✴️ Chỉ số HbA1c là gì? Chỉ số này quan trọng thế nào?
Để nói về HbA1c, trước hết, chúng ta cần tìm hiểu về hồng cầu. Hồng cầu là một loại tế bào máu có chức năng vận chuyển oxy đi khắp các cơ quan trong cơ thể. Bên trong hồng cầu có một thành phần quan trọng được gọi là huyết sắc tố (tên khoa học là hemoglobin). Đường glucose nằm trong máu sẽ đi vào tế bào hồng cầu và kết hợp với hemoglobin để hình thành nên hemoglobin glycate hóa. Chính hemoglobin glycate hóa này giúp xác định chỉ số HbA1c. Khi lượng glucose trong máu cao, glucose sẽ đi vào hồng cầu nhiều hơn, tạo ra nhiều hemoglobin glycate hóa hơn và làm chỉ số HbA1c tăng lên.
Xét nghiệm HbA1c có ý nghĩa gì?
Chỉ số HbA1c cho biết tình trạng glucose trong máu kết hợp với hemoglobin nhiều hay ít. Chúng ta cần biết rằng, hồng cầu ở người khỏe mạnh bình thường có đời sống trung bình 120 ngày nên HbA1c chỉ có ý nghĩa trong khoảng thời gian này. Vì vậy, ý nghĩa của xét nghiệm HbA1c là phản ánh tình trạng kiểm soát đường huyết trong vòng 3 – 4 tháng trước đó.
Xét nghiệm HbA1c được thực hiện với 4 mục đích như sau:
- Chẩn đoán đái tháo đường
- Theo dõi mức độ kiểm soát đường huyết trong khoảng thời gian từ 3 – 4 tháng trước đó
- Hướng dẫn điều chỉnh chế độ điều trị
- Đánh giá nguy cơ xảy ra biến chứng mạn tính.
Chỉ số HbA1c bao nhiêu là bình thường và ở bệnh nhân tiền đái tháo đường/đái tháo đường là bao nhiêu?
Định lượng HbA1c ở các đối tượng cụ thể như sau:
- Bình thường: < 5,7%
- Tiền đái tháo đường: 5,7 – 6,4%
- Đái tháo đường: ≥ 6,5%
Xét nghiệm HbA1c được thực hiện khi nào?
Vì HbA1c được xem là chỉ số đường huyết “trung bình” trong một khoảng thời gian nên người bệnh không cần phải nhịn đói khi làm xét nghiệm. Tuy nhiên, vì HbA1c có liên quan đến đời sống của hồng cầu nên trong một số trường hợp có thể dẫn đến kết quả bị sai lệch. Ví dụ như người có bệnh lý huyết sắc tố, phụ nữ có thai, bệnh nhân lọc máu, bệnh nhân mới mất máu hay phải truyền máu, người sử dụng thuốc tạo hồng cầu (erythropoietin).
Vì sao người bị đái tháo đường nên thường xuyên tiến hành kiểm tra HbA1c bên cạnh việc đo lượng đường huyết trong máu?
Xét nghiệm đường huyết chỉ phản ánh nồng độ glucose trong máu ở thời điểm làm xét nghiệm, vì thế, nó có thể bị ảnh hưởng bởi việc ăn uống, tập luyện trước đó. Trong khi, HbA1c lại có khả năng phản ánh mức độ kiểm soát đường huyết trong một khoảng thời gian dài.
Vì vậy, người bị đái tháo đường nên thường xuyên kiểm tra HbA1c định kỳ mỗi 3 – 4 tháng/lần.
Đối với đa số người bệnh đái tháo đường, mục tiêu HbA1c nên giữ < 7%. Tuy nhiên, ở những người trẻ tuổi, mới được chẩn đoán bệnh, chưa có biến chứng, nguy cơ hạ đường huyết thấp thì bác sĩ có thể giảm HbA1c < 6,5%.
Ngược lại, ở những người bệnh lớn tuổi, thời gian mắc bệnh kéo dài, có thể mắc cùng lúc nhiều bệnh lý và đã xuất hiện biến chứng mạn tính của đái tháo đường, bác sĩ có thể nới lỏng mục tiêu trong khoảng từ 7,5 – 8,5%.
Đối với phụ nữ có thai, do xét nghiệm HbA1c có thể không chính xác nên bác sĩ thường căn cứ vào chỉ số đường huyết để theo dõi hiệu quả của quá trình điều trị.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
BÀI VIẾT KHÁC
