Bạn có biết màu sắc, hình dáng và mùi của phân có thể “hé lộ” nhiều điều về sức khỏe?
Phân bình thường là bạn cần đi hết một lần vào buổi sáng, hình dạng quả chuối, có màu nâu, ít mùi, dễ dội, không tan rã, không dính bồn cầu và cùng màu với một loại thực phẩm đã sử dụng.
Nhìn phân đoán bệnh thông qua hình dáng
Nói về hình dáng của phân, các chuyên gia sức khỏe thường sử dụng biểu đồ phân loại Bristol để đánh giá. Biểu đồ này chia hình dáng của phân thành 7 loại:
- Phân tách rời, khô cứng và khó đại tiện
- Phân có hình dáng giống như xúc xích, khô rắn, sần sùi
- Phân giống xúc xích nhưng có nhiều vết nứt trên bề mặt
- Phân giống xúc xích hoặc dạng con rắn, phân mềm, mịn
- Phân mềm và rời từng mảnh
- Phân lợn cợn, mềm và xốp
- Phân lỏng hoàn toàn
Trong 7 loại kể trên, hình dáng phân tốt nhất, cho thấy bạn không bị bệnh là số 3 và số 4. Cả 2 loại phân này đều giúp bạn đi ngoài dễ dàng.
Trong khi đó, phân có hình dáng số 1 hoặc số 2 có thể cho thấy bạn đang bị táo bón và việc đi ngoài có thể hơi khó khăn. Lúc này, bạn sẽ cần ăn nhiều thực phẩm giàu chất xơ, uống nhiều nước để phân mềm và dễ di chuyển trong đường tiêu hóa hơn.
Với hình dáng phân ở loại 5, 6, 7 thì bạn đang có dấu hiệu bị tiêu chảy. Nếu tình trạng này kéo dài hơn 4 tuần, rất có thể đây là dấu hiệu ban đầu của một số bệnh lý về tiêu hóa, chẳng hạn như hội chứng ruột kích thích (IBS), bệnh Crohn, không dung nạp lactose….
Nhìn phân đoán bệnh thông qua màu sắc
Về màu sắc, phân người bình thường, khỏe mạnh sẽ có màu từ nâu nhạt đến nâm sẫm. Nguyên nhân là do chịu ảnh hưởng của sắc tố bilirubin, hình thành khi các tế bào hồng cầu bị phá vỡ và từ muối mật.
Ngoài màu nâu, khi đi ngoài, bạn cũng sẽ thấy phân có thể có nhiều màu sắc khác. Nhìn chung, màu sắc của phân có thể bị ảnh hưởng bởi màu sắc của thức ăn mà bạn ăn và trường hợp này không có gì đáng lo. Tuy nhiên, cũng có trường hợp, màu sắc bất thường của phân là dấu hiệu các vấn đề về tiêu hóa.
Bên dưới là một số khả năng liên quan đến màu sắc chất thải hằng ngày của bạn:
- Đỏ có thể có nghĩa là xuất huyết tiêu hóa ruột dưới.
- Phân màu xanh lá cây có nguy cơ bạn mắc bệnh viêm ruột.
- Vàng có thể là rắc rối với túi mật hoặc ký sinh trùng.
- Khi phân màu trắng có thể chỉ ra các bệnh gan hay vấn đề về tụy.
- Chất thải màu đen có thể là xuất huyết tiêu hóa.
Nhìn chung, phân được xem là bình thường, khỏe mạnh nếu phân có màu nâu đến nâu nhạt, có mùi hôi, phân mềm, thành khuôn, dễ đi ngoài. Còn nếu phân có hình dáng, màu sắc và mùi bất thường kể trên thì rất có thể là do thực phẩm hoặc thuốc. Tuy nhiên, nếu đi kèm với những triệu chứng khác thì đừng tự nhìn phân đoán bệnh tại nhà, tốt nhất bạn nên đi khám để được chẩn đoán và điều trị.
BS Nguyễn Đô - chuyên khoa Tiêu hóa
