Sự phát triển thể chất của trẻ em luôn luôn đòi hỏi một chế độ dinh dưỡng đầy đủ, toàn diện và tối ưu. Đặc biệt đối với phát triển chiều cao, việc duy trì một chế độ ăn phù hợp nhu cầu, đủ các chất dinh dưỡng như năng lượng, chất đạm, chất béo, bột đường, cùng với các vitamin, khoáng chất cần thiết là điều vô cùng quan trọng, giúp trẻ có thể đạt được chiều cao lý tưởng trong tương lai.
Một trong những vấn đề luôn được quan tâm đặc biệt của các bậc phụ huynh chính là làm thế nào có thể lựa chọn được các sản phẩm sữa tốt nhất, phù hợp nhất vì sữa chính là nguồn dinh dưỡng hàng đầu cho sự phát triển không chỉ về chiều cao mà còn là thể chất và trí tuệ. Bài viết dưới đây sẽ đưa ra 10 tiêu chí cho việc lựa chọn sữa tăng chiều cao cho trẻ, giúp các bậc phụ huynh có thể lựa chọn một cách dễ dàng hơn và phù hợp hơn.
Nhiều phụ huynh cho rằng chiều cao của trẻ phụ thuộc chủ yếu vào gen di truyền từ bố mẹ, nhưng điều này thực sự không chính xác. Theo các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, yếu tố gen chiếm khoảng 23-30% khả năng quyết định chiều cao của một đứa trẻ, trong khi 77% còn lại phụ thuộc vào các yếu tố khác, đặc biệt là chế độ dinh dưỡng.
Bên cạnh đó, các phụ huynh cũng cần nắm được hai thời điểm rất quan trọng để cung cấp chất dinh dưỡng hỗ trợ sự phát triển chiều cao tối ưu của trẻ đó là giai đoạn 1000 ngày đầu đời (từ khi mẹ mang thai cho đến khi trẻ được 2 tuổi) và giai đoạn tiền dậy thì.
Tiêu chí 1: Sữa được bổ sung canxi với hàm lượng phù hợp và dễ hấp thu
Nhắc đến phát triển chiều cao không thể không nhắc đến canxi. Canxi là khoáng chất chính cấu tạo nên xương và răng, vô cùng cần thiết cho sự phát triển không chỉ riêng chiều cao mà còn là quá trình sinh hóa chung của cơ thể. Bổ sung canxi từ lâu đã được chứng minh giúp duy trì xương chắc khỏe, hỗ trợ phát triển xương và phát triển chiều cao.
Dù vậy, không phải dạng canxi nào cũng dễ hấp thu, đặc biệt là với trẻ nhỏ. Các dạng canxi hữu cơ như canxi gluconate, canxi caseinate… giúp trẻ hấp thu tốt hơn so với các dạng canxi vô cơ như canxi cacbonat, canxi sulfate…, bên cạnh khả năng giảm tình trạng táo bón hay lo lắng về việc lắng đọng canxi. Hiện nay các sản phẩm sữa hỗ trợ tăng chiều cao đa phần đều được bổ sung canxi, do vậy các chuyên gia dinh dưỡng khuyên rằng nên lựa chọn các sản phẩm sữa bổ sung canxi hữu cơ, với hàm lượng phù hợp để trẻ hấp thu tốt nhất.
Dựa trên nhu cầu khuyến nghị canxi cho trẻ theo từng lứa tuổi, các bậc phụ huynh nên chọn các sản phẩm sữa bổ sung canxi ở mức phù hợp.
Độ tuổi |
Nhu cầu canxi (mg/ngày) |
0 – 5 tháng |
300 |
6 – 11 tháng |
400 |
1 – 2 tuổi |
500 |
3 – 5 tuổi |
600 |
6 – 7 tuổi |
650 |
8 – 9 tuổi |
700 |
10 – 18 tuổi |
1000 |
Tiêu chí 2: Sữa được bổ sung vitamin D3
Vitamin D3 là vitamin vô cùng quan trọng, không thể thiếu trong phát triển chiều cao. Vitamin D3 giúp hấp thu canxi từ ruột non, là chìa khóa để canxi hấp thu trong cơ thể. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc thiếu D3 sẽ khiến canxi không được hấp thu tại ruột, dẫn đến bị đào thải, gây còi xương, chậm phát triển chiều cao.
Việc bổ sung vitamin D3 đã được ứng dụng và thực hiện đối với nhiều sản phẩm sữa trên thị trường hiện nay. Các chuyên gia dinh dưỡng khuyên rằng bổ sung vitamin D3 nên ở mức phù hợp với nhu cầu, tránh dư thừa có thể gây hại cho cơ thể trẻ nhỏ. Tất nhiên, việc bổ sung vitamin D3 trong sữa khó có thể gây dư thừa, nhưng nhiều phụ huynh có thể sẽ dùng các sản phẩm bổ sung D3 khác, vì vậy tổng lượng bổ sung có thể đạt mức cao.
Dựa theo nhu cầu khuyến nghị vitamin D3 cho trẻ, các phụ huynh nên tính toán bổ sung từ tất cả các nguồn cho trẻ khoảng 400IU/ngày với trẻ từ 0-12 tháng và 600IU/ngày với trẻ từ 1-10 tuổi là phù hợp.
Tiêu chí 3: Sữa có vitamin K2 (MK7)
Trong những năm gần đây, vitamin K2 đã được nghiên cứu và chứng minh vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ phát triển chiều cao. Vitamin K2 được ví như người dẫn đường cho canxi vào đúng nơi cần thiết: trong xương và răng – thay vì tích tụ tại thành mạch hay mô mềm, từ đó làm giảm nguy cơ vôi hóa động mạch và hỗ trợ phát triển xương chắc khỏe.
Hiện nay, rất nhiều sản phẩm sữa đã bổ sung vitamin K2 trong thành phần. Do chưa có khuyến nghị cụ thể về hàm lượng K2 bổ sung, các chuyên gia dinh dưỡng khuyên rằng nên lựa chọn các sản phẩm sữa có bộ 3 “Canxi - VitaminD3 -VitaminK2” để giúp hỗ trợ phát triển chiều cao tốt nhất.
Tiêu chí 4: Sữa được bổ sung Phốt pho
Phốt pho là khoáng chất quan trọng của cơ thể, tham gia nhiều quá trình sinh hóa và đặc biệt là sự phát triển xương. Không chỉ vậy, sự kết hợp với canxi để hình thành hydroxyapatite – cấu trúc chính của xương là một trong những yếu tố quan trọng, giúp hình thành xương hiệu quả. Việc thiếu phốt pho có thể gây yếu xương dù đã đủ canxi.
Các chuyên gia dinh dưỡng khuyên nên bổ sung phốt pho phù hợp với từng giai đoạn phát triển của trẻ.
Độ tuổi |
Nhu cầu photpho (mg/ngày) |
0 – 5 tháng |
90 |
6 – 11 tháng |
275 |
1 – 2 tuổi |
460 |
3 – 5 tuổi |
500 |
6 – 7 tuổi |
500 |
8 – 9 tuổi |
500 |
10 – 18 tuổi |
1.250 |
Tiêu chí 5: Sữa có bổ sung Magie và Kẽm
Magie và kẽm là 2 khoáng chất quan trọng của cơ thể, tham gia vào nhiều quá trình sinh hóa của cơ thể. Magie giúp duy trì mật độ xương và tham gia chuyển hóa vitamin D, trong khi kẽm kích thích hoạt động của tế bào tạo xương, đồng thời hỗ trợ miễn dịch và ăn ngon miệng hơn.
Nhiều loại sữa trên thị trường cũng đã bổ sung magie và kẽm trong sản phẩm. Lời khuyên của các chuyên gia là bổ sung magie và kẽm phù hợp với nhu cầu khuyến nghị cho trẻ trong từng lứa tuổi. Bổ sung magie nên từ 30-240mg/ngày, trong khi bổ sung kẽm nên từ 2-10mg/ngày cho trẻ từ sơ sinh đến 18 tuổi.
Tiêu chí 6: Lựa chọn sữa có protein chất lượng cao
Protein là thành phần chính cấu thành lên cơ thể, là nguyên liệu chính để xây dựng mô cơ và xương. Theo các chuyên gia dinh dưỡng, lựa chọn whey protein (đạm từ sữa) có giá trị sinh học cao sẽ là lựa chọn tốt, giúp trẻ phát triển chiều cao và tăng cường sức khỏe tổng thể.
Nhu cầu protein phụ thuộc vào từng lứa tuổi, và đến từ nhiều nguồn khác nhau không chỉ sữa vì sữa chỉ chiếm một phần nhỏ. Do vậy, lựa chọn loại protein phù hợp sẽ là điều các bậc phụ huynh nên lưu tâm.
Tiêu chí 7: Sữa có bổ sung omega-3,6, Taurin, Cholin và nhiều axit amin thiết yếu khác
Axit béo omega-3,6 là các axit béo có vai trò vô cùng quan trọng trong sự phát triển của trẻ nhỏ, đặc biệt trong sự phát triển não bộ, thị giác. Các axit amin nổi bật như taurin, cholin… cũng đóng vai trò quan trọng, phổ biến trong cơ thể, giúp phát triển não bộ, hỗ trợ trẻ tư duy và vận động linh hoạt, từ đó kích thích thể chất phát triển hài hòa. Việc bổ sung các axit béo omega-3,6 và các axit amin thiết yếu khác giúp hỗ trợ phát triển hệ thần kinh, tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển hệ vận động – yếu tố gián tiếp ảnh hưởng đến chiều cao.
Dựa trên nhu cầu khuyến cho trẻ tùy theo lứa tuổi, các chuyên gia khuyên nên lựa chọn các sản phẩm sữa bổ sung omega-3,6 và các axit amin khác, với hàm lượng phù hợp. Nhu cầu khuyến nghị của DHA là khoảng 100–150 mg/ngày, của taurin là khoanhgr 10–50mg/100ml sữa và cholin nên rơi vào khoảng 200mg/ngày cho trẻ 3-6 tuổi và 250–375mg/ngày cho trẻ 7-10 tuổi.
Tiêu chí 8: Sữa có bổ sung các yếu tố tăng trưởng
Các yếu tố tăng trưởng như IGF-1 (Insulin-like Growth Factor 1), HMO (2’-FL)… đã được chứng minh khả năng kích thích tế bào xương phát triển, có ảnh hưởng trực tiếp đến tăng trưởng chiều cao. Hơn nữa, việc bổ sung các yếu tố này còn giúp các sản phẩm sữa có thể tiếp cận gần hơn với “sự hoàn hảo” của sữa mẹ, mang đến cho trẻ sự phù hợp nhất.
Hiện tại chưa có nhu cầu khuyến nghị cụ thể cho các yếu tố này, do vậy các chuyên gia khuyên nên lựa chọn các sản phẩm sữa có bổ sung các yếu tố này và tham khảo ý kiến chuyên gia dinh dưỡng để có lựa chọn phù hợp nhất.
Tiêu chí 9: Hạn chế đường tinh luyện hay không dùng chất tạo ngọt nhân tạo
Một trong các yếu tố các bậc phụ huynh hay không để ý chính là lượng đường trong các sản phẩm sữa. Việc sử dụng các sản phẩm sữa có lượng đường tinh luyện (đường glucose) cao sẽ dễ gây béo phì, rối loạn chuyển hóa và gây hại cho men răng. Từ đó, trẻ béo phì sẽ dễ gặp phải tình trạng hạn chế phát triển thể chất và hạn chế vận động, ảnh hưởng tiêu cực đến chiều cao.
Các chuyên gia khuyên rằng nên lựa chọn các sản phẩm sữa với lượng đường thấp, tránh đường tạo ngọt nhân tạo. Nên căn cứ vào mức tổng năng lượng của sản phẩm sữa và nên tham khảo ý kiến chuyên gia trước khi lựa chọn sản phẩm.
Tiêu chí 10: Phù hợp với độ tuổi và thể trạng
Điểm cuối cùng chính là lựa chọn sản phẩm sữa phù hợp với độ tuổi và thể trạng. Hiện nay, thường các sản phẩm sữa đều phân độ tuổi cho các dòng sản phẩm để phục vụ cho nhiều nhóm trẻ theo các lứa tuổi. Việc lựa chọn các sản phẩm phù hợp với mỗi độ tuổi sẽ dựa trên nhu cầu năng lượng, dinh dưỡng khác nhau. Các chuyên gia khuyên rằng nên chọn sữa dành riêng cho từng độ tuổi, có công thức phù hợp theo từng giai đoạn phát triển của trẻ.
Chuyên gia dinh dưỡng khuyến cáo, lựa chọn sữa cho mục đích tăng trưởng chiều cao dựa trên 10 tiêu chí trên, giúp tối ưu phát triển thể chất và tránh thiếu hụt dinh dưỡng. Xin lưu ý rằng nhiều mẹ hiểu sai là cứ bổ sung canxi cho trẻ là tăng chiều cao, không những không đạt kết quả tăng chiều cao mà còn bị thừa can xi, lắng đọng ở gan thận và các cơ quan khác.
Ngoài ra, các chuyên gia khuyến nghị các bậc phụ huynh nên chọn sản phẩm sữa uy tín, rõ ràng thành phần, phù hợp lứa tuổi để đảm bảo hiệu quả và an toàn cho trẻ.
Để giúp trẻ tăng trưởng chiều cao tối ưu, cha mẹ nên cho trẻ đi khám dinh dưỡng định kỳ, nhất là khi trẻ đang trong các giai đoạn phát triển nổi bật, để được chuyên gia tư vấn hướng dẫn đầy đủ về chế độ dinh dưỡng, lựa chọn lại sữa phù hợp nhất, chũng như chế độ sinh hoạt, vận động thích hợp nhất với con bạn.