Vai trò của vitamin và các chất bổ sung trong cải thiện tình trạng khô âm đạo ở phụ nữ

1. Tổng quan

Khô âm đạo là một triệu chứng thường gặp, có thể ảnh hưởng đến phụ nữ ở nhiều lứa tuổi, đặc biệt phổ biến ở phụ nữ giai đoạn tiền mãn kinh và mãn kinh. Tình trạng này chủ yếu do sự suy giảm nội tiết tố estrogen, dẫn đến giảm tưới máu và mất cân bằng độ ẩm tại niêm mạc âm đạo. Ngoài nguyên nhân nội tiết, các yếu tố khác như căng thẳng tâm lý, mất nước, dùng thuốc hoặc mắc bệnh lý mạn tính cũng có thể làm trầm trọng thêm tình trạng khô âm đạo.

Trong số các biện pháp điều trị hỗ trợ, một số loại vitamin và thực phẩm bổ sung đã được nghiên cứu cho thấy hiệu quả nhất định trong cải thiện tình trạng bôi trơn âm đạo. Bài viết này trình bày 6 nhóm dưỡng chất được chứng minh có tác dụng hỗ trợ làm giảm khô âm đạo trên cơ sở dữ liệu lâm sàng hiện có.

2. Các vitamin và dưỡng chất có thể cải thiện tình trạng khô âm đạo

2.1. Vitamin E

Vitamin E là một vitamin tan trong chất béo, có đặc tính chống oxy hóa mạnh. Một số nghiên cứu cho thấy vitamin E có thể cải thiện các triệu chứng của tình trạng teo âm đạo – biểu hiện đặc trưng bởi sự mỏng, khô và mất đàn hồi của niêm mạc âm đạo. Trong một thử nghiệm lâm sàng trên 52 phụ nữ, sử dụng vitamin E trong 12 tuần giúp cải thiện rõ rệt các triệu chứng liên quan đến khô âm đạo. Ngoài ra, khi kết hợp với các chất như axit hyaluronic, vitamin A và D, hiệu quả điều trị trên niêm mạc âm đạo tăng lên, đặc biệt ở phụ nữ đang điều trị ung thư. Tuy nhiên, cần thêm dữ liệu để xác định hiệu quả của vitamin E qua đường uống so với sử dụng tại chỗ (dạng thuốc đặt).

2.2. Vitamin D

Vitamin D đóng vai trò thiết yếu trong chuyển hóa canxi và sức khỏe xương, đồng thời có tác động tích cực đến sức khỏe niêm mạc âm đạo. Các nghiên cứu lâm sàng cho thấy vitamin D, dưới dạng thuốc uống hoặc viên đặt âm đạo, giúp cải thiện đáng kể tình trạng khô và các chỉ số về sức khỏe âm đạo ở phụ nữ mãn kinh. Một nghiên cứu cho thấy sử dụng viên đặt vitamin D hằng ngày trong 8 tuần giúp giảm khô âm đạo rõ rệt so với nhóm đối chứng. Tăng nồng độ vitamin D huyết thanh cũng có liên quan đến cải thiện độ ẩm và độ dày niêm mạc âm đạo.

2.3. Dầu hắc mai biển (Sea Buckthorn Oil)

Chiết xuất từ cây hắc mai biển có hàm lượng cao các acid béo thiết yếu, đặc biệt là acid linoleic, giúp duy trì lớp hàng rào bảo vệ da và niêm mạc. Một nghiên cứu trên 116 phụ nữ mãn kinh cho thấy việc sử dụng 3 gam dầu hắc mai biển mỗi ngày trong 3 tháng có thể cải thiện độ đàn hồi và tính toàn vẹn mô âm đạo. Mặc dù một số chỉ số không đạt mức ý nghĩa thống kê, tác dụng tích cực của dầu hắc mai biển trên sức khỏe da nói chung và mô âm đạo nói riêng được ghi nhận trong nhiều nghiên cứu, bao gồm cả khả năng thúc đẩy tổng hợp collagen và phục hồi mô.

2.4. Axit hyaluronic

Axit hyaluronic là một phân tử tự nhiên trong cơ thể, giữ vai trò quan trọng trong việc duy trì độ ẩm và đàn hồi của da. Trong lĩnh vực phụ khoa, axit hyaluronic dạng uống hoặc tại chỗ đã được chứng minh giúp cải thiện các triệu chứng teo âm đạo. Một nghiên cứu cho thấy dùng 5 mg natri hyaluronate mỗi ngày trong 8 tuần có tác dụng cải thiện đáng kể triệu chứng khô âm đạo ở phụ nữ mãn kinh. Ngoài ra, kết hợp axit hyaluronic với các dưỡng chất khác như glucosamine sulfate, acid alpha-lipoic, và vitamin A, C, E cũng cho thấy hiệu quả tích cực. Tuy nhiên, hiệu quả của đường uống so với dạng bôi tại chỗ vẫn cần được làm rõ thêm trong các nghiên cứu tiếp theo.

2.5. Dầu cá (Omega-3)

Omega-3 là acid béo không no chuỗi dài, có đặc tính kháng viêm và tăng cường chức năng tế bào. Một nghiên cứu ở 52 bệnh nhân ung thư vú sau điều trị cho thấy sử dụng 3,5 gam omega-3 mỗi ngày trong 6 tháng có thể cải thiện triệu chứng khô âm đạo. Ngoài ra, omega-3 còn được ghi nhận có khả năng làm tăng nồng độ estrogen tuần hoàn – yếu tố nội tiết quan trọng trong điều hòa hoạt động tiết dịch âm đạo. Dữ liệu lâm sàng và thực nghiệm cũng cho thấy omega-3 giúp tăng độ ẩm và giảm khô da nói chung.

2.6. DHEA (Dehydroepiandrosterone)

DHEA là một tiền hormone steroid, tiền chất của estrogen và testosterone. Nồng độ DHEA giảm theo tuổi và đặc biệt thấp ở phụ nữ sau mãn kinh. DHEA dùng tại chỗ (viên đặt âm đạo) đã được chứng minh giúp cải thiện khả năng tiết dịch, tăng tính đàn hồi và giảm khô âm đạo. DHEA đường uống cũng cho thấy có thể làm tăng nồng độ estrogen và cải thiện chức năng tình dục, tuy nhiên cần thêm dữ liệu để đánh giá hiệu quả cụ thể trên triệu chứng khô âm đạo.

3. Kết luận

Khô âm đạo là một tình trạng phổ biến ở phụ nữ, đặc biệt trong giai đoạn mãn kinh, gây ảnh hưởng đến chất lượng sống và sức khỏe sinh sản. Một số vitamin và dưỡng chất như vitamin E, D, omega-3, axit hyaluronic, dầu hắc mai biển và DHEA đã được chứng minh có tác dụng cải thiện tình trạng này thông qua nhiều cơ chế khác nhau. Tuy nhiên, việc sử dụng các sản phẩm bổ sung cần được cân nhắc kỹ lưỡng và tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa để đảm bảo tính an toàn và phù hợp với từng cá nhân.