏi sự kết hợp của nhiều kỹ năng, bao gồm khả năng khái quát và tóm tắt thông tin, khả năng quy hoạch và tổ chức hợp lý về nội dung, khả năng thiết kế, đồ họa và thẩm mỹ ...

Trong bài hôm nay, tác giả (BS Lê Ngọc Khả Nhi) xin được chia sẻ một số kinh nghiệm của bản thân (sau 12 năm làm nghiên cứu và thiết kế nhiều poster cho bản thân và bạn bè), với hy vọng giúp các bạn thiết kế một poster hiệu quả , đẹp và ấn tượng.

1) Không dùng những mẫu (template) quy hoạch sẵn

Như ta biết, poster được thực hiện trên PowerPoint, tuy nhiên Nhi không bao giờ sử dụng những template có sẵn mà ban tổ chức cung cấp; vì dùng những template với bố cục được quy hoạch sẵn, số cột, kích thước đóng khung cố định, công việc lại khó khăn hơn rất nhiều lần so với khi chúng ta tự mình quy hoạch và tùy biến linh hoạt theo nội dung của bản thân.

2) Định dạng poster

Trước tiên, ta cần nắm 3 thông tin quan trọng nhất là định dạng (ngang hay dọc), tỉ lệ (thí dụ 1:1.5) và giới hạn kích thước cho phép; định dạng và giới hạn kích thước đảm bảo poster có thể treo hay dán được trên khung quy chuẩn, còn tỉ lệ cho phép ta xác định và quy đổi giữa kích thước trên Powerpoint / PDF và kích thước bản in.

3) Hình ảnh quan trọng hơn văn bản

Sau khi xác lập xong định dạng cho poster, ta sẽ có một powerpoint slide trắng hoàn toàn. Bước tiếp theo, ta cần chọn những hình ảnh đồ họa (biểu đồ, ảnh chụp) nào sẽ được trình bày. Nhi không viết văn bản trước nhưng quan tâm đến hình ảnh - bởi vì khác với bài báo khoa học, hình ảnh và đồ họa là linh hồn của poster, là nội dung quan trọng nhất, chúng có thể chiếm hơn 50-60% diện tích poster. Hình ảnh có thể là biểu đồ thống kê, sơ đồ thí nghiệm, hình ảnh thí nghiệm... Thông thường mỗi poster ta sẽ dùng 2-3 block hình ảnh. Biểu đồ cần được tô màu, theo một phổ màu thống nhất. Những biểu đồ nhiều màu sắc như heatmap, PCA plot, density plot, ... gây ấn tượng tốt về mỹ thuật và thu hút sự chú ý.

4) Văn bản và sự giản lược

Tiếp theo, ta sẽ viết nội dung cho 4 block văn bản trong poster, gồm Introduction (Background), Methods, Results và Conclusion. Sau khi chừa phần trên cho banner tựa đề và danh sách tác giả, phần Introduction chiếm tỉ lệ 1/6 diện tích poster, phần Method chiếm khoảng 1/3 hay 1/4 (gồm cả hình), phần Conclusion 1/6 (có thể còn nhỏ hơn) và Results gồm tất cả diện tích còn lại.

Nên thay thế văn bản cho phần method bằng 1 sơ đồ, mô tả quy trình thí nghiệm, kế hoạch phân tích .., vì như đã giải thích, thế mạnh của poster là hình ảnh, không phải văn bản.

Lưu ý: Poster không phải là Abstract mà bạn đã gửi, đừng bao giờ sao chép lại hoàn toàn nội dung abstract. Vì người xem có thể dễ dàng đọc abstract trong kỉ yếu hội nghị, nhưng khi tìm đến thăm poster, họ hy vọng sẽ đọc được nhiều thông tin hay ho hơn.

5) Những cột mốc

Để giúp cho việc theo dõi được thuận lợi, ta cần cắm những cột mốc cho mỗi thành phần, phân vùng trong poster, dùng hệ thống kí hiệu A,B,C cho bảng, hình ... và trong phần Methods hay Results ta sẽ để lại kí hiệu tham chiếu.

6) Sử dụng QR code là một ý tưởng hay

Không bao giờ ta có thể trình bày đầy đủ tất cả nội dung chi tiết của công trình nghiên cứu trên 1 poster, tuy nhiên ta có thể mở ra một cánh cửa cho người tham quan có thể tìm đọc tài liệu đầy đủ hơn, bằng cách sử dụng QR code. Ta đặt tài liệu cần tham khảo trên internet (Thí dụ Google Drive), rồi tạo QR code cho đường liên kết.

Việc sử dụng QR code còn có lợi ích là thiết lập liên hệ giữa mình và đồng nghiệp hiệu quả hơn, vì ta có thể cho họ thông tin email, phòng khám, bệnh viện, ... qua tài liệu online trên, và khi scan QR code, thông tin sẽ lưu lại trong điện thoại. Nếu chỉ đi lướt qua một poster, họ sẽ quên chúng ta rất nhanh.