Tên tiếng Việt: Hoa hồng trắng, hồng bạch
Tên khoa học: Rosa odorata (Andr.) Sweet
Họ: Rosaceae (Hoa hồng)
Công dụng: Chữa ho, chữa tiêu hóa kém, chữa mụn nhọt sưng tấy giã hoa đắp sẽ tiêu.
1. Mô tả:
- Cây bụi, cao 1 – 2 m. Cành non nhẵn, màu lục nhạt, có gai mập, cong lá mọc so le, kép lông chim, có 3 – 5 lá chét, hình bầu dục hoặc hình trứng, gốc tròn, đầu nhọn, mép có răng cưa đều, hai mặt nhẵn, mặt dưới có gai, lá kèm dính liền với cuống.
- Cụm hoa mọc thành ngù ở đầu cành, đôi khi đơn độc, hoa màu trắng, thơm, rất nhiều cánh do nhị biến đổi thành
- Quả bế tụ họp trong đế hoa tạo thành một quả giả, hình cầu hoặc hình trứng.
- Mùa hoa quả gần như quanh năm.
2. Phân bố, sinh thái:
- Hoa hồng trắng có giả thiết cho rằng xuất xứ từ Trung Quốc và vùng Đông Á. Hiện được trồng ở một số nơi tại Trung Quốc, Nhật Bản và Việt Nam.
- Ở Việt Nam hoa hồng trắng là cây trồng từ lâu đời, chủ yếu ở các tỉnh đồng bằng và trung du Bắc Bộ, trong phạm vi hẹp để làm cảnh và làm thuốc.
- Cây ưa ẩm, ưa sáng và có thể hơi chịu bóng, thường được trồng thành từng khóm hay luống nhỏ ở vườn gia đình hoặc đình chùa. Cây ra hoa quả hàng năm, nhưng chưa quan sát được cây con mọc từ hạt.
- Tuy nhiên, hoa hồng trắng lại có khả năng đẻ nhánh, tạo thành nhiều cây con từ chồi gốc. Hơn nữa những phần thân cành nằm sát mặt đất dễ dàng mọc rễ con, tạo điều kiện cho cây phát triển thành những khóm lớn.
3. Bộ phận dùng: Hoa
4. Tác dụng dược lý:
Lá cây hoa hồng trắng được thử về hoạt tính chống sinh sản trên chuột cống trắng cái 8 – 10 tuần tuổi, cho chuột uống bột lá dưới dạng nhũ dịch với liều 175 mg/kg, ngày một lần, từ ngày 1 đến ngày 10 của thời kỳ sau khi chuột cái được ghép với chuột đực. Mổ tử cung vào ngày 20, sau khi ghép lá cây hoa hồng trắng đã có tác dụng gây sẩy thai 19%. Ở một số chuột sơ sinh, nhận xét thấy có khuyết tật.
5. Tính vị, công năng:
Hoa hống trắng có vị ngọt, tính bình, có tác dụng làm săn, nhuận tràng, giảm ho.
6. Công dụng:
- Hoa hồng trắng chữa ho trẻ em rất công hiệu. Hoa dùng tươi hay phơi khô, 20 – 30g, hãm với 100 ml nước sôi trong 15 – 20 phút, thêm 1 – 2 thìa cà phê đường, uống 2 – 3 lần trong ngày, chữa tiêu hóa kém. Vài cánh hoa hồng trắng giã nhỏ trộn với mật ong bôi ngậm chữa miệng lưỡi lở loét. Để chữa mụn nhọt sưng tấy, giã hoa đắp sẽ tiêu.
- Ở Ấn Độ hoa hồng trắng là thuốc làm mát để trị sốt, đánh trống ngực và sinh tinh dịch. Cánh hoa cũng được dùng để nhuận tràng.
Bài thuốc có hoa hồng trắng:
- Chữa ho trẻ em: Cánh hoa hồng trắng còn tươi 1 bông, quất chín 1 quả, đường kính hoặc mật ong nửa thìa cà phê. Tất cả cho vào một chén con sạch, hấp cơm , rồi nghiền nát , gạn lấy nước cho trẻ uống làm nhiều lần trong ngày.
- Chữa ho gà trẻ em: Hoa hồng trắng 5 bông,nước lá hẹ giã vắt 5ml, nước chanh quả 1 ml, phèn phị 1g, mật ong hoặc nước đường 20 ml. Chưng cách thủy hoa hồng với ít nước rối nghiền nát gạn lấy nước, trộn lẫn các vị với nước hoa hồng, chưng cách thủy hoặc hấp cơm, cho uống làm nhiều lần trong ngày.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
