Vai trò của nhuộm màu trong chẩn đoán ung thư tiêu hóa

1. Tổng quan về ung thư đường tiêu hóa

Ung thư đường tiêu hóa, bao gồm ung thư thực quản, dạ dày, tá tràng và đại trực tràng, là một trong những nhóm ung thư phổ biến và có tỷ lệ tử vong cao. Phát hiện sớm đóng vai trò quyết định trong việc điều trị thành công và giảm thiểu biến chứng.

Nội soi nhuộm màu là kỹ thuật hiện đại giúp nâng cao khả năng phát hiện tổn thương tiền ung thư và ung thư giai đoạn sớm, góp phần cải thiện tiên lượng cho người bệnh.

2. Nội soi tiêu hóa nhuộm màu là gì?

Nội soi tiêu hóa nhuộm màu là phương pháp sử dụng chất nhuộm chuyên biệt trong quá trình nội soi để làm nổi bật tổn thương niêm mạc, giúp quan sát chi tiết và rõ ràng ranh giới giữa vùng lành và vùng nghi ngờ tổn thương.

Chất nhuộm được sử dụng an toàn cho người bệnh, có ái lực chọn lọc với các loại tế bào đặc trưng tại từng đoạn của ống tiêu hóa.
Mỗi vị trí nội soi có thể sử dụng một loại chất nhuộm khác nhau tùy theo đặc điểm mô học.

3. Vai trò của nội soi nhuộm màu trong chẩn đoán ung thư tiêu hóa sớm

3.1. Nội soi nhuộm màu thực quản – dạ dày – tá tràng

Nội soi nhuộm màu giúp phát hiện sớm các tổn thương vi thể, hỗ trợ định hướng sinh thiết chính xác, từ đó đánh giá bản chất mô học và mức độ ác tính.

Chất nhuộm sử dụng:

Lugol: dùng cho thực quản – có ái lực với tế bào biểu mô vảy.
Xanh Methylen: dùng cho dạ dày và tá tràng – dễ hấp thu vào tế bào bất thường.

3.2. Nội soi nhuộm màu đại trực tràng

Hỗ trợ nhận diện các tổn thương polyp dạng dẹt, ranh giới mờ hoặc khối u nhỏ chưa phát triển rõ hình thái.

Chất nhuộm sử dụng:

Indigo Carmine: làm rõ bề mặt tổn thương, giúp nhận diện rãnh, khe niêm mạc bất thường.

4. Các kỹ thuật nội soi phát hiện ung thư tiêu hóa sớm

Kỹ thuật	Đặc điểm
Nội soi thường quy	Xác định vị trí, hình dạng, kích thước tổn thương.
Nội soi NBI (Narrow Band Imaging)	Sử dụng ánh sáng dải hẹp, tăng độ tương phản mạch máu và cấu trúc bề mặt niêm mạc – phát hiện sớm tổn thương tiền ung thư.
Nội soi cao cấp MCU	Kết hợp nội soi nhuộm màu + nội soi phóng đại + siêu âm nội soi – đánh giá mức độ xâm lấn, cho phép chẩn đoán và điều trị trong cùng một lần nội soi bằng các thủ thuật như cắt niêm mạc (EMR), cắt tách dưới niêm mạc (ESD).

MCU được xem là giải pháp toàn diện, khắc phục hạn chế của các kỹ thuật nội soi cũ, đặc biệt hữu ích trong phát hiện và xử trí ung thư tiêu hóa giai đoạn sớm.

5. Những ai cần tầm soát ung thư đường tiêu hóa?

Tầm soát định kỳ giúp phát hiện sớm ung thư tiêu hóa ngay cả khi chưa có triệu chứng rõ ràng. Các đối tượng được khuyến cáo nên thực hiện tầm soát:

Người ≥ 50 tuổi.
Người có tiền sử gia đình mắc ung thư đường tiêu hóa.
Bệnh nhân viêm loét dạ dày, viêm đại tràng mạn, polyp tiêu hóa.
Người nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori.
Người có chế độ ăn uống không lành mạnh (đồ muối chua, thực phẩm chiên rán, đồ đóng hộp...).
Người có biểu hiện tiêu hóa kéo dài không rõ nguyên nhân.

6. Lưu ý trước khi thực hiện nội soi

Để nội soi đạt hiệu quả chẩn đoán cao, người bệnh cần tuân thủ các hướng dẫn sau:

3 ngày trước nội soi đại tràng: hạn chế ăn thực phẩm nhiều chất xơ, khó tiêu.
1 ngày trước nội soi: tránh thức ăn có màu đỏ (có thể gây nhầm với máu).
Nhịn ăn 6 – 8 giờ, nhịn uống ≥ 2 giờ trước nội soi.
Làm sạch đại tràng theo hướng dẫn nhân viên y tế (uống thuốc xổ, dung dịch rửa ruột…).
Sau nội soi: không ăn thực phẩm cay nóng, không khạc nhổ mạnh, súc miệng nhẹ bằng nước muối sinh lý.

7. Kết luận

Nội soi nhuộm màu là bước tiến quan trọng trong chẩn đoán sớm ung thư đường tiêu hóa, giúp phát hiện chính xác tổn thương tiền ung thư và ung thư ở giai đoạn rất sớm. Người dân nên chủ động tầm soát định kỳ, kể cả khi chưa có triệu chứng, để nâng cao khả năng điều trị khỏi bệnh, tiết kiệm chi phí và kéo dài thời gian sống khỏe mạnh.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP