Triệu chứng và tiến triển lâm sàng của bệnh gout

Bệnh gout (gút) là một dạng viêm khớp do rối loạn chuyển hóa purin, đặc trưng bởi sự tăng acid uric máu và lắng đọng tinh thể monosodium urat trong các mô, đặc biệt là khớp và mô mềm. Bệnh diễn tiến qua nhiều giai đoạn với biểu hiện lâm sàng khác nhau.

1. Các giai đoạn của bệnh gout

1.1. Giai đoạn tăng acid uric máu không triệu chứng

• Đây là giai đoạn đầu tiên, đặc trưng bởi tăng nồng độ acid uric máu, nhưng chưa có biểu hiện lâm sàng.

• Mặc dù người bệnh không cảm nhận được triệu chứng, sự kết tinh của tinh thể urat đã bắt đầu diễn ra tại các khớp và mô mềm.

1.2. Giai đoạn gout cấp (viêm khớp gout cấp)

• Xuất hiện các cơn viêm khớp cấp tính, thường khởi phát đột ngột và dữ dội, điển hình nhất là vào ban đêm hoặc sáng sớm.

• Triệu chứng lâm sàng bao gồm:

  • Đau khớp dữ dội, khởi phát đột ngột

  • Khớp sưng, đỏ, nóng và hạn chế vận động

  • Sốt nhẹ

  • Mệt mỏi toàn thân

• Vị trí thường gặp: khớp bàn ngón cái chân (chiếm >50%), tiếp đến là bàn chân, mắt cá, gối, cổ tay, khuỷu tay và ngón tay.

Các cơn đau thường tự giới hạn trong vòng vài ngày đến vài tuần. Nếu không được kiểm soát tốt nồng độ acid uric, các đợt viêm sẽ tái phát với tần suất ngày càng tăng.

1.3. Giai đoạn gout mạn tính (gout có tophi)

• Giai đoạn này xảy ra sau nhiều năm tăng acid uric không kiểm soát, đặc trưng bởi lắng đọng tinh thể urat kéo dài, hình thành hạt tophi và viêm khớp mạn tính.

• Biểu hiện lâm sàng:

  • Xuất hiện các hạt tophi dưới da, quanh khớp (ngón chân cái, ngón tay, khuỷu tay, vành tai…)

  • Khớp biến dạng, hạn chế vận động, đau mạn tính

  • Có thể kèm theo tổn thương sụn, xương và mô mềm

Các hạt tophi trong một số trường hợp có thể vỡ ra, gây chảy dịch giống phấn, nhiễm trùng thứ phát hoặc loét da.

2. Biến chứng ngoài khớp

2.1. Sỏi thận do acid uric

• Tăng acid uric máu kéo dài có thể gây lắng đọng tinh thể urat tại thận, hình thành sỏi thận.

• Biểu hiện: đau hông lưng, tiểu máu, tiểu rắt, nhiễm trùng niệu.

2.2. Bệnh thận do acid uric (nephropathy)

• Ở những bệnh nhân tăng acid uric máu nặng hoặc tái phát nhiều lần, có thể dẫn đến viêm thận kẽ mạn tính hoặc suy thận cấp.

• Triệu chứng có thể bao gồm:

  • Giảm lượng nước tiểu

  • Tăng huyết áp

  • Mệt mỏi, buồn nôn, khó thở

  • Phù chi dưới

  • Uremic frost (tinh thể urê kết tủa trên da)

3. Chẩn đoán bệnh gout

Việc chẩn đoán dựa trên lâm sàng, tiền sử và cận lâm sàng:

Cần loại trừ các nguyên nhân khác như viêm khớp nhiễm khuẩn, viêm khớp dạng thấp, hoặc các bệnh chuyển hóa khác.

4. Khi nào cần đi khám bác sĩ?

Người bệnh nên đến cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị kịp thời trong các trường hợp sau:

• Có dấu hiệu viêm khớp cấp tính, đặc biệt ở khớp ngón chân cái

• Triệu chứng không cải thiện sau 48 giờ, hoặc kéo dài >1 tuần

• Sốt cao (trên 38°C) – có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng khớp

• Có các dấu hiệu tổn thương thận, tăng huyết áp, phù, giảm lượng nước tiểu

• Đã được chẩn đoán gout nhưng xuất hiện các triệu chứng mới hoặc tần suất cơn đau tăng

5. Kết luận

Bệnh gout là bệnh chuyển hóa mạn tính có diễn tiến theo giai đoạn và có thể gây biến chứng nặng nếu không được điều trị đúng cách. Việc nhận biết sớm các triệu chứng, kiểm soát acid uric máu và tuân thủ điều trị là chìa khóa để phòng ngừa các đợt viêm cấp và biến chứng lâu dài. Theo dõi định kỳ và điều chỉnh lối sống, bao gồm chế độ ăn uống và vận động, đóng vai trò quan trọng trong kiểm soát bệnh.