Viêm quy đầu do nấm Candida (Nhiễm nấm men dương vật)

1. Tỷ lệ mắc và căn nguyên gây bệnh

Viêm quy đầu do nấm Candida spp. là một trong những nguyên nhân phổ biến gây viêm quy đầu ở nam giới, chiếm khoảng 30%–35% các trường hợp. Tác nhân thường gặp nhất là Candida albicans. Ngoài Candida, các căn nguyên khác gây viêm quy đầu bao gồm: Streptococcus spp., Staphylococcus spp., virus Herpes simplex (HSV), virus papilloma ở người (HPV) và Mycoplasma genitalium – một vi khuẩn lây truyền qua đường tình dục.

Candida là một loại nấm men cư trú thường xuyên trong đường tiêu hóa và những vùng ẩm ướt của cơ thể như âm đạo, bao quy đầu. Khoảng 20% phụ nữ có thể mang Candida trong âm đạo mà không biểu hiện triệu chứng. Một nghiên cứu cho thấy 16%–26% nam giới có nấm Candida cư trú ở dương vật, trong đó 37% không có triệu chứng, và 27% có biểu hiện viêm quy đầu.

2. Cơ chế bệnh sinh và yếu tố nguy cơ

Mặc dù không được xếp vào nhóm bệnh lây truyền qua đường tình dục (STDs), nhiễm nấm Candida ở nam giới thường có liên quan đến quan hệ tình dục với bạn tình có nhiễm nấm âm đạo. Tuy nhiên, viêm quy đầu do Candida cũng có thể xảy ra ở những nam giới không có hoạt động tình dục.

Các yếu tố nguy cơ chính bao gồm:

• Sử dụng kháng sinh dài ngày gây mất cân bằng hệ vi sinh vật bình thường

• Suy giảm miễn dịch, đặc biệt ở bệnh nhân HIV

• Đái tháo đường, đặc biệt không kiểm soát tốt đường huyết

• Sử dụng corticosteroid dài hạn

• Nam giới chưa cắt bao quy đầu, do vùng dưới bao quy đầu dễ giữ ẩm và tạo điều kiện cho nấm phát triển

Tình trạng viêm quy đầu do Candida thường gặp hơn ở nam giới trên 40 tuổi, đặc biệt là những người trên 60 tuổi mắc đái tháo đường. Vệ sinh cá nhân kém, sử dụng xà phòng hoặc sữa tắm có hương liệu mạnh có thể gây kích ứng da và góp phần thúc đẩy sự phát triển của nấm Candida.

3. Triệu chứng lâm sàng

Các biểu hiện điển hình của viêm quy đầu do Candida gồm:

• Ngứa, nóng rát quanh quy đầu, nặng hơn sau khi quan hệ tình dục

• Đỏ da, sưng nề

• Xuất hiện sẩn nhỏ có mủ, phát ban dạng dát hoặc mảng

• Đau khi đi tiểu hoặc khi quan hệ tình dục

Các biểu hiện kèm theo khác có thể bao gồm:

• Dịch tiết có mùi hôi dưới bao quy đầu

• Khó lộn bao quy đầu

• Khô nứt hoặc loét vùng quy đầu, đặc biệt ở bệnh nhân đái tháo đường

Biến chứng hiếm gặp: viêm mô tế bào, hẹp niệu đạo, hoặc tình trạng không thể kéo bao quy đầu ra (phimosis).

4. Điều trị viêm quy đầu do Candida

4.1. Điều trị tại chỗ

Các thuốc chống nấm dạng bôi ngoài da thường được ưu tiên:

• Clotrimazole (Lotrimin)

• Miconazole (Monistat)

• Econazole (Spectazole)

Trong một số trường hợp, có thể phối hợp với hydrocortisone để giảm viêm và ngứa. Lưu ý, các thuốc bôi chứa nền dầu không nên dùng khi sử dụng bao cao su latex do nguy cơ làm hỏng bao.

4.2. Điều trị toàn thân

Nếu tổn thương lan rộng, tái phát hoặc không đáp ứng điều trị tại chỗ, có thể sử dụng thuốc kháng nấm đường uống, điển hình là:

• Fluconazole 150 mg liều duy nhất hoặc điều chỉnh theo mức độ bệnh

5. Lưu ý và theo dõi

• Cần đánh giá các yếu tố nguy cơ toàn thân như đái tháo đường, suy giảm miễn dịch, đặc biệt khi bệnh dai dẳng hoặc tái phát.

• Nếu điều trị không đáp ứng, nên xét nghiệm tìm loài Candida kháng thuốc hoặc cân nhắc các nguyên nhân khác gây viêm quy đầu.

• Khám chuyên khoa da liễu hoặc tiết niệu là cần thiết khi:

  • Triệu chứng kéo dài >7 ngày

  • Biểu hiện loét, chảy dịch kéo dài

  • Tái phát nhiều lần trong năm

6. Phòng ngừa

• Giữ vệ sinh bộ phận sinh dục sạch sẽ và khô ráo

• Hạn chế sử dụng sản phẩm có chất tẩy mạnh, xà phòng tạo mùi

• Quan hệ tình dục an toàn

• Kiểm soát tốt bệnh nền như đái tháo đường

• Điều trị đồng thời cho bạn tình nếu cần thiết để tránh tái nhiễm

Tóm lại, viêm quy đầu do Candida là một tình trạng thường gặp ở nam giới, đặc biệt ở nhóm nguy cơ cao. Bệnh đáp ứng tốt với điều trị nếu được chẩn đoán sớm và điều trị phù hợp. Việc đánh giá toàn diện yếu tố nguy cơ và tuân thủ điều trị là chìa khóa để ngăn ngừa biến chứng và tái phát.