✴️ Vị thuốc Chè bông

Tên tiếng Việt: Chè bông, Chè lóng, Chè đỏ ngọn, Chè rừng

Tên khoa học: Aganosma marginata (Roxb.) G. Don

Họ: Apocynaceae (Trúc đào)

Công dụng: Bổ, lợi tiểu điều kinh, chữa phù thũng, rối loạn đường tiết niệu, sốt (cả cây)

1. Mô tả:

• Dây trườn, leo cao, to 3-4cm, không lông, có nhựa trắng.
• Lá lúc non đỏ, mỏng, không lông, gân phụ 10-12 cm cuống 5-10mm.
• Cụm hoa xim ở nách lá và ở ngọn; đài 3-5mm, ống tràng 5-7mm, các phiến màu trắng, nhọn 1-1,5cm; nhị không thò.
• Quả đại từng đôi, dài 15-25cm, thuỳ hạt dài 1-1,5cm, mào lông 2-3,5cm.
• Cây ra hoa tháng 3-7, có quả tháng 11-1.

2. Bộ phận dùng:

Toàn cây – Herba Aganosmae Acuminatae.

3. Nơi sống và thu hái:

Loài phân bố ở Ấn Độ, Mianma, Trung Quốc, Lào, Campuchia, Thái Lan, Malaixia, Inđônêxia, Philippin và Việt Nam. Ở nước ta, cây mọc hoang ở bờ bụi, rừng và ven rừng thưa, gặp nhiều ở các tỉnh phía Nam từ Khánh Hoà tới An Giang. Có thể thu hái các bộ phận của cây quanh năm; dùng tươi hay phơi khô dùng dần.

4. Tính vị, tác dụng:

Chè lông có vị ngọt, tính mát, không có tác dụng tiêu thực, phá tích, giải nhiệt, trừ phiền, tán khí, thông huyết mạch, lợi tiểu, lợi sữa.

5. Công dụng, chỉ định và phối hợp:

• Lá Chè bông non được dùng làm rau ăn ở Campuchia.
• Hoa thơm dùng để ướp trà.
• Lá hoa và quả đều dùng sắc nước uống hoặc nấu như trà uống lợi tiêu hóa và lợi tiểu. Dùng tốt cho người ăn uống không tiêu, chi thể nặng nề, bí tiểu tiện, đái giắt.

Ở Malaixia và Ấn Độ, rễ cây thường được dùng sắc uống trong trường hợp rối loạn đường tiết niệu, làm tăng lực, trị sốt và dùng điều kinh.

Ở Thái Lan cũng dùng rễ, thân và lá trị sốt. Ở Campuchia, người ta dùng thân và rễ hãm lấy nước uống lợi sữa. Thân cây được dùng phối hợp với những cây khác dùng chế thuốc súc miệng.